Աստվածաշունչ

Սուրբ Գրքի ընթերցանություն

Ոչ՛ Քրիստոսի Ծնունդը և ո՛չ էլ Քրիստոսի Ծննդյան տոնակատարությունները մեզ համար ոչ մի արժեք չունեն, եթե մեր սրտերում հավատք և ջերմեռանդ սեր չկա Քրիստոսի հանդեպ: Այսպիսի զգացմունքների և հավատքի ամրապնդմանը նպաստում է հատկապես Սուրբ Գրքի ընթերցանությունը: Հատկանշական է մեր Եկեղեցու մեծագույն եպիսկոպոսներից Մելքիսեդեկ եպիսկոպոս Մուրադյանի միտքը Աստվածաշնչի ընթերցանության մասին. «Աստվածաշունչը կարող են կարդալ ամեն դասակարգի մարդիկ: Կրոնը անհատական է, ուստի և ամեն անհատ պարտավոր է անձամբ կարդալ Սուրբ Գիրքը: Հոմերոսի Իլիականը կամ Ոդիսականը մենք չենք կարող մանուկների ձեռքը տալ: Բայց Ավետարանը մանուկը կարող է կարդալ և հասկանալ»: Քրիստոնեական մեծ գրողներից Շատոբրիանը ճիշտ է նկատել, որ «Ավետարանը գոյություն ունեցող ամենահստակ գիրքն է աշխարհում: Նրա գահը չի հաստատված մարդու գլխում, այլ` նրա սրտում. նա չի սովորեցնում վիճել, այլ` լավ ապրել: Աստվածաշնչի մեջ իսկապես անբացատրելի է այն, որ նա շարունակական մի խառնուրդ է խորագույն խորհուրդների և ծայրագույն պարզության, հատկանիշներ, որոնցից ծնվում են սրտառուչն ու վսեմը»: Սուրբ Եփրեմ Ասորին Հոբի գրքի իր մեկնության մեջ ասում է, որ ինչպես ճաշակելիք բաները բռնությամբ չեն մտնում մարդու բերանը, այլ մարդն ինքն է իր կամքով դրանք ընդունում և վայելում, ճիշտ այդպես էլ գրքերում եղած բարի բաները պետք է մարդու կամքով իմաստություն պարգևեն մարդկային մտքին: Ամերիկացիներից մեկը մտահոգությամբ ասել է. «Մենք դարձել ենք աստվածաշնչային անգրագետների ազգ: Արագընթաց մի ուսումնասիրությամբ պարզվել է, որ թեև ամերիկացիների 90 տոկոսն ունի սեփական Աստվածաշունչ, սակայն քրիստոնյաների միայն 11 տոկոսն է այն ամեն օր կարդում»: Ցավոք, մեր ազգը այս տեսակետով նույն անմխիթար վիճակի մեջ է: Որքան դիպուկ է նկատել մի մեծ մտածող. «Ուր Սուրբ Գիրքը բաց չէ, այնտեղ անսահման խավար է տիրում, ուր Սուրբ Գիրքը միայն մասամբ է բաց, այնտեղ միայն օրվա արշալույսն է բացված, և ուր Սուրբ Գիրքն իր ազատական էջերը բացել է ժողովուրդների առջև, այնտեղ տիրապետում է քաղաքակրթության լուսավորումը»: Եվ Սուրբ Գրքի ընթերցանության հետ կապված խավարը կամ լուսավորությունը ոչ միայն ժողովուրդներին է վերաբերում, այլև առանձին անհատներին և հատկապես ընտանիքներին: Աշխարհում բազմաթիվ ընտանիքներ այսօր տարբեր տեսակի նեղությունների մեջ են: Եվ մարդիկ կգտնվեն, ովքեր կհարցնեն. «Եթե Սուրբ Գիրք ընթերցեմ, արդյո՞ք այդ դեպքում երկնքից բարիքներ պիտի թափվեն իմ և իմ ընտանիքի վրա»: Ավետարանը անպայման պատրաստի պատասխաններ չի տալիս մարդկանց խնդիրներին: Այն ավելի շուտ լուծում է այդ խնդիրները` նախ մարդուն փոխելով: «Բայց իմ ուզածը դա չէ,- կպատասխանի մարդը,- ինձ անհապաղ շոշափելի արդյունքներ են պետք»: Սակայն նման առարկության պատասխանը տալիս է չինական իմաստուն ասացվածքը, որն ասում է. «Մարդուն ձուկ տուր, և կկերակրես

նրան մեկ օր: Սովորեցրու մարդուն ձուկ որսալ և կկերակրես նրան ամբողջ կյանքի ընթացքում»: Այսպես մարդուն փոխելով` մարդու ողջ կյանքն է ապահովում Աստվածաշունչը և Եկեղեցին: Եվ իմանալով այս հիանալի իրողությունը` ընթերցեք Աստվածաշունչը, եթե, իրոք, ցանկանում ենք հոգևոր խաղաղություն ու երջանկություն ունենալ:

Աստվածաշնչի ընթերցանության արհամարհում

Աստվածաշնչի հեղինակությունն իջել կամ բարձրացել է պատմության ընթացքում: 16-րդ դարում բողոքականությունն առավել ընդգծեց Աստվածաշնչի հեղինակությունը` նվազեցնելով Եկեղեցու հեղինակությունը: Բողոքականները, պայքարելով Կաթոլիկ Եկեղեցու դեմ, հայտարարեցին, որ հավատացյալների համար հեղինակությունը պապի հրովարտակները չեն, և մարդն Աստծո պարգևները ստանում է իր անձնական հավատքի շնորհիվ ու ոչ թե Եկեղեցու արարողությունների, հետևաբար, նաև հոգևոր կյանքի համար հոգևորականների անհրաժեշտություն չունենք: Իհարկե, Ուղղափառ Եկեղեցիները մերժեցին եկեղեցական արարողությունների, հոգևորականների առաքելության արհամարհման և միայն հավատքով փրկվելու տեսակետները: Աստվածաշնչի հեղինակությունը նվազեց 18-րդ դարի սկզբում, երբ գյուղացիները կամ քաղաքների աղքատ մարդիկ հարստահարվում էին շահամոլ հոգևորականների և ազնվականների կողմից:

Դժբախտաբար, երբեմն Աստվածաշունչն արհամարվում է նույնիսկ մեր օրերում, և այդ արհամարհանքն իր պատճառներն ունի: Դրանցից մեկը հետևյալն է: Կապիտալիզմի և սոցիալիզմի առաջին շրջանում բանվոր դասակարգը գերակշռող մեծամասնություն էր կազմում զարգացող երկրներում: Այժմ բանվոր դասակարգը շատ փոքր է, որովհետև փոխվել է աշխատողների բնույթը: Հիմա մարդիկ հիմնականում աշխատում են տեղեկատվական ծառայություններում: Եվ նույնիսկ շատ գործարաններում աշխատողները նստում են հատուկ ծրագրավորված մեքենաների առջև և աշխատում համակարգիչներով: Այսպիսով, աշխատողների արտաքին ապրելակերպը, ինչպես նաև նրա ընտանիքի և իր անձնական կյանքի ձևը փոխվել են: Սակայն այս երևույթը նաև ճգնաժամ բերեց, և արդյունաբերության մեջ մեքենաների գործածության պատճառով շատ աշխատողներ հեռացվեցին` մնալով առանց օրական աշխատանքի: Այսօր աշխարհում գործազրկությունը խնդիրներից մեկն է, և նույնիսկ զարգացած երկրներում մեծ թվով գործազուրկներ կան, իսկ աշխատանք ունեցողներն էլ ջանում են ներկա պայմանների մեջ ապահովել իրենց սեփական հարմարավետությունն ու բարեկեցությունը: Նման իրավիճակում արդեն նոր ձևով նյութականը հոգևորից ավելի կարևոր է թվում, և Աստվածաշնչի ընթերցանությունը հաճախ մոռացության է մատնվում: Սակայն մեր Սուրբ Թարգմանիչները թարգմանեցին Սուրբ Գիրքը երազանքով փափագելով, որ հայ

ժողովուրդը Աստվածաշնչի պատգամներին հաղորդ դառնալով կամ Սուրբ Գրքի ընթերցանությամբ հոգևոր ուժ ստանա` նաև իր կյանքն ավելի ծաղկուն դարձնելու:

Ներկայիս աշխարհը պայքարում է մարդկության դժբախտությունների, թշվառությունների, աղետների դեմ: Սակայն կարող ենք ասել, որ հնարավոր չէ որևէ արդյունքի հասնել առանց կարգավորելու մարդկային էակների հոգևոր վիճակը: Եվ այս նպատակի իրագործման համար պետք է պահպանեք կապը Եկեղեցու հետ և ձեր, ձեր ընտանիքի, ազգի հոգևոր վիճակը կարգավորելու համար պետք է գոնե ժամանակ առ ժամանակ Աստվածաշունչ ընթերցեք:

Աստվածաշնչի թարգմանություն, մխիթարիչ Սուրբ Հոգին

Աստվածաշնչի հայերեն թարգմանությունը հայտնի է թարգմանությունների թագուհի անունով: Սակայն մուսուլմանները առարկություններ ունեն Աստվածաշնչի թարգմանության հետ կապված ոչ միայն հայերեն, այլև այլ լեզուներով թարգմանությունների առնչությամբ: Մահմեդականներն ասում են, որ քրիստոնյաները աղավաղել են Սուրբ Գրությունները և Քրիստոսի Ավետարանը, իսկ իսլամը պահպանել է Սուրբ Գրքի ճշմարիտ իմաստը Ղուրանի մեջ: Ղուրանի ռուսերեն թարգմանությունը մի ծանոթագրություն ունի Ղուրանի երկրորդ գլխի` սուրահի մի համարի վերաբերյալ: Այս գլխում ակնարկ կա այն մասին, որ Ղուրանն ընդունում է Մովսեսի օրենքը և Քրիստոսի Ավետարանը: Սակայն մուսուլմանները վիճաբանում են հատկապես Հովհաննու Ավետարանի 15.26-ում նշված Քրիստոսի խոսքերի դեմ` Սուրբ Հոգին ուղարկելու վերաբերյալ: Այս խոսքերը Քրիստոս ասում է նաև Ղուրանում, սակայն այնտեղ խոսքը մխիթարիչ Սուրբ Հոգին ուղարկելու մասին չէ, այլ Ահմեդին կամ Մուհամեդին ուղարկելու:

Նոր Կտակարանի այս հատվածում Սուրբ Հոգու համար գործածված է մխիթարիչ բառը, որը թարգմանությունն է հունարեն պարակլետոս բառի: Սակայն մուսուլման աստվածաբանների կարծիքով այստեղ պետք է գործածված լիներ հունարեն պերիկլիտոս բառը, որը նշանակում է փառավոր, ինչը Մուհամեդ մարգարեի անվան նշանակությունն է: Իհարկե, մենք համաձայն չենք մուսուլմանների հետ, քանզի նման հորինովի փաստարկների դեմ մենք ունենք մեր թարգմանիչ Սուրբ Վարդապետների անսուտ կյանքն ու շնորհառատ գործունեության վավերականությունը:

Աստվածաշնչի հանդեպ նախանձախնդրություն

Սուրբ Սահակի և Սուրբ Մեսրոպի նախաձեռնությամբ և ղեկավարությամբ է Աստվածաշունչը թարգմանվել հայրեն նախ ասորերենից, ապա հետագայում թարգմանությունն ավելի է ճշգրտվել հունարեն բնագրերի համեմատությամբ: Պետք է ասել, որ քիստոնեության վաղ շրջանում բացի Աստվածաշնչի բուն գրքերից եղել են նաև պարականոն գրքեր, որոնք գրվել են կեղծ հեղինակների կողմից: Եկեղեցին լուրջ քննությունից հետո հաստատել է Աստվածաշնչի կանոնը և Սուրբ Գրքի

անաղարտությունը դարեդար պահելով` հասցրել է մինչև մեր օրերը: Այսինքն՝ Եկեղեցին ինքն է Սուրբ Հոգու ներշնչմամբ հաստատել Աստվածաշնչի գրքերի կազմությունը: Այսօր, սակայն, բազում աղանդավորներ, օգտագործելով Եկեղեցու ծոցում կազմավորված և Եկեղեցու ծոցում պահպանված Աստվածաշունչը, փորձում են ապացուցել, թե ճիշտ չէ հենց այդ Եկեղեցին կամ էլ նրա որոշ դիրքորոշումներ: Հետաքրքիր է, թե որտեղ էին նրանք, երբ քրիստոնեական Եկեղեցու ներսում գրվում էին Նոր Կտակարանի գրքերը, կամ որտեղ էին, երբ Եկեղեցին այդ Աստվածաշունչը սրբությամբ պահելով հասցնում էր հետագա սերունդներին: Իսկ որոշ աղանդներ էլ աղավաղում են Աստվածաշնչի շատ և շատ նախադասություններ` իրենց հետևորդներին մոլորեցնելու համար: Մինչդեռ Հայ Առաքելական Եկեղեցու թարգմանությունը` կատարված Սուրբ Սահակ Պարթևի և Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի ու նրանց աշակերտների կողմից, ողջ աշխարհում ճանաչված է որպես Թարգմանությունների թագուհի: Սա նշանակում է, որ Եկեղեցին է նախանձախնդիր ճշմարտության պահպանմանն ու տարածմանը, և ճշմարտությանը հետևելու համար պետք է անդամ լինել ոչ թե տարաբնույթ աղանդների, այլ առաքելահաստատ Սուրբ Եկեղեցու:

Տեր Ադամ քհն. Մակարյան

«Քրիստոնեության իսկությունը» գրքից