Ոչ ոքի համար գաղտնիք չէ, որ ժամանակակից աշխարհը լի է անտարբերությամբ, մի մեղքով, որ երջանկահիշատակ Գարեգին Ա հայրապետն անվանել է ութերորդ մահացու մեղք, մի մեղքով, որ, ըստ գերմանացի փիլիսոփա Ալբերտ Շվեյցերի, բարոյականության մեծագույն թշնամին է: Մարդկային անտարբերության խնդիրը նորություն չէ, բոլոր ժամանակներում մարդիկ ենթարկվել են այս երևույթի կործանարար ազդեցությանը: Ավետարանական «Բարի սամարացու» առակի օրինակով (Ղուկ. 10:30-37) տեսնում ենք Քրիստոսի բացասական վերաբերմունքը անտարբերության նկատմամբ: Առակի միջոցով Քրիստոս ուսուցանում է վարվել այնպես, ինչպես վարվեց բարի սամարացին: Ղուկասի ավետարանում՝ Քրիստոսի խաչելության մասին պատմող հատվածում, տեսնում ենք, թե ինչպես էին մարդիկ վերաբերվում Քրիստոսի խաչելությանը. «Իսկ ժողովուրդը դիտում էր» (Ղուկ. 23:35): Ամբոխը համակված էր մարդկության սարսափելի արատներից մեկով՝ համընդհանուր անտարբերությամբ:
Անտարբեր մարդուն հատուկ արտահայտություններ են՝ ինձ չի վերաբերում, ես գործ չունեմ, ինձանից հետո՝ թեկուզ ջրհեղեղ: Ամերիկացի գրող, հասարակական գործիչ, ուսուցչուհի Հելեն Քելլերը, ով կույր և խուլ է եղել, ասել է. «Գիտությունը բազմաթիվ հիվանդությունների դեմ բազմաթիվ դեղորայք է հայտնագործել, բայց չի գտել միջոց հիվանդություններից ամենասարսափելիի՝ անտարբերության դեմ»:
Որքա՞ն հաճախ են մարդիկ միմյանց հետևյալ հարցերը ուղղում՝ ինչի՞ կարիք ունես, ինչո՞վ կարող եմ օգնել: Հակոբոս Տեառնեղբայրն ասել է. «Ով որ գիտի, թե ինչ է բարին և չի անում, նրա համար այդ մեղք է» (Հակոբ. 4:17): Այն մարդը, ով ասում է, թե հավատում է Աստծո գոյությանը, բայց չի ապրում Նրա պատվիրանների համաձայն, այդպիսինն անտարբեր է Աստծո հանդեպ, նույնն է, թե ասի՝ չկա Աստված: Աստծո խոսքի հանդեպ անտարբեր մարդն անտարբեր է նաև իր մեղքերի և հոգու փրկության հանդեպ. «Պատվիրաններ պահողը պահպանում է իր անձը, բայց նա, ով արհամարհում է իր ճանապարհը, պիտի կործանվի»,- ասում է առակագիրը (Առակ. 9:16): Անտարբեր մարդը չի կարող փրկվել, քանի որ անտարբեր է իր փրկության հանդեպ: Անտարբեր մարդն ի վիճակի չէ ճշմարտապես հավատալ, սիրել, կարեկցել և զոհողության գնալ, քանի որ այդ հատկանիշները հակադիր են նրան:
Աստվածաշնչյան նահապետներից Նոյը, անսալով Աստծո խոսքին, երկար տարիներ տապան էր կառուցում՝ վկայելով մարդկանց Աստծո դատաստանի մասին, որ գալու էր երկրի վրա ջրհեղեղի կերպով: Այնինչ, մարդիկ անտարբեր էին Նոյի ու նրա խոսքի հանդեպ, այսինքն՝ անտարբեր էին Աստծո խոսքի հանդեպ: Այդ անտարբերությունն էլ նրանց կործանման տարավ: Այսօրվա աշխարհը հիշեցնում է մինչջրհեղեղյան աշխարհը, Հիսուս Քրիստոս աշխարհի վախճանը համեմատել է համաշխարհային ջրհեղեղի հետ. «Եվ ինչպես եղավ Նոյի օրերին, այնպես պիտի լինեն Մարդու Որդու գալստյան ժամանակ: Այդ օրերին, երբ տակավին ջրհեղեղը չէր պատահել, մարդիկ ուտում էին և խմում, կին էին առնում կամ մարդու գնում մինչև այն օրը, երբ Նոյը տապանը մտավ: Բայց ժողովուրդը չիմացավ այդ, մինչև որ ջրհեղեղն սկսվեց և բնաջնջեց բոլորին: Ահա այդպես կլինի նաև Մարդու Որդու գալստյանը» (Մատթ. 24:37-40):
Պողոս եպս. Ադրիանուպոլսեցին «Զանազանութիւն հինգ դարուց» գրքում ընթերցողի ուշադրությունը հրավիրում է այն կարևոր հանգամանքի վրա, որ Նոյը ջրի վրա անվնաս մնաց տապանում, մինչդեռ մեղավորները ցամաքի վրա խեղդվեցին: Աստծո զորությունն այսպես անդիմադրելի է, իսկ նրա խորհուրդները և իմաստությունը անքննելի են, Նա Իր հավատարիմ ծառային պահպանում է, որտեղ էլ որ նա լինի, իսկ նենգավորին չարաչար պատժում է:
Մի օր առաքյալները աշխարհի վախճանի նշանի հետ կապված Քրիստոսին հարցրին. «Ասա՛ մեզ, ե՞րբ կպատահի այդ. ի՞նչ նշանով կիմանանք, թե երբ կլինի Քո գալուստը և այս աշխարհի վախճանը»: Նեղություններն ու հալածանքները թվարկելուց հետո Տերն ասաց, որ անօրինության շատանալուց շատերի սերը պիտի ցամաքի (Մատթ. 24:3; 12): Սիրո ցամաքումն անտարբերության հետևանք է, քանի որ անտարբերության արմատներն են հպարտությունը, եսասիրությունը և արծաթասիրությունը:
Պողոս պատրիարքը մեղքի մեջ ընկած անտարբեր մարդուն հորդորում է և ասում. «Մտքումդ ինքդ քեզ մի լեռան վրա պատկերացրու, այնտեղ այն ժամանակ գործածդ մեղքերը, որոնք չցանկացար խոստովանել, ջրհեղեղի նման քեզ պիտի շրջապատեն, որպեսզի ընկղմեն (Սաղմ. 48:5), քանի որ Քրիստոս դատաստանի օրը ջրհեղեղի է նմանեցնում (Մատթ. 24:37): Մարմնի թշնամին ինչքան էլ որ անգութ լինի, նրա իշխանությունը մինչև մահ է հասնում, իսկ մահացու մեղքը այս աշխարհում մարդու կորստյան պատճառ լինելուց բացի, հանդերձյալ կյանքում ևս հավիտենական դատապարտության է առաջնորդում: Մահացու և մեծ մեղքի մեջ ընկնող մարդը Աստծո սիրո կապը խզած, որպես թե Աստծուց փախչել ցանկացող մեկին է նմանվում, միայն թե Աստված ողորմած լինելով, հովվի կողմից կորած ոչխարին փնտրելու նման, շատ անգամներ մեղավորին դարձի է հրավիրում (Մաղաք. 3:7): Սակայն նա, ով չի դառնում և օր օրի չարության և մոլորության մեջ առաջադիմում է, ահա այն ժամանակ Աստված նրա վրայից վերցնում է Իր շնորհը: Մարդու համար Աստծո շնորհից զրկվելուց մեծ պատիժ չի կարող լինել, եթե պատժից ազատվել ես ցանկանում, մեղք մի՛ գործիր, և եթե սխալվելով մեղքի մեջ ընկար՝ ուղիղ սրտով զղջա, այս է և այս պիտի լինի ողջամիտ մարդու ընթացքը»:
Կարինե Սուգիկյան