19 Մարտ, Գշ, Մեծ պահքի ԼԷ օր

Գրքեր
5 Հուլիս, Գշ Սուրբ Դանիել մարգարեի և երեք մանուկների՝ Սեդրակի, Միսաքի և Աբեդնագովի հիշատակության օր

Դանիել Մարգարե

Եզեկիելի նման Դանիելն էլ այն գերյալներից էր, որոնք 597թ.-ին թագավորի և արքունիքի հետ գերեվարվեցին Բաբելոն: Դանիելը երիտասարդ էր, երբ գերեվարվեց, ուստի նա էլ մյուս երիտասարդների նման Իսրայելի գերյալների միջից ընտրվեց, որպեսզի ուսում ստանա և ի վերջո պետական պաշտոն զբաղեցնի: Այս տղաներն, ըստ արքայական հրահանգի, «Թագավորական տոհմից և ազնվականներից էին, առանց արատի, գեղեցիկ դեմքով, ամեն իմաստությանը խելահաս, գիտությանը հմուտ, խելացիությամբ օժտված և թագավորական պալատում սպասավորելու ունակ»:

«Սրանք պիտի դաստիարակվեին քաղդեացիների լեզվով և սովորություններով» (Դան. 1:3-7): Արքայական սեղանից պիտի օգտվեին, նրանց դաստիրակությունը երեք տարի պիտի տևեր և դրանից հետո ծառայության պիտի անցնեին: Դանիելի հետ էին նաև իր երեք ընկերները՝ Անանիան, Ազարիան և Միսայելը: Վերակացուն սրանց անունները փոխեց և Դանիելին Բաղդասար անվանեց, Անանիային՝ Սեդրակ, Ազարիային՝ Աբեթնագով, Միսայելին՝ Միսակ: Սակայն Դանիելն իր երեք ընկերներով որոշել էին չհրաժարվել իրենց հայրերի կրոնից և օրենքներից, և նախատեսելով, որ արքայական սեղանին պիտի մատուցվեին հրեական կրոնին հակառակ կերակուրներ, իրենց վերակացուից խնդրեցին, որ իրենք միայն ընդեղենով կերակրվեն և գինու փոխարեն ջուր խմեն: Տասնօրյա փորձաշրջանից հետո, երբ վերակացուն տեսավ, որ բանջարեղենով և ջրով սնվողները խորտիկներով սնվողներից ավելի առողջ տեսք ունեին, ընդառաջեց նրանց խնդրանքին:

Դանիելի գրքում կան բազմաթիվ սրտաշարժ և հետաքրքրական միջադեպեր, որոնք անհնար է մեկ առ մեկ շարադրել, սակայն դրանք հաստատում են Դանիելի Աստվածային իմաստությամբ լցված լինելը և նախախնամության բացառիկ պաշտպանությունը վայելելը: Օրինակ՝ Շուշան անունով մի անմեղ կնոջ հետ կապված միջադեպը, որի վրա աչք են դնում երկու վատաբարո ծերունիներ և զրպարտանքի սպառնալիքով պահանջում են, որ Շուշանը նրանց հետ լինի: Կինը նախընտրում է զրպարտվել և քարկոծվել, քան թե Աստծո առջև մեղք գործել: Ծերերը նրան ժողովրդի մոտ զրպարտում են և քարկոծ անելու որոշում են կայացնում: «Սակայն Աստված Իր Հոգին արթնացրեց Դանիել երիտասարդի մեջ», որը դեպքին միջամտելով՝ պահանջեց, որ ծերերին առանձին-առանձին հարցաքննեն: Ժողովրդի ներկայությամբ հարցաքնությամբ հակասություններ գտան նրանց վկայությունների մեջ և անմեղի փոխարեն սուտ վկայություններ տվողները քարկոծվեցին:

«Եվ Դանիելը այդ օրը և դրանից հետո մեծ դարձավ ժողովրդի առաջ» (գլուխ 13): Սակայն Դանիելի համբավը և բարձրացումը առավելաբար սկսվեց այն օրվանից, երբ նա մեկնեց Նաբուգոդոնոսոր արքայի երազներից մեկը, որը չէին կարողացել մեկնել նրա «գիտնականները, մոգերը, կախարդները և աստղագետները» (գլուխ 2):

Դանիելի բարձրացումը պետական օղակներում նախանձ առաջացրեց, և չկարողանալով որևէ զրպարտություն գտնել նրա գործերում, քանի որ նա անկաշառ, կարող և իմաստուն պետական պաշտոնյա էր, նրա կրոնին դիպան: Թագավորին համոզեցին հրովարտակ արձակել, որի համաձայն, ով որ երկրում գոյություն ունեցող աստվածներից բացի ուրիշ աստվածներ պաշտեր՝ առյուծների գուբը պիտի նետվեր»: Դանիելն իր տան մեջ մի վերնատուն էր կառուցել տվել, որի պատուհանները դեպի Երուսաղեմ էին բացվում: Այնտեղ ամեն օր, երեք անգամ դեպի Երուսաղեմ դառնալով, աղոթում էր: Այս պարագան հանձնեցին թագավորի դատին: Թագավորը իրականությունը ճշտելով՝ հարկադրվեց հրամայել, որ նրան առյուծների գուբը նետեն: Հաջորդ առավոտյան թագավորն անձամբ եկավ գուբի մոտ Դանիելին սգալու, քանի որ շատ էր սիրում նրան և մեծ հարգանք ուներ նրա հանդեպ: Վերևից թախծորեն ձայնեց թագավորը. «Դանիել, Աստծո ծառա, արդյոք քեզ քո Աստվածը, որին դու միշտ պաշտում էիր, կարողացավ ազատել առյուծների երախից»: Դանիելը պատասխանեց. «Արքա, հավերժ ապրիր, քանի որ իմ սիրտը ուղիղ էր Նրա առջև և քո դեմ էլ որևէ հանցանք չեմ գործել, Արքա, իմ Աստվածը իր հրեշտակին ուղարկեց և նա փակեց առյուծների երախը և նրանք ինձ չվնասեցին»: Այդ ժամանակ ուրախացավ թագավորը և հրամայեց Դանիելին հանել գբից և նրա վրա ոչ մի վնասվածք չգտնվեց, քանի որ իր հավատը ամրորեն իր Աստծո վրա էր դրել: Ապա չարախոսները գուբը նետվեցին և առյուծները լափեցին նրանց (գյուխ 6):

Շեշտված նմանություններ կան Հովսեփ Գեղեցիկի և Դանիելի կյանքի մեջ:

Երկուսն էլ իրենց մատաղ տարիքում գերի տարվեցին օտար երկիր, օրինակելի երիտասարդ եղան և բարձր դիրքերի հասան:

Երկուսն էլ անարդարության հանդիպեցին և դրանից դուրս եկան ավելի փորձված և հղկված: Երկուսն էլ երազների մեկնությամբ սկսեցին բարձրանալ: Երկուսն էլ, ապականված հեթանոս միջավայրում անարատ կյանքով ապրեցին: Երկուսն էլ իրենց հայրենիքից հեռու՝ օտար երկրներում մահացան:

Դանիելը Եսայի մարգարեի նման մարգարե եղավ, այսինքն, որքանով որ պետական պաշտոնյա էր, այդքանով և ավելի Աստծո մարդն էր: Իր գրքի երկրորդ կեսը խորհրդավոր և պատկերալից տեսիլքներ են, որոնք, պատռելով ապագայի թանձր վարագույրը, լույս են սփռում գալիքի և Աստծո ծրագրի վրա: Նրա տեսիլքները հայտնութենական բունութագիր ունեն:

Նոր Կտակարանում առնվազն մեկ անգամ հիշվում է նա՝ Քրիստոսի վերջին հայտնութենական քարոզի մեջ. (Մրկ. 13:14): Իսկ իր տեսիլքներում հայտնված «Մարդու Որդին», որին «Իշխանություն, պատիվ և արքայություն տրվեց, և որին պիտի ծառայեն բոլոր ազգերը և լեզուները, և որի իշխանությունը հավիտենական է, իսկ թագավորությունն աննվազելի» տառացիորեն նմանվում է Նոր Կտակարանյան «Մարդու Որդու»՝ Քրիստոսի հետ:

Դանիելը մեր եկեղեցում տոնվում է իր երեք ընկերների հետ:

 

Երեք մանուկներ՝  Սեդրակ, Միսաք և Աբեդնագով

Սրանք Դանիել մարգարեից անբաժան են՝ թե՛ տոնակատարությամբ և թե՛ պատմությամբ:

Տեսանք, որ այս երեք մանուկներ կոչվածները՝ Անանիան, Ազարիան և Միսայելը, Դանիելի և ուրշների հետ Բաբելոնի Նաբուգոդոնոսոր արքայի հրամանով ընտրվել էին, որպեսզի բարձր ուսում ստանային և հետագայում բարձր պաշտոններ զբաղեցնեին: Արդարև իրենց ուսման ավարտին որպես իշխաններ նշանակվեցին «բաբելացիների աշխարհի գործերի վրա»: Այդ բարձր դիրքում էլ երբեք չմոռացան Աստծուն և շարունակեցին Նրա օրենքներին հավատարիմ մնալ, ինչը որ բացահայտվեց մի հանդիսավոր առիթով: 

Նաբուգոդոնոսոր արքան մի ոսկի արձան էր կանգնեցնել տվել և դրա նավակատիքի, այսինքն բացմանը մասնակցելու համար հրավիրել էր երկրի բոլոր մեծամեծներին, որոնց թվում նաև այս երեք երիտասարդ գործակալներին: Միջոցառումը այս արձանի երկրպագությունն էր, որը հանդիսանում էր Բաբելոնյան կուռքերի գերագույն մարմնացումը:

Երեք ընկերները երկրպագելը մերժում են՝ ասելով. «Մենք երկնքում մեր Աստվածը ունենք, որին արդեն պաշտում ենք, և այս թող քեզ հայտնի լինի, արքա, որ մենք քո կուռքերին չենք կարող պաշտել և ոչ էլ երկրպագել կարող ենք քո կանգնեցրած ոսկե արձանին»:

Թագավորը բնականաբար կատաղեց և հրամայեց նրանց բորբոքված հնոցի մեջ նետել: Այն հրաշքը պատահեց, որին որ մանուկները հավատում էին, որ պիտի պատահի, եթե Աստված կամենա:

Հնոցում ոչ միայն չայրվեցին, այլև Աստծուն օրհնաբանող երգեր երգեցին: Նաբուգոդոնոսորը, լսելով նրանց օրհնաբանության ձայները, անչափ զարմացավ, բայց առավել ևս զարհուրեց, երբ նրանց հետ մի չորրորդ էակ էլ նշմարեց, «Որը իր տեսքով նման էր Աստծո Որդուն»: Ուստի դուրս կանչեց «Բարձրյալ Աստծո ծառաներին… և տեսան, որ կրակը նրանց մարմիններին ոչ մի վնաս չէր հասցրել, չէին խանձվել նրանց մազերը և անգամ այրվածի որևէ հոտ չէր գալիս նրանց վրայից» (Դան 3 գլուխ):

«Եվ Նաբուգոդոնոսոր թագավորն Աստծո առջև երկրպագելով՝ ասաց. «Օրհնյալ թող լինի Սեդրակի, Միսակի և Աբեթնագովի Աստվածը, որն իր հրեշտակին ուղարկեց և փրկեց իր ծառաներին, քանզի նրանք Իրեն հուսալով՝ թագավորի հրամաններին չհնազանդվեցին և իրենց մարմինները այրվելու մատնեցին, որպեսզի չպաշտեն ուրիշ աստվածների՝ բացի իրենց Աստծուց: Եվ այժմ ես հրաման եմ արձակում, բոլոր ազգերի և լեզուների համար, թե ով որ որևէ հայհոյական խոսք ասի Սեդրակի, Միսակի և Աբեթնագովի Աստծուն, կորստի պիտի մատնվի, քանզի չկա մեկ այլ Աստված, որ կարողանա այնկերպ փրկել»:

Եվ ավելի բարձրացրեց և փառավորեց այս հավատացյալ և քաջարի երիտասարդներին: Այս դեպքից հետո, երեք երիտասարդները, իրենց ամենասրբազան դերը կատարած լինելով, իրադարձությունների բեմից մի կողմ են քաշվում և այլևս չեն հիշատակվում:

 

«Աստվածաշնչական Սուրբեր», Շնորհք արքեպս. Գալուստյան, «ԳԱՆՁԱՍԱՐր» մատենաշար, Երևան 1997 

Արևելահայերենի փոխադրեց Վաչագան սրկ. Դոխոլյանը

ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․