Գրքեր

Բուրվառ և խնկանոց

Բուրվառը շղթաներից կազմված և մանր բոժոժներով զարդարված խնկարկելու սպասք է, որի մեջ դրվում է կրակն ու խունկը: Այն բուրմունք, խունկ վառելու փոքր վառարան է, անուշահոտության համար գործածվող կրակի փոքր տուփ, կրակարան: Գմբեթաձև է, խաչագլուխ կափարիչով: Բուրվառի բուն մասը, հիմնական կառույցը, ունի մի ծածկ, որ կախված է հիմնական մասի վրա շղթաներով: Շղթաների վերևի մասը ամրացված է կլոր մի հարմարության, որի վրա կա մի օղ, բուրվառը որևէ տեղից ամրացնելու համար: Բուրվառի չորս շղթաների վրա ամրացված կան փոքր բոժոժներ, զանգակներ, որոնք բուրվառի շարժման ժամանակ հաճելի երաժշտական ձայն են հանում:

Բուրվառի հիմնական կառույցի մեջ դրվում է մի փոքր կրակ, որի վրա էլ խունկ, որը բուրվառակրի շարժման հետ միասին վառվում է՝ ծխում և բուրում: Բուրվառի օգտագործումը վերցված է Հին Ուխտից:

Բուվառը օգտագործվում է Սուրբ Պատարագի և ծիսակատարությունների ժամանակ՝ իբրև խնկարկելու և բույր սփռելու միջոց: Խնկարկում են Տերունական և սրբերի պատկերների, Սուրբ Սեղանի, Սուրբ Հաղորդության նշխարի առջև, ինչպես նաև ժողովրդին: Այս ամենից զատ աստվածապաշտության մեջ խնկարկում են՝

1. «Տեր զի բազում»-ը երգելիս

2. Ավետարան կարդալիս

3. «Օրհներգություն» շարականի ժամանակ

4. «Փառք ի բարձունս» երգելիս

5. Անդաստանի ժամանակ

6. «Սուրբ Աստված» երգելիս

7. «Լոյս զուարթ»-ի երկրորդ մասը՝ «Եկեալքս»-ը երգելիս

8. Նախատոնակի ժամանակ:

Բուրվառով հիմնականում խնկարկում է սարկավագը, որին եպիսկոպոսը ձեռնադրության ժամանակ հանդիսավորապես հանձնում է բուրվառը և խնկարկել տալիս: Սակայն զանազան արարողությունների ժամանակ խնկարկում են նաև և՛ հանդիսադիրը, և՛ ժամարարը, և՛ որևէ քահանա կամ վարդապետ: 

Հին ժամանակ խունկ ծխելու համար գործածվում էր խնկանոցը: Խնկարկողը ներքևից բռնած մոտեցնում էր սեղանի և պատկերների առաջ և խնկի ծուխը ծխվում էր ամեն տեղ:

Խնկանոցը բուրվառի բուն մասն է փոքր պատվանդանով, չունի շղթաներ և չի շարժվում: Դրվում է հաստատուն տեղում: Խնկանոցի մեջ լցվում է կրակ, վրան դրվում է խունկ՝ ծխելու համար: Սրանով այն տարբերվում է խնկամանից, որի մեջ պարզապես պահվում է խունկը: Խնկանոցը յուրօրինակ չշարժվող բուրվառ է: Այսօրվա դրությամբ եկեղեցում այս ամանը չի գործածվում: Այն շատ հարմար է դնել ննջեցյալների դագաղի մոտ, գերեզմանատանը:

Խնկանոցը խորհրդանշում է Սբ. Մարիամ Աստվածածնին, իսկ նրանում խունկի բուրումը՝ Գաբրիել հրեշտակապետի ավետիսը: Այն խորհրդանշում է նաև քրիստոնեական եկեղեցին, որն իր մեջ կրում է փրկության ավետիսի անուշահոտությունը: Այս պատճառով խնկանոցները հաճախ պատրաստվում են եկեղեցու տեսքով: Նրանց վրա պատկերվում են նաև Տիրոջ տնօրինությունները՝ սկսած ավետումից, մինչև խաչելություն և հարություն:

05.12.14
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․