Օգտակար խրատներ պոռնկությունից զգուշանալու մասին

Մեր օրերում կատարված առավել հիանալի նշանները ձեզ հա­մար գրի առնելը՝ հաճո թվաց ինձ` Հակոբ սարկավագիս ու մեղավո­րիս, հոգևո՛ր եղբայրներ, որպեսզի լսելով այն` առավել շահվեն ձեր հոգիները, և փառավորե՛ք մարդասեր Աստծուն, Ով ոչ մեկի կորուստը չի կամենում: Լսեցե՛ք ինձ և ձեր մտքերում դրե՛ք իմ առաջիկա ասե­լիքը, քանզի իմ խոսքերը լի են շնորհներով: Անտիոքի սուրբ եպիսկո­պոսը հրավիրեց քաղաքի շրջակա վանքերի եպիսկոպոսներին՝ որոշ խնդիրների պատճառով: Հավաքվեցին ութ եպիսկոպոսներ, որոնց հետ էր նաև եպիսկոպոս սուրբ Նոնոսը` սքանչելի մի այր, որ մենակյաց էր եղել աբեդեմենացիների բազմաթիվ վանքերում և անարատ վարքի ու առաքինի ընթացքի համար արժանացել էր այդպիսի պատվի: Սրանք, հավաքվելով վերոհիշյալ քաղաքում, իջան սուրբ Հուլիանոսի մատու­ռը. ես էլ էի նրանց հետ: Եվ կիրակի օրը եպիսկոպոսներն իջնելով` աղոթքի նստեցին մատուռի դռանը և հարցումներ ուղղեցին իմ եպիս­կոպոս Նինոսին, որպեսզի նրանից հոգեշահ խոսք լսեն և նրա միջոցով խոսող Սուրբ Հոգուց փրկության շահն ընդունեն: Այդ պահին մեր առջևից անցնում էր Անտիոքի վարձու պոռնիկների ու կաքավող կա­նանց բոզապետուհին` նստած գրաստի վրա, հրաշալի և թանկարժեք հանդերձների մեջ, անթիվ ոսկեղենով ու մարգարիտներով պճնված, շուրջը՝ արանց և կանանց բազմություն, որոնք պարանոցներին ունեին ոսկեհուռ մանյակներ, հագել էին պատվական և ընտիր զգեստներ և սպասարկում էին նրան: Ոմանք ընթանում էին նրա առջևից, ոմանք` հետևից, և նրան տեսնել ցանկացողներն ու նրան տենչացողները ան­հագուրդ հայացքով նայում էին նրան: Անցնելու ընթացքում ողջ շրջակա օդը լցվել էր մուշկի ու հոտավետ պատվական յուղերի անու­շահոտությամբ: Եպիսկոպոսների դասը, տեսնելով նրան՝ այդպես բաց երեսով, արձակ­համարձակ, գլուխն անգամ բաց, և թանկարժեք գլխա­նոցը ուսն ի վար անփութորեն գցած, դարձրին իրենց երեսները՝ որ­պես սաստիկ մեղքից»: Բայց իմ տեր և Աստծո սուրբ Նոնոսը սրտի աչքով նայեց նրան, հետո երեսն իջեցրեց ծնկներին և իր գոգն ամբող­ջովին թրջեց արտասուքներով, ապա սաստիկ հառաչեց և իր հետ նստած եպիսկոպոսներին ասաց. «Տեսե՛ք, եղբայրնե՛ր, թե որքա՜ն ջանք է թափել այդ կինը երկրավոր բաների համար»: Իսկ նրանք լուռ խոնարհվեցին և ոչ մի պատասխան չտվեցին: Նա նորից երեսը դրեց ծնկներին, հառաչելով ծեծեց իր կուրծքը և ողջ մազեղեն պարեգոտը թրջեց արցունքներով: Ապա դարձյալ ասաց. «Արդա՛րև, Աստված այս դեպքն Իր առջև է դնելու Դատաստանի օրը՝ մեզ և մեր եպիսկոպոսու­թյունն ու մեր վարքը դատելու համար: Ինչպե՞ս եք կարծում, սիրելի­նե՛ր, որքա՜ն ժամանակ է այս կինն անցկացրել իր առանձնասենյա­կում` լվանալով, սրբելով, մաքրելով ու պճնելով իրեն, պեսպես զար­դարանքներով պճնագեղելով և սիրագորով հայացքով հայելու մեջ իրեն զննելով, որպեսզի իր բարեկամների առաջ դուրս գալիս՝ որևէ պակասություն չունենա իր հարդարանքի մեջ և տգեղ չերևա իրեն տենչացողների աչքին: Այս ամենն արել է մարդկանց հաճոյանալու համար, որոնք այսօր կան և վաղը չեն լինի: Իսկ ես, որ անմահ Փեսան և անապատական առագաստն ունեմ երկնքում, Փեսան, որ իր պատ­վիրաններով զարդարվողներին անապականություն է տալիս` երկնա­վորներին մեծ բաժին պահած ունենալով, որ մտքով հասանելի չէ, «որ ո՛չ աչքը տեսավ, ո՛չ ականջը լսեց և ո՛չ մարդկանց սիրտը ընկավ, Աստված այն պատրաստեց իր սիրելիների համար» (Ա Կորնթ. Բ, 9): Էլ ի՞նչ ասեմ. մենք, որ խոստում ունենք՝ անքնին և անհաս Գեղեցկու­թյունը տեսնելու, Ում սերովբեներն ու քերովբեներն իսկ նայել չեն կարող: Այսպիսի խոստում ունենալով հանդերձ՝ ո՛չ պատրաստվում ենք, ո՛չ զարդարվում և ո՛չ էլ մեր տառապյալ հոգիների աղտեղու­թյունն ենք մաքրում, այլ թողնում ենք սուգի և տխրության մեջ»: Այս ասելով` վերցրեց ինձ և մեր խրճիթը վերադարձանք, և ընկնելով մի քարի վրա ու գետնին նայելով՝ սաստկապես լաց եղավ ու աղաչելով ասաց. «Աստվա՛ծ, քավի՛ր իմ` մեղավորիս մեղքերը, քանզի պոռնիկի մեկ օրվա զարդարվելը հաղթեց իմ` տարիներով տքնությամբ զարդա­րուն վարքը: Ի՞նչ երեսով նայեմ Քեզ, Աստվա՛ծ իմ, կամ ինչպիսի՞ խոսքերով արդարանամ Քո առջև, Տե՛ր, Դո՛ւ, որ տեսնում ես գաղտ­նին ու ծածուկը. Տե՛ր, չեմ մատուցել հոգուս գեղեցկությունը Քո առաջ, Տե՛ր, ինչպես Դու ես պահանջում ինձնից, Աստվա՛ծ իմ: Քո սոսկալի ու ահավոր սեղանի հանդեպ եմ կանգնած, սակայն ինձ չեմ զարդարել Քո կամքի համաձայն, Տե՛ր, Աստվա՛ծ իմ, որ անգոյությու­նից գոյության կոչեցիր ամեն ինչ, և իմ անարժան թշվառությունն արժանի համարեցիր ծառայելու քեզ: Մի՛ հեռացրու ինձ Քո երկնային սեղանից. թո՛ղ պոռնիկի զարդարումը չդատապարտի ինձ ահավոր ու վեհասքանչ Քո ատյանի առջև, քանզի այդ կինը՝ հանուն երկրավորի և հողեղենի, մեծապես ջանք գործադրեց, իսկ ես Քեզ` անմահ Փեսա­յիդ արհամարհելով` անփութության մատնեցի իմ անձը և ծուլության պատճառով զրկվեցի Քո պատվիրանների զարդերից: Նա խոստացավ հաճոյանալ մարդկանց և իսկապես հաճոյացավ, որովհետև հանուն դրա զարդարվեց երկրի վրա, իսկ ես մարդասեր Աստծուն խոստացա հաճո լինել և ստեցի. դրա համար իմ գործածներին չկա՛ փրկության հույս, սակայն քո ամենագթությանը ապավինելով՝ կամենում եմ ճա­նաչել այն, և Քո իսկ ողորմությամբ՝ Քո տառապյալ ծառան եմ»: Լա­լով ու հառաչելով, բազում խոստովանություններով անցկացրեց շա­բաթվա բոլոր օրերը»: Եվ հաջորդ օրը, որ սուրբ կիրակի էր, գիշերա­յին պաշտամունքը կատարելուց հետո, իմ սուրբ հայր Նոնոսն ասաց ինձ. «Եղբայ՛ր սարկավագ, տեսիլք տեսա և սաստիկ խռովված եմ: Այն պատմել չեմ կարող, սակայն Աստված Իրեն հաճելին թո՛ղ կատա­րի և մեզ` ի օգուտ»: Հետո ասաց. «Երազում տեսա, որ ես կանգնած էի սեղանի անկյան մոտ, և մի ցեխաթաթախ աղավնի ճոճվում էր իմ գլխավերևում: Նրանից եկող ժահահոտությունը չէի կարողանում տանել. նա շարունակ պտտվում էր իմ գլխավերևում, մինչև որ կա­տարեցին երախայից աղոթքը, իսկ երբ սարկավագը քարոզեց, նույն պահին անհետացավ իմ մոտից: Պատարագի ավարտից հետո ժողո­վուրդը հեռացավ, և իմ դուրս ելնելու ու դեպի տուն վերադառնալու ժամանակ ցեխաշաղախ աղավնին եկավ և դարձյալ պտտվեց իմ վե­րևում: Ես ձեռքս պարզելով՝ բռնեցի նրան և գցեցի եկեղեցու գավթի ավազանի ջրի մեջ: Նա, այնտեղ թողնելով իր ողջ գարշահոտ աղտե­ղությունը, դուրս ելավ՝ ինչպես ճերմակ ձյուն և թռչելով՝ վեր բարձ­րացավ: Ես, աչքերս վեր հառելով, տեսա, որ դեպի վեր է սլանում, մինչև որ կորավ իմ հայացքից, և այլևս չկարողացա տեսնել նրան»: Նրա` այս ասելուց հետո, գնացինք մեծ եկեղեցին՝ այլ եպիսկոպոսների հետ, և ողջունեցինք քաղաքի եպիսկոպոսներին: Երբ Ավետարանի ժամը եկավ, եպիսկոպոսները նստեցին բեմում և պաշտամունքի կար­գը, Գրքերի և սաղմոսների ընթերցումներն ավարտելուց հետո, Ավե­տարանը հանձնեցին սուրբ Նոնոսին` աղաչելով նրան՝ իր մեկնու­թյունները տալ: Եվ նա վեր կենալով՝ բացեց աստվածաշունչ բերանը, և ոչ թե ինքն էր խոսում, այլ՝ Սուրբ Հոգին, որ բնակվում էր նրա մեջ: Ոչ թե ճարտասանություն էր անում, քանզի չուներ օտար ուսմունք­ների բառապաշար, այլ լի էր Սուրբ Հոգով և Աստվածային շնորհնե­րով, և նրա վարդապետությունը լուսավորում էր ժողովրդին ավետա­րանական խոսքերով՝ մեղավորների դատաստանի և բարի հույսի վե­րաբերյալ, որ կա և մնում է արդարների համար: Եվ այնպիսի զղջում ընկավ ժողովրդի սիրտը այն սուրբ խոսքերից, որ Սուրբ Հոգին էր բարբառում նրա շուրթերով, որ մինչև անգամ եկեղեցու ողջ հատակը թրջվեց մարդկանց արցունքներից»: Եվ ըստ Աստծո՝ իր արարածների հանդեպ մեծ մարդասիրության և հոգատարության, եկեղեցում էր գտնվում նաև պոռնկապետ կինը, որի մասին է մեր խոսքը: Սա ոչ միայն երբեք մեղքի գիտակցում չէր ունեցել, այլև եկեղեցի էլ երբեք չէր մտել, իսկ այժմ սուրբ հոր վարդապետությամբ Աստծո երկյուղից զղջում ապրեց և հուսադրելով իրեն՝ այնքան արցունքներ թափեց, որ գետինը թրջվեց, որովհետև առվակների պես հոսում էին աչքերից: Եվ երկու երիտասարդների պատվիրեց և ասաց. «Մնացե՛ք այստեղ այն­քան ժամանակ, մինչև որ ժողովուրդը հեռանա, և սրբի հետևից գնա­ցե՛ք, մինչև որ գտնեք նրա բնակության վայրը»: Պատանիները եկան մեզ հետ և վերադարձան՝ նրան ասելու, որ սրբի օթևանը սուրբ Հու­լիանոսի մատուռում է: Նա նրանց իսկ ձեռքով ուղարկեց մի երկ­թերթ գրություն, որտեղ այսպես էր գրված. «Քրիստոսի սուրբ աշա­կերտիդ. բանսարկուի աշակերտս ու մեղավորս ծնկի եմ իջնում սուրբ գարշապարներիդ առջև: Լսելով լսեցի Աստծո մասին, Ում պաշտում ես, որ երկինքն ի վայր խոնարհվեց և իջավ երկիր՝ ոչ արդարներին, այլ մեղավորներին փրկելու համար, և մաքսավորների ու մեղավորների հետ բազմեց: Դու պարկեշտությամբ սուրբ ես, և թեպետ մարմնավոր աչքով չես տեսել Տեր Հիսուս Քրիստոսին, որ ջրհորի մոտ երես առ երես խոսեց սամարացի պոռնիկի հետ (Հովհ. Դ 7-27), սակայն Նրա ճշմարիտ պաշտոնյան ես, ինչպես լսեցի քրիստոնյաներից: Եթե այդ­պիսի Աստծո պաշտոնյա ես, շատ եմ ցանկանում տեսնել քո հրեշտա­կանման երեսը և քո առաջնորդությամբ փրկության հասնել»: Իսկ իմ տերը՝ եպիսկոպոս Նոնոսը, պատասխան գրեց նրան. «Ով էլ որ ես` հայտնի ես Աստծուն, ինչպես և քո կամքն ու քո առաջիկա խորհուրդ­ները, բայց մի՛ կամեցիր փորձության մատնել իմ տառապյալությունը, քանզի ես մեղավոր մարդ եմ: Սակայն, եթե կամենում ես տեսնել ինձ, ինձ հետ կան յոթ եպիսկոպոսներ. նախքան ինձ տեսնելը՝ այցելի՛ր նրանց յոթին էլ»: Նա նույն պահին իսկ վեր կացավ և եկավ մեզ մոտ` մատուռ: Սուրբ Նոնոսը, նախքան նրա գալը, իր մոտ ժողովեց եպիս­կոպոսներին և նրան ներս հրավիրեց: Երբ այս կինը ներս մտավ, գետնատարած գրկեց Նոնոսի ոտքերը, լաց եղավ և հառաչեց, արտա­սուքներով լվաց և մազերով սրբեց նրա ոտքերը, հողը գետնից վերց­րեց և ցանեց իր գլխին, մեծաձայն աղաղակեց ու ասաց. «Ողորմի՛ր ինձ` մեղավորիս, նմանվի՛ր քո Տեր և վարդապետ Քրիստոսին և հե­ղի՛ր ինձ վրա քո քաղցրությունը և ինձ քրիստոնյա՛ դարձրու, քանզի ես մեղքերի ժողովատեղի եմ և անօրենությունների անդունդ, որն առ­նելով՝ ընկղմիր քո Աստծո ավազանի մեջ և ինձ գցիր հայրապետ Աբ­րահամի գիրկը»: Եվ նրանք, ովքեր այդտեղ էին, արտասվում էին` տեսնելով այդքան երիտասարդ և հաստատուն հավատով պոռնիկին, և հազիվ կարողացան հորդորել նրան՝ թողնելու սրբի ոտքերը և ոտքի կանգնելու: Եվ սուրբն ասաց նրան. «Մեր հայրապետության կանոնա­ կարգում այսպես է. չմկրտե՛լ պոռնիկին՝ առանց երաշխավորության, որպեսզի դարձյալ նույնի մեջ չընկնի»: Իսկ նա, լսելով այս, դարձյալ գետին ընկավ և գրկելով սրբի ոտքերը` ասաց. «Պատասխան ես տալու Աստծո առաջ իմ հոգու համար, եթե այժմ չմկրտես, և քո ձեռքից պի­տի պահանջի Աստված իմ արյունը և քո վրա պիտի գրի իմ դժնդակ գործերը, եթե չհոժարես այսօր ինձ քրիստոնյա դարձնել: Իմ անարժան գործերին գործակից պիտի դառնաս, եթե չհեռացնես ինձ իմ չար գործերից. Աստծուն ուրացած կուռքերին պիտի երկրպագեմ, եթե վերստին չծնես ինձ այսօր՝ որպես Քրիստոսի հարսի»: Մյուս եպիսկոպոսներն ու բոլոր ներկաները զարհուրած և սքանչացած էին Քրիս­տոսի անբավ մարդասիրության վրա` տեսնելով այսպիսի մեղավորին երկնային տեսչությանն ձգտելիս և տենչալիս: Այնժամ սուրբ Նոնոսն ինձ` մեղավոր Հակոբոս սարկավագիս, ուղարկեց քաղաքի եպիսկոպո­սի մոտ և ինձ պատվիրեց ծանուցել նրան ամեն ինչի մասին ըստ կար­գի. և պատվիրեց սարկավագուհիներից մեկին ինձ հետ ուղարկել: Ես ամենը պատմեցի քաղաքի եպիսկոպոսին, որը մեծ ուրախություն ապ­րեց և սուրբ Նոնոսին այսպիսի թուղթ գրեց. «Պատվակա՛ն հայր և երանելի՛ վարդապետ, Աստված քեզ համար էր պահում այդպիսի գոր­ծը, և քեզ էր վիճակված, քանզի գիտեմ որ Աստծո բերան ես, ինչպես և ասում է. «Ով պատվականը դուրս բերի անարգից` նա Աստծո բե­րան կկոչվի» (Երեմիա ԺԵ 19)»: Ապա իր մոտ կանչելով տիկին Հռովմի­նային, որ սարկավագուհիների գլխավորն էր, ուղարկեց ինձ հետ: Գալով` նրան գետնատարած, սուրբի ոտքերի մոտ լաց լինելիս գտանք: Տիկին Հռովմինան նրան հորդորեց ոտքի ելնել` ասելով. «Ե՛կ, քո՛ւյր իմ, որպեսզի ձեռնադրվես»: Նա անմիջապես ոտքի ելավ, և եպիսկո­պոսը նրան ասաց. «Խոստովանի՛ր քո մեղքերը»: Նա պատասխանեց. «Եթե քննես իմ խղճմտանքը, իմ անձի մեջ բարի գործ չես գտնի, այլ գիտեմ, որ իմ մեղքերը ծովի ավազի պես անթիվ են և նրա չափ՝ ծանր, և ծովի ջրերը ավելի նվազ են, քան դրանք, բայց հավատում եմ Աստ­ ծուն, որ Իր մարդասիրությամբ վշտակից կլինի ինձ և թողություն կտա իմ բազում մեղքերին»: Եպիսկոպոսն ասաց նրան. «Ասա՛ քո անունը»: Նա ասաց. «Իմ ծնողներն ինձ Պելագեա են կոչել, բայց ան­ տիոքցիների քաղաքն ինձ Մարգարիտ կոչեց՝ իմ բազում զարդերի պատճառով, որով զարդարում էր ինձ բանսարկուն իր վաճառատան համար»: Եպիսկոպոսն ասաց. «Քո ծննդյան անունով կկոչվես»: Ձեռ­նադրեց նրան և կոչեց Պելագեա, կնքեց և օծեց սուրբ յուղով և տվեց նրան մեր Փրկչի` Հիսուս Քրիստոսի Մարմինն ու Արյունը: Ըստ հա­վատի՝ նրան մայր եղավ տիկին Հռովմինա սարկավագուհին: Եվ վերց­նելով նրան` բարձրացանք վանք, որտեղ քույրերն էին: Իմ հայր Նո­նոսն ինձ ասաց. «Ե՛կ, տե՛ր սարկավագ, որ ուրախանանք Աստծո հրեշտակների հետ, նաև ձեթ ճաշակենք եղած հրաշքների համար, որ վերստին ծնվեց Քրիստոսի հարսը»: Եվ մինչ ճաշակում էինք, եկավ բանսարկուն` մերկ, ձեռքերը գլխավերևում կապված, աղաղակեց ու ասաց. «Ո ՜վ բռնություն ինձ` սրանից պատուհասվածիս ու ցնորվա­ծիս. մի՞թե քեզ բավական չեղան երեսուն հազար հագարացիները, որոնց դուրս բերիր իմ իշխանության տակից և մկրտեցիր Աստծո առ­ջև, մի՞թե բավական չեղավ քեզ Հելիոպոլիս քաղաքը, որն իմն էր, սակայն այդ քաղաքն էլ հափշտակեցիր իմ ձեռքից և մկրտելով՝ մա­տուցեցիր քո Աստծուն և հույսս էլ կատարելապես կտրեցիր: Ո ՜վ բռնություն ինձ` չար ալևորիս, որ գարշում եմ սրանից, այլևս չեմ կարող համբերել քո նենգություններին: Անիծյա՛լ լինի այն օրը, երբ ծնվեցիր երկրի վրա, խորտակեցիր ինձ և գողացար իմ հույսն ինձա­նից»: Ե՛վ նորադարձը, և՛ սարկավագուհին, և՛ մենք բոլորս՝ եպիսկոպոսներով հանդերձ, տեսանք նրան, որ այս ամենն ասում էր աղաղա­կելով ու ողբալով: Բանսարկուն դարձյալ ասաց նորընծային. «Դու ինչո՞ւ իմ հանդեպ արեցիր դա, ա՛յ տիկին Պելագեա, և դու էլ նման եղար իմ Հուդային, որին փառքով ու պատվով էր պսակել իր Աստ­ված, սակայն նա մատնեց նրան. նույնն էլ դո՛ւ ինձ արեցիր»: Իսկ հայր Նոնոսն ասաց Քրիստոսի սուրբ աղախնուն. «Պելագեա՛, սաս­տի՛ր դրան»: Եվ Քրիստոսի գառը, խաչակնքելով իրեն, սաստեց նրան, իսկ նա հեռացավ մեզանից: Երկու օր հետո դարձյալ եկավ բանսար­կուն և գտավ նրան, որ քնած էր իր հավատամայր սարկավագուհու մոտ, արթնացրեց նրան և ասաց. «Տիկի՛ն Մարգարիտ, քեզ ի՞նչ արե­ցի, մի՞թե չզարդարեցի քեզ ոսկով ու մարգարիտով, չբազմացրի՞ քո արծաթը, ոսկին ու հանդերձները: Աղաչում եմ քեզ` ասա ինձ` ինչի՞ համար ես նեղացել ինձանից. ես հաճույքով կկատարեմ քո կամքը, միայն թե մի՛ թող ինձ և մի՛ խայտառակիր ինձ բոլորի առաջ»: Իսկ Պելագեան, կնքելով իրեն սուրբ խաչի նշանով, փչեց նրա վրա և ան­հետացրեց` ասելով. «Թո՛ղ քեզ սաստի Տերն իմ Հիսուս Քրիստոս, որ հափշտակեց ինձ քո ձեռքից, որպեսզի ես մտնեմ Երկնավորի առագաստը»: Ապա արթնացրեց Հռովմինա սարկավագուհուն և ասաց նրան. «Աղոթի՛ր ինձ համար, տիկի՛ն իմ և մա՛յր, քանզի բանսարկուն հարձակվում է ինձ վրա»: Եվ նա ասաց. «Մի՛ երկնչիր նրանից, ի՛մ ցանկալի դուստր, քանզի այսուհետև նա քո ստվերից իսկ կերկնչի»: Եվ Պելագեան, իր մոտ կանչելով տան ավագ և կառավարիչ երիտա­սարդին, պատվիրեց նրան գնալ իր ապարանքը, իր սենյակում եղած հանդերձները, ոսկեղենը, արծաթը և ամենը, ինչ կա, հաշվառել և բե­րել վանք: Երիտասարդն արեց` ինչպես պատվիրվել էր իրեն, և բերե­ լով՝ հանձնեց իր տիկնոջը: Պելագեան երիտասարդի և սարկավագի միջոցով կանչեց Նոնոս եպիսկոպոսին և ամեն ինչ հանձնեց նրան` ասելով. «Ա՛յս է իմ ունեցվածքը, որով հարստացրեց ինձ բանսարկուն՝ իմ չար գործերին ի տրիտուր: Սակայն այժմ ինձ բավական է Քրիստոս փեսայի փառքի մեծությունը»: Եվ կանչեց իր բոլոր աղախիններին ու ծառաներին, արձակեց նրանց` ասելով. «Ահա ես ազատեցի ձեզ ժամա­նակավոր և անցողիկ ծառայությունից, իսկ դուք փութացե՛ք ազատել իմ հոգին մեղքերից»: Նրանց ոսկի տվեց և արձակեց: Իսկ սուրբ եպիս­կոպոսը կանչեց եկեղեցու վերակացուին, Պելագեայի աչքի առաջ նրա ողջ ունեցվածքը տվեց նրան և ասաց. «Երդվեցնում են քեզ անարատ ու սուրբ Երրորդությամբ, որ այս ունեցվածքից ոչինչ չի մտնի եկեղե­ցի, եպիսկոպոսներին կամ կղերիկոսների դասից ոչ մեկին չի հասնի ոչինչ և ոչ էլ քո տուն կմտնի: Եթե արհամարհելով արհամարհես այս երդումը և գողանաս դու կամ մեկ ուրիշը սրանից որևէ բան` նզովք կմտնի քո տուն, և նրանց հետ կդասվես, ովքեր աղաղակում էին. «Խա՛չ հանիր դրան, խա՛չ հանիր դրան» (Մարկ. ԺԵ 13-14, Հովհ. ԺԹ 6): Այ­րիներին, որբերին ու կարոտյալներին բաշխի՛ր դա, որպեսզի` ինչը չարով է հավաքված, բարիով արդարության գանձեր կուտակի»: Իսկ Քրիստոսի աղախին Պելագեան յոթ օր ոչինչ չկերավ իր հետ բերածից, այլ նրան կերակրում էր նրա հավատամայր Հռովմինան, քանզի երդ­վել էր ոչինչ չճաշակել մեղսավոր վաստակից: Իսկ երբ լուսացավ ու­ թերորդ օրը, հանեց իր մկրտության պատմուճանը և մի եպիսկոպոսի մազեղեն քուրձը վերցնելով՝ հաջորդ օրը մեզանից գաղտնի անհետա­ցավ Անտիոք քաղաքից: Իսկ տիկին Հռովմինան լացում էր նրա հա­մար, և յուրաքանչյուրս գնացինք մեր տեղերը: Երեք տարի անց ցան­կություն ունեցա գնալ Երուսաղեմ և երկրպագել Քրիստոսի սուրբ Հարությանն ու պատվական սուրբ Խաչին և աղաչեցի իմ տեր Նոնո­սին՝ արձակել ինձ: Իսկ նա ինձ պատվիրեց և ասաց. «Ի՛մ սարկավագ եղբայր, երբ գնաս սուրբ վայրերը, որոնի՛ր մի աբեղայի, որի անունն է Պիլիգիոս, և տե՛ս նրան, որովհետև մեծ օգուտ կքաղես նրանից, քան­զի իսկապես Աստծո ծառա է ճշմարիտ ճգնողը»: Եվ սա ասում էր Քրիստոսի աղախին Պելագեայի մասին, իսկ ես չգիտեի նրանց գաղտ­նի խորհուրդը, և ինքն էլ չէր կարող հայտնել ինձ: Հասնելով սուրբ վայրերը, արժանանալով սուրբ Հարության և պատվական ու սուրբ Խաչի երկրպագությանը, հաջորդ օրը վեր կենալով որոնեցի սուրբ Պի­ լիգիոսին և գտա նրա խուցը, որ Ձիթենյաց լեռան վրա էր, ուր Տերն աղոթքի կանգնեց: Տեսա խուղը, որը դուռ չուներ և բոլոր կողմերից շարված էր, միայն մի փոքրիկ պատուհան կար որմի վրա: Երբ մի թե­թև բախեցի, նույն պահին էլ Քրիստոսի աղախինը բացեց այն և տես­նելով ինձ՝ ճանաչեց, իսկ ես նրան չճանաչեցի, որովհետև նրա սքան­չելի գեղեցկությունը թառամել էր, և երեսի պայծառությունը՝ թարշա­մել, աչքերը խորն էին ընկել և ճգնությունից ու խստակեցությունից ձեռքերի և մարմնի ոսկորները երևում էին: Ողջ Երուսաղեմը կարծում էր, թե նա տղամարդ է. ես էլ էի այդպես կարծում և միայն նրանից՝ տղամարդուց օրհնություն ստանալու համար էի գնացել, քանզի Քրիստոսի ճշմարիտ և կատարյալ ծառա էր: Նա, բացելով բերանը, ասաց. «Տե՛ր եղբայր, դու Նոնոս եպիսկոպոսի աշակե՞րտն ես»: Ես ասացի. «Այո՛, նրա ծառան և ճշմարիտ աշակերտն եմ»: Նա ասաց. «Աղաչում եմ քեզ, որ նա աղոթք անի ինձ համար, քանզի Աստծո մարդն է: Դու ինքդ էլ աղոթի՛ր ինձ համար, ո՜վ տե՛ր իմ եղբայր»: Ներսից փակեց պատուհանը և սկսեց ժամը երեքի աղոթքը: Ես, նրա խուղի մոտ աղոթքի կանգնելով, գոհացա Տիրոջից և հեռացա այնտե­ղից մեծ հոգեշահությամբ: Շրջելով վանքերն ու անապատները` սուրբ հայրերից օրհնություն ստանալու համար, այլևս չէի մտածում նրա մասին, սակայն նրա՝ իբրև տղամարդու սրբության և ճգնության համ­ բավը ամենուրեք էր: Երբ ութ օր անցավ, Երուսաղեմում լուր տարած­վեց, թե սուրբ Պիլիգիոսը մահացավ: Հավաքվեցին ողջ Երուսաղեմի վանականները, ինչպես նաև Նիկոպոլսից և Երիքովից ու Հորդանանի այն կողմից, ժողովվեց մենակյացների մեծ բազմություն, ովքեր այդ օրը Աստվածային նախախնամությամբ Երուսաղեմում էին: Քանդե­ցին խուղը, հանեցին մարմինն ու պատվական նշխարները և դրին սփռոցի վրա: Հայրապետն ու սուրբ հայրերը մոտենալով՝ պատանեցին և օծեցին սուրբ յուղով. և գիտենալով, որ բնությամբ կինարմատ է, իրենց ձայնը բարձրացրին առ Աստված` բարբառելով. «Փառք քեզ, Տե՛ր, որ Քո մեծ ողորմությամբ գաղտնի սրբերիդ հայտնի ես դարձ­նում ոչ միայն տղամարդկանց, այլև՝ կանանց»: Ուզում էին ժողովր­դից թաքցնել այդպիսի հրաշքը, բայց չկարողացան, ինչպես Տերն է ասել սուրբ Ավետարանում. «Չկա ծածուկ բան, որ հայտնի չդառնա» (Մատթ. Ժ 26, Մարկ. Դ 22, Ղուկ. Ը 17, ԺԲ 2), կա՛մ անկյունում թաքցվի, կա՛մ գործվի՝ և հայտնի չդառնա: Հավաքվեցին բոլոր կուսանոցների միա­բանությունները` լապտերներով, խաչերով և մոմերով, ուսերին առած՝ բերին սուրբ, պատվական ու երկյուղած հայրերի նշխարները, և իրո՛ք կատարվեց Տիրոջ կողմից ասվածը, թե` «Թո՛ղ փայլի ձեր լույսը մարդ­կանց առաջ, որպեսզի տեսնեն ձեր բարի գործերը և փառաբանեն ձեր Հորը, որ երկնքում է» (Մատթ. Ե 16): Եվ այսպես նա մտավ Քրիստոսի հանգստի մեջ: Ահա ա՛յս է պոռնիկի վարքագրությունն ու նրա վախ­ճանը: Արդ, նմանվո՛ղ լինենք ոչ թե նրա առաջին վարքին, այլ՝ վերջին ճգնությանն ու քաջ հավատին, և նրա բարեխոսությամբ վայելենք երկնային բարիքները Հիսուս Քրիստոսի միջոցով, տղամարդի՛կ և կա­նա՛յք և հավատացյալների գնդե՛ր, ի Հիսուս Քրիստոս` ի Տեր մեր, Որին փառք հավիտյանս. Ամեն»:

«Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր Ա, Էջմիածին 2016