Մարդիկ արդեն այնտեղ են հասել, որ Աստծուն են դատում

- Հա՛յր, իսկ ամենքին և ամեն ինչը դատելու միտումը մի՞շտ է մարդկանց մոտ եղել, թե՞ միայն ներկայիս երիտասարդ սերնդի մոտ է առաջացել:

- Ո՛չ, նախկինում նման բան չկար, դա ներկայիս ժամանակաշրջանի ոգին է: Այժմ աշխարհիկներին են դատում, քաղաքական և եկեղեցական բոլոր գործիչներին, սակայն դա էլ քիչ է՝ նույնիսկ սրբերին են դատում և արդեն այնտեղ են հասնում, որ Աստծուն են դատում: Նման մարդիկ ասում են. «Աստված չպետք է այս ու այս բաներն աներ: Նա պետք է այսպես և այսպես վարվեր, իսկ Նա ճիշտ չվարվեց»: Լսո՞ւմ ես, թե ինչ են դուրս տալիս: «Ի՞նչ է, եղբա՛յր, դո՞ւ պետք է Նրան ցուցումներ տաս»: «Իսկ ի՞նչ կա, որ: Ես իմ կարծիքն եմ արտահայտում»,- պատասխանում է՝ չհասկանալով, թե որքան անամոթություն կա դրա մեջ: Աշխարհիկ ոգին շատ բարիք է կործանել: Չարը զարգանում է և հասնում գարշելի, հրեշավոր վիճակի, աստվածհայհոյության է հասնում: Մարդիկ դատում են Աստծուն և այն միտքը, որ դա հայհոյանք է Նրա նկատմամբ, նրանց նույնիսկ չի անհանգստացնում: Իսկ որոշ կտրիճներ, ում Աստված հասակի հարցում չի նեղացրել, եթե մտածելու թեկուզ մի փոքր կարողություն ունեն, այլոց մասին սկսում են ասել. «Սա ի՞նչ պիգմեյ* է: Իսկ սա ի՞նչ ծուռթաթ է: Հապա մի սրան նայիր», և ոչ ոքի հետ հաշվի չեն նստում:

Մի անգամ մի մարդ եկավ իմ խուցն ու հայտարարեց. «Այսինչ հարցում Աստված չպետք է այնպես վարվեր, ինչպես որ արեց»: «Իսկ դու կարո՞ղ ես օդում թեկուզ մի փոքրիկ քար պահել,- հարցրի նրան:- Աստղերը, որ երկնքում տեսնում ես, փայլուն խաղալիք գնդակներ չեն: Վիթխարի չափերի երկնային մարմիններ են, որ գլխապտույտ արագությամբ են շարժվում և չեն բախվում իրար, ոչ էլ իրենց ընթացքից են շեղվում»: «Իսկ իմ կարծիքով,- կրկին ասում է նա,- դա պետք է այլ կերպ դասավորվեր»: Դու միայն լսիր, թե ինչ է ասում: Ախր մի՞թե մենք պիտի դատենք Աստծուն: Տրամաբանությունն ավելացել է և Աստծո հանդեպ վստահությունը՝ անհետացել: Իսկ եթե նման մարդկանց ասես, որ նրանք ճիշտ չեն, ապա կպատասխանեն. «Կներես, բայց ես իմ կարծիքը հայտնեցի: Մի՞թե դրա իրավունքը չունեմ»: Ինչե՜ր ասես, որ Աստված չի լսում մեզնից: Հուրախություն մեզ, Նա մեզ լուրջ չի վերաբերվում:

Հին Կտակարանում խոսվում է այն մասին, որ Աստված իսրայելացիներին պատվիրեց քանանացիներին իրենց երկրից անմնացորդ դուրս քշել (Երկրորդ Օրենք 7:2-11): Եթե Աստված նման բան պատվիրեց, ուրեմն ինչ-որ բան կանխատեսում էր: Սակայն իսրայելացիներն ասացին. «Դա այնքան էլ մարդասիրական չէ: Եկեք քանանացիներին թողնենք, չոչնչացնենք նրանց»: Սակայն որոշ ժամանակ անց, քանանացիներից վարակվելով, նրանք ներքաշվեցին անբարոյականության, կռապաշտության մեջ և սեփական երեխաներին զոհաբերում էին կուռքերին, ինչպես որ այդ մասին սաղմոսում է ասվում (Սղմ. 106:37): Աստված գիտի, թե ինչ է անում: Իսկ ոմանք անամոթաբար հարցնում են. «Աստված ինչո՞ւ ստեղծեց դժոխային տանջանքը»: Մարդը սկսում է դատել և այդ պահից կորցնում է բարի հոգևոր վիճակը: Նա Աստծո շնորհի [նույնիսկ] մի մասնիկ չունի, որպեսզի ինչ որ բան ավելի խորությամբ հասկանա, այսինքն հասկանա, թե այս կամ այն բանն ինչու է Աստված ստեղծել: Դատաստան, հպարտություն, եսասիրություն՝ ահա՛, թե ինչ են այդ բոլոր «ինչու»-ները:

- Հա՛յր, որոշ երիտասարդներ հարցնում են. «Իսկ ի՞նչ կարիք կար, որ Քրիստոս խաչվեր: Մի՞թե չէր կարող աշխարհն այլ կերպ փրկել՝ առանց խաչելության»:

- Նա աշխարհը խաչելությամբ փրկեց և դա մարդկանց չի հուզում: Իսկ ի՞նչ կասեին, եթե Նա այլ կերպ փրկեր աշխարհը: Իսկ ոմանք ասում են. «Հայր Աստված ոչ մի կերպ չտուժեց: Որդին էր, որ Իրեն զոհաբերեց»: Սակայն իմ կարծիքով յուրաքանչյուր հայր կնախընտրեր իրեն զոհաբերել, միայն թե իր զավակին չզոհաբերի: Հոր համար ավելի մեծ տառապանք է տեսնել, թե իր զավակն ինչպես է իրեն զոհաբերում, քան՝ ինքն իրեն զոհաբերի: Բայց ի՞նչ ասես մարդկանց, եթե նրանք չեն հասկանում, թե ինչ է սերը:

Իսկ մի մարդ էլ ինձ հետևյալն ասաց. «Ադամը երկու զավակ ուներ՝ Աբելն ու Կայենը: Այդ դեպքում Կայենի կինը որտեղի՞ց առաջացավ»: Սակայն Հին Կտակարանը կարդալով, մարդն իմանում է, որ Սեթի ծնունդից հետո Ադամը «ծնեց ուստրեր ու դուստրեր» (Ծննդ. 5:4): Իսկ Կայենը լեռները փախավ իր եղբորն սպանելուց հետո (Ծննդ. 4:14-15): Նա չգիտեր էլ, որ այն կինը, որին կնության էր առել՝ իր քույրն էր: Աստված այդպես էր կարգավորել, որպեսզի մարդիկ մեկ ազգից ու ցեղից լինեին, «որպեսզի նրանց միջև չարություն և հանցագործություններ չլինեին, որպեսզի նրանք ասեին. «Մենք միևնույն ծնողների՝ Ադամի և Եվայի զավակներն ենք», և դա կզսպեր մարդկային չարությունը: Սակայն չնայած դրան՝ տես, թե այսօր ինչպիսի չարություն է բնակվում մարդկանց միջև:

Որքա՜ն եմ տանջվում որոշ մարդկանց հետ, որոնք նման են նրանց, ում մասին արդեն վերը նշեցի, երբ նրանք իմ խուց են գալիս: Վերջ ի վերջո [տեսնելով, որ անօգուտ է շարունակել նրանց հետ զրույցը] ասում եմ. «Գլուխս ցավում է, իսկ ասպիրին չկա»: Իսկ նրանք հեռանալով դեռ տխրում են, վիրավորվում: «Մենք այսքան երկար ճանապարհ ենք կտրել-անցել, իսկ նա մեզ ասում է, թե գլուխն է ցավում»,- տրտնջում են նրանք, չհասկանալով, թե ինչու եմ գլխացավից բողոքում: Իսկ ոմանք առաջարկում են. «Միգուցե գնամ և քեզ համար ասպիրի՞ն բերեմ»:

* Պիգմեյներ – նեգրոիդ ռասային պատկանող կարճահասակ ժողովուրդների խումբ:

Հայր Պաիսիոս Աթոսացու «Ցավով և սիրով՝ ժամանակակից մարդու մասին» գրքից

Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի