Մտքի արթնության կամ զղջման և արտասուքների մասին

Ոմն եղբայր հարցրեց ծերին և ասաց. «Ի՞նչ անեմ, հա՛յր, քանզի երբ տեսնում եմ մեղսավոր մեկին, դատում եմ նրան, իսկ երբ ծույլ եղբոր եմ տեսնում, ատում եմ նրան, և այդպիսով իմ հոգին կորստյան եմ մատնում»: Ծերը նրան ասաց. «Երբ այդպիսի բան լսես, նույն պահին իսկ միտքդ հեռացրո՛ւ դրանից և ուղղորդի՛ր քո ՝ խորհելու ահավոր Դատաստանի օրվա մասին, հիշի՛ր նաև սոսկալի Աթոռը և անաչառ Դատավորին, հրեղեն գեհենը, որ Նրա առջևում է, և տան­ ջանքները, որ նրանում են, հրեղեն սուրը և անողորմ դահիճներին, աչ­քերի լացն ու ատամների կրճտոցը, անքուն որդերն ու բոլոր դառն ու անվախճան տանջանքները, հավիտենական ողբն ու կոծը: Այս ամենն հիշի՛ր և ընկերոջդ դատելու փոխարեն` ինքդ քե՛զ դատիր, քննի՛ր քո մեղքերը ու խորհի՛ր, թե ինչ ահավոր են Աստծո դատաստանները: Քանզի եթե սուրբ և անմարմին հրեշտակների զորքերն են ահուդո­ղով լցվում այդ ժամին, ապա մեղքի մեջ ծնված և նրանով սնուցված մարդն ի՞նչ կանի: Այնտեղ ոչ մեկը չի կարող ուրիշին օգնել կամ վնասել, և ոչ ոք չի կարող տանջանքներից փրկել մեկնումեկին. ո՛չ հայր, ո՛չ մայր, ո՛չ եղբայր, ո՛չ քույր, ո՛չ որդի, ո՛չ ազգատոհմ, ո՛չ փառք, ո՛չ մեծություն` բնավ ո՛չ ոք և ոչինչ, այլ միայն` Աստծո ողոր­մությունը, արդարության գործն ու ուղիղ հավատը: Եվ առհասարակ, մեծ հիմարություն է թողնել սեփական մեղքերը և դատել ընկերո­ջը, քանզի մեզանից յուրաքանչյուրն իր բեռն է տանում և մեզանից յուրաքանչյուր ոք իր մեղքերի ցանցով է բռնվում, և ամեն մեկն էլ Տիրոջինն է` արդար լինի, թե մեղավոր: Եվ Աստված կարող է ապրեց­նել թե՛ մեղավորին և թե՛ արդարին, ինչպես արեց մաքսավորին, պոռ­նիկին, ավազակին և այն մշակներին, որոնք տասնմեկերորդ ժամին վարձվեցին (Մատթ. Ի 6-16): Այս ամենը խորհի՛ր, որդյա՛կ, և հրաժարվի՛ր ընկերոջը դատելուց և ատելուց, քանզի դա ամենաչարն ու դժնդակն է բոլոր մեղքերից, քանզի Միածնի աթոռի և դատաստանի մենաշնոր­հի հափշտակումն է այդ: Եվ եթե կամենում ես զերծ մնալ դրանից` դա՛տ դիր քո առաջ և ասա՛` այսինչ բանն ինչո՞ւ արեցի, կամ` ին­չո՞ւ խորհեցի այսինչ բանը: Քեզ դատելու համար բազում պատճառ­ներ կգտնես, որովհետև դու մարդ ես: Այսպես անելով և խորհելով` չես զբաղվի ուրիշներին դատելով և ատելով և կհանդարտվես Աստծո շնորհով»:

«Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր Ա, Էջմիածին 2016