Երբ բացակայում է խոնարհությունը, ներկա է հպարտությունը

Քրիստոսով նորոգված նոր մարդու համար կարևոր հիմք է հանդիսանում խոնարհությունը: Պատվիրանների իրագործումն առանց այս առաքինության ոչ միայն չի մոտեցնում մարդուն Աստծուն, այլ հակառակը՝ հեռվացնում է՝ դարձնելով Նրա թշնամին: Երբ բացակայում է խոնարհությունը, ներկա է հպարտությունը: «Ճշմարիտ է ասված, թե մեղքի սկիզբը հպարտությունն է: Քանի որ չարը, որից առաջ եկավ մեղքը, հպարտության պատճառով անկում ապրեց, իսկ հետո նախանձից գայթակղեցրեց մարդուն այնտեղ, որտեղից ինքն ընկել էր: Օձը նախ և առաջ գտավ հպարտության սողանցքը, որի միջով սողոսկելով՝ խոստացավ՝ դուք կլինեք աստվածների նման: Այդ պատճառով է ասված մեղքի սկիզբը հպարտությունն է, իսկ հպարտության սկիզբը՝ Աստծուց հեռվացումը: Հպարտությունը մարդու միջից հանում է Աստծուն, նախանձը հանում է ընկերոջը, իսկ բարկությունը` հենց իրեն»,- ասել է Ս. Օգոստինոսը:  

Ներքին ուշադրությամբ և մեղքի դեմ մշտական պայքարով մարդուն հայտնի է դառնում, թե որքան խորն է իր էությունը վնասվել հպարտությունից: Երբ հաղթահարվում է հպարտությունը, հաղթահարվում են և մյուս մեղքերը: Մեղքերի մեջ անկում ապրած մարդը ոտքի է կանգնում, երբ ձեռք է բերում խոնարհություն, երբ իր վիճակի համար սկսում է մեղադրել իրեն և ոչ թե ուրիշներին: Չարը տարբեր հանգամանքներում մարդու առջև գայթակղության տարբեր առիթներ է ստեղծում, բայց մեղքի ցանցն ընկնելու կամ չընկնելու վերջնական որոշումը պատկանում է մարդուն: Մեղքի դեմ պայքարելով, բայց կրկին ու կրկին անգամ մեղքի մեջ ընկնելով՝ մարդը ձեռք է բերում այն կարևոր փորձառությունը, որ ինքն անօգնական է, որ Տիրոջ ողորմության կարիքն ունի:

Այն որ անհաղթահարելին հաղթահարվում է խոնարհությամբ, փաստում է աբբա Անտոնիոսի հետևյալ վկայությունը. «Աբբա Անտոնիոսն աբբա Պիմենին ասաց. «Մարդու մեծագույն գործն այն է, երբ նա հանձն է առնում իր սխալներն Աստծո առաջ և փորձառություն է ձեռք բերում մինչև վերջին շունչը»: Ասաց դարձյալ աբբա Անտոնիոսը. «Տեսա սատանայի բոլոր որոգայթները՝ սփռված ամբողջ երկրի վրա, և հառաչելով ասացի. «Ո՞վ կարող է անցնել սրանց միջով»: Եվ ձայն լսեցի, որ ասաց՝ խոնարհությունը»:

Ապաշխարող մարդը կոտրված սրտով, արցունքն աչքերին իր հոգու խորքում ընդունում է իր մեղավոր, միաժամանակ անօգնական լինելը և զղջացող մաքսավորի նման ի խորոց սրտի աղոթում է առ Տեր՝ խնդրելով՝ Աստվա՛ծ, ներիր մեղավորիս մեղքերը (Ղուկաս 18:13): Քրիստոսի աջ կողմում խաչված ավազակն էլ խոնարհությամբ ընդունեց իր մեղավոր լինելը և ասաց Տիրոջը. «Տե՛ր, հիշի՛ր ինձ, երբ գաս Քո թագավորությամբ» (Ղուկաս 23:42): Խոնարհաբար Քրիստոսին մոտեցավ նաև բորոտը՝ Տե՛ր, եթե ուզես, կարող ես ինձ մաքրել: Եվ նրանց խոնարհ հոգիներն ընդունեցին մխիթարիչ և բուժիչ խոսքերը՝ ասում եմ ձեզ, որ մաքսավո՛րն է, որ արդարացած տուն գնաց և ոչ թե փարիսեցին (Ղուկաս 18:14), վստահ եղիր, այսօր ինձ հետ դրախտում կլինես (Ղուկաս 23:43), ուզում եմ, մաքրվի՛ր (Մարկոս 1:40-42): Մեղքերի մեջ ընկած մարդն իր ողջ էությամբ զգում է Տիրոջ ողորմածությունն ու սերն իր հանդեպ, քանի որ անկեղծ զղջման դեպքում Աստված վարձատրում է մարդուն, ներում նրա մեղքերը՝ բուժելով մեղքերից խոցված հոգին:

Մխիթարիչ և բուժիչ պատասխաները չեն ուշանա նաև նրանցից, ովքեր, աջակողմյան ավազակի, մաքսավորի և բորոտի խոնարհությամբ, ի խորոց սրտի դիմեն Տիրոջը՝ ասելով. Տե՛ր, ներիր, մաքրիր և հիշիր ինձ մեղավորիս, երբ գաս Քո թագավորությամբ:

Մանուկ Կակոսյան Կյուրինցին իր «Երկնքի ճանապարհ»-ը գրքում գրում է. «Երբ հպարտությունը այցելի քեզ, անմիջապես նայիր հողին և մտածիր, որ այդ ոտքիդ տակի հողից ես ստեղծված, որ վերստին հող պիտի դառնաս և ոտքի կոխան լինես: Երկրորդ`մտորիր ծնունդիդ և մահվանդ մասին և կտեսնես, որ ոչ մեկից տարբեր չես: Այսպես՝ թե՛աղքատ և թե՛ հարուստ, թե՛ խելոք և թե՛ հիմար, թե՛ գեղեցիկ և թե՛ տգեղ, թե՛ զորեղ և թե՛ տկար. բոլորի ծնունդն ու մահը հավասար են: Բոլորն էլ ոչ միայն լացով ու տրտմությամբ, այլև մերկ են աշխարհ գալիս, մերկ էլ պիտի հեռանան`ոչ մի բան չտանելով իրենց հետ: Ո՛չ հարուստը կարող է իր ունեցվածքը տանել, ո՛չ գեղեցիկը իր գեղեցկությունը, ո՛չ զորեղն իր զորությունը, բոլորն էլ իրենց ունեցածը պիտի այստեղ թողնեն բացի մեղքից, ինչպես ասում է Պողոս առաքյալը. «Ոչինչ չբերեցինք աշխարհ, ոչ էլ պիտի կարողանանք տանել» (Ա Տիմոթեոս 6:7):

Կարինե Սուգիկյան