Անաստված իշխանությունները կարծում էին, որ հավատը վնասում է հասարակությանը և ցանկանում էին վերացնել այն: Այժմ նրանք կամաց-կամաց հասկանում են, որ եթե մարդը չի հավատում, ապա արգելակ չունի և գազան է դառնում, հասկանում են, որ մարդը չի կարող առանց իդեալների կանգուն մնալ: Մի անգամ լրագրողը ծեր կոմունիստ քաղաքական գործչին հարցրեց. «Այսօրվա քաղաքական գործիչներն ինչի՞ վրա պետք է ուշադրություն դարձնեն, որպեսզի հաջողության հասնեն, այլ ոչ թե անհաջողություն կրեն»: «Մենք անհաջողության մատնվեցինք, որովհետև Եկեղեցու դեմ գնացինք»,- պատասխանեց ծեր կոմունիստը: Այսինքն՝ անհավատ կոմունիստները, որոնք ո՛չ նյութական շահագրգռվածություն ունեն, ո՛չ հոգևոր բարձունքներ, հասկացել են, որ չեն կարող Աստծո դեմ մարտնչել: Այսօր (1) Սերբիայի որոշ շրջաններում սկսել են եկեղեցիներ կառուցել: Հարավսլավական իշխանությունները տեսան, որ այնտեղ, որտեղ եկեղեցի կա, ըստ վիճակագրության՝ հոգեկան հիվանդները, հանցագործությունները և այլն քիչ են: Այդ մարդիկ Աստծուն չեն հավատում, բայց որպեսզի մարդկանց շիզոֆրենիայի դեմ չափից ավելի հաբեր չխմեցնեն՝ եկեղեցիներ են կառուցում: Նույնիսկ Չաուշեսկուն, չնայած որ «անամոթ կապրալ» էր (2), քրիստոնեությունը «ժողովրդի համար օպիում» էր անվանում և նման այլ վատաբանություններ ասում, միաժամանկ ասում էր, որ քրիստոնյաները լավ մարդիկ են: Որովհետև նրանք, ովքեր հավատում էին, «արգելակներ» ունեին և անկարգություններ չէին կազմակերպում: Իսկ մնացածը՝ անհավատները, ամեն ինչ ջարդուփշուր էին անում: Իսկ քանի՜ սուրբ է շողալու մեզ համար Ռուսաստանից: Այժմ պատերազմ է հայտարարված կոմունիզմին: Այսինքն՝ կան այնպիսի մարդիկ, ովքեր փորձում են ամեն ինչի համար արդարացում գտնել: «Լենինն ու Մարքսը,- ասում են այդ մարդիկ,- համաձայն էին Քրիստոսի հետ, բայց Նրա ոգին չհասկացան և այդ պատճառով հանցագործություններ գործեցին»: Նրանք այդպես են ասում, որովհետև քրիստոնյաները իրենց ձայնն են բարձրացրել և հայտարարել են, որ ուզում են իրենց հին Ավանդությանը վերադառնալ, իրենց հավատին: Եվ ահա, ի վիճակի չլինելով ժողովրդին նախկին սանձի մեջ պահել, կոմունիստները կոչերով նրան են դիմում. «Եկե՛ք վերադառնանք մեր հնամենի Ավանդությանը»: Ասես այն ամենի պատճառը, որ կոմունիստներն արեցին հեղափոխության ժամանակ ու դրանից հետո, այն է, որ նրանք չէին հասկացել Քրիստոսի ոգին:
Կգա ժամանակ, երբ ոչ միայն հավատացյալները, այլ նույնիսկ անհավատները կհասկանան, որ աշխարհը չի կարող կանգուն մնալ, եթե հավատ չկա: Այնժամ նրանք կստիպեն, որ ժողովուրդն ինչ-որ բանի հավատա, որպեսզի զսպեն նրանց: Տարիներ հետո կգան այնպիսի ժամանակներ, որ եթե մի օր չաղոթես, ապա քեզ բանտ կնստեցնեն: Մարդիկ հաշիվ կտան իրենց ղեկավարի առջև, թե աղոթել են արդյոք, թե՝ ոչ… Այդպես ամեն ինչ իր տեղը կընկնի:
1) Արտասանվել է 1985թ.-ի հունիսին:
2) Բառախաղ է՝ Ռումինիայի կոմկուսի գլխավոր քարտուղար Նիկոլաե Չաուշեսկուի (1918-1989) ազգանունը հունարենի տառադարձության մեջ համանուն է "τσαούσης του α??σχους" բառակապակցությանը, որը տառացիորեն նշանակում է «անամոթ կապրալ»
Հայր Պաիսիոս Աթոսացու «Ցավով և սիրով՝ ժամանակակից մարդու մասին» գրքից
Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի