Քրիստոսի զինվոր սուրբ Թեոդորոսի վկայաբանությունը

Մաքսիմիանոսի և Մաքսենտոսի թագավորության ժամանակ մեծ հալածանք կար քրիստոնյաների դեմ` [ստիպելով] կա՛մ դառնալ կռապաշտության. կա՛մ մատնվել տանջանքի ու մահվան: Այդ ժամանակ բռնվեց Թեոդորոսը և տարան, հարկադրում էին հրաժարվել Քրիստոսից: Իսկ նա, Սուրբ Հոգով լցված, կանգնեց զորքի մեջ ու ասաց. «Ես քրիստոնյա եմ և պիղծերին զոհ մատուցել պարտավորված չեմ»:

Բրինկաս դատավոր սենեկապետն ասաց. «Դու բեր բոլոր զինվորներիդ և զոհ մատուցիր աստվածներին, հնազանդվելով անհաղթ թագավորներին»: Թեոդորոսն ասաց. «Իմ Թագավորին եմ զինվորագրվել և ուրիշի զինվորագրվել չեմ կամենում»: Սենեկապետն ասաց. «Սրանք բոլորը, որ քեզ հետ են` Քրիստոսի՞ն են զինվորագրված»: Թեոդորոսն ասաց. «Յուրաքանչյուրը գիտե` ում զինվորագրվի, բայց ես իմ երկնային Տիրոջն ու Թագավորին եմ զինվորագրված»: Պոսիդոնոս Դուկենառիոսը մոտենալով ասաց. «Քո Աստվածն ինչո՞ւ Որդի ունի»: Թեոդորոսն ասաց. «Այո՛, ունի Որդի` ճշմարտության Բանը, որով ամեն ինչ ստեղծեց»: Սենեկապետն ասաց. «Եթե ճանաչենք Նրան` կարո՞ղ ենք թողնել մեր թագավորին և մոտենալ Նրան»: Թեոդորոսն ասաց. «Ոչինչ չի խանգարի ձեզ թողնելու խավարն ու ժամանակավոր թագավորներին և մոտենալու հավիտենից Թագավորին և զինվորագրվելու Նրան, ինչպես ես»: Սենեկապետն ասաց. «Սակավ օրեր թողնենք դրան, որպեսզի ինքը խրատվելով հանգի օգտակարին»,– և սուրբը ներումն ստացավ: Իսկ դատավորը մոլեգնեց տանջանքով ու գանահարությամբ խոշտանգելու նրանց, ում երանելին ասում էր` «Մի՛ ուրանաք անմահ Թագավորին»:

Եվ հարմար ժամանակ գտնելով` այրեց աստվածուհու տաճարը: Իսկ մեկը տեսնելով` ամբաստանեց սուրբ Թեոդորոսին. հրամայեցին տանել դատավորի ատյանը: Երբ տարան, դատավորն ասաց. «Ո՛վ թշվառական, ինչո՞ւ փոխանակ զոհ և կնդրուկ մատուցելու աստվածուհուն, այրեցիր»: Թեոդորոսն ասաց. «Ինչ որ արեցի` չեմ ուրանում, միգուցե խափանվի աստվածուհու պաշտամունքը, որով դևերը ձեզ մոլորեցրել են»: Այնժամ [դատավորը] հրամայեց գանահարել երանելիին և ասաց. «Մեղմ խոսքերը քեզ ավելի համարձակ և հանդուգն դարձրին, այնքան որ հանդգնեցիր մոտենալ աստվածուհու տաճարին: Այսուհետև քեզ դժնդակ տանջանքով կխրատեմ և կլուծեմ աստվածուհու վրեժը, և կհնազանդվես թագավորի հրամանին»: Երանելի Թեոդորոսը պատասխանեց. «Քո խոսքի մեջ ճշմարտություն չկա, քանի որ քո պատճառած տանջանքը այնքան չի զորանա, որ հատի հանդերձյալ կյանքի հույսը, և իմ համբերանքը, որ ինձ կգա վերին զորությունից, թեկուզ բյուր տեսակ–տեսակ տանջանք տաս»: Դատավորն ասաց. «Խոստովանիր, զոհ մատուցիր աստվածներին, և կփրկվես տանջանքներից»: Թեոդորոսն ասաց. «Ոչինչ են այս տանջանքները, քանի որ ինձ զորություն իջավ իմ Տիրոջից, որ ամենակարող է»: Այս որ ասաց, դատավորը հրամայեց բանտ նետել և դռները կնքել ու քառասուն օր սոված պահել, մինչև կմահանա: Եվ այն գիշեր Տերը նրան երևաց ու ասաց. «Քաջալերվի՛ր, քանի որ Ես քեզ հետ եմ ամեն ինչում և քո կյանքը անվնաս կպահեմ»: Իսկ երանելին երբ այս լսեց, սկսեց ցնծալով օրհնել ու սաղմոսել. «Տեր, լույս իմ և կյանք իմ, ես ումի՞ց կդողամ այսուհետև»: Երանելին լսում էր սաղմոսող բազմության ձայնը: Եվ բանտապետը լսեց ձայնը, զարհուրած գնաց գիշերով, պատմեց դատավորին: Դատավորը զենքով ու բազում զինվորներով եկավ, որովհետև կարծում էր, թե զորք է եկել նրան բանտից հանելու: Բայց եկան, դռները կնքած գտան, և շատերին լսելի էր սաղմոսների ձայնը: Բացին և բանտում ոչ մեկին չգտան, բացի երանելիից` կոճղին ամրացված. և բոլորին սարսափ պատեց: Հրամայեց առավոտյան [երանելիին] տանել ատյան: Եվ սկսեց աղաչական ձայնով խոսել ու ասաց. «Լսիր ինձ և զոհ մատուցիր աստվածներին: Երդվում եմ աստվածներով, կգրեմ ինքնակալ տերերին, քեզ իսկույն քահանայապետ կկարգեն, և պատիվ կստանաս ու մեզ աթոռակից կլինես, և կմեծարվես բոլորից»: Իսկ երանելի Թեոդորոսը խոստումներն արհամարհելով ասաց. «Քո պատիվներն ու պարգևները քեզ լինեն ի կորուստ. Աստծու ծառայիս չես խաբի, այլև քո տանջանքներով չես վախեցնի. իմ Աստծուն փառք կտամ և ոչ դևերին. ինչ ուզում ես` արա իսկույն»:

Այնժամ բռնավորը բարկացավ, հրամայեց կախել նրան և քերել երկաթե քերիչներով, որ մերկացնելով ամբողջ մարմինը` գետնին գցեն: Իսկ երանելին սաղմոսում էր. «Կօրհնեմ Տիրոջը ամեն ժամ, ամեն ժամ նրա օրհնությունն իմ բերանում է» (Սաղմ. ԼԳ. 2): Եվ [դատավորը] զարմացավ սրբի համ բերությանը, թե ինչպես է դիմանում այդպիսի դառն տանջանքներին: Իսկ երանելին լի էր ուժով և ասաց բռնավորին. «Նախապես քեզ չասացի՞, թե Քրիստոսն է ինձ օգնում, որ ուժ և հաղթություն է տալիս ինձ դիմակայելու քո բոլոր հնարներին, սատանայի որդի և թշնամի ամեն արդարության, որ չճանաչեցիր Աստծուն»: Բռնավորն ասաց. «Ի՞նչ ունես կամ ինչ ես մտածում` մեզ հետ լինել ու մնա՞լ, թե` քո Քրիստոսի հետ, և մահանալ»: Սուրբ Թեոդորոսը մեծ խնդությամբ ասաց բռնավորին. «Իմ Քրիստոսի հետ էի, եմ և կլինեմ»: Իսկ երբ բռնավորը տեսավ իր պարտվելը նահատակից` հրամայեց այրել երանելիին: Եվ երբ տարան այրելու տեղը և չար սպասավորները շտապ պատրաստեցին կրակը, երանելին նայեց երկինք, ինքնիրեն կնքեց խաչի սուրբ Նշանով և ասաց այսպես. «Տեր Աստված, մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Հայր, որով ճանաչեցինք ճշմարտությունը, որ առաքվեց Քեզնից մարդկային ցեղի փրկության համար. մարմնացավ, խաչվեց, թաղվեց և երրորդ օրը հարություն առավ ու համբարձվեց Հոր մոտ` երկինք, որ մեզ հավաքի ավետարանական քարոզությամբ հավատալու Ամենասուրբ Երրորդությանը: Եվ ովքեր մեր Տեր և փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի շնորհով ու մարդասիրությամբ արդարացան, նրանք փառավոր եղան: Այժմ ընդունիր ինձ, այս հրի միջոցով ավարտեմ իմ ընթացքը և ինձ արժանավորիր սիրելի և ճշմարիտ վկաների հետ ժառանգել աշխարհի սկզբից Քո սրբերի համար պատրաստված արքայությունը և նրանց հետ փառք մատուցել ամենասուրբ Երրորդությանը` Հորը, Որդուն և Սուրբ Հոգուն. այժմ և հավիտյանս. ամեն»:

Եվ նայեց, բազմության մեջ տեսավ Կղենիկոսին, որ իր զինակիցն էր և արտասվում էր: Աղաղակեց դեպի նա. «Հետևիր ինձ երկնավոր Թագավորի մոտ գնալու, որ ինչպես ժամանակավոր կյանքում մնացինք միասին, մնանք նաև Հոգու սիրով և հավիտենականը միասին վայելենք ի փառս Աստուծու:– Եվ դրանից հետո ասաց,– Քրիստոս, հույս և ապավեն Քեզ հուսացողների, ողորմության շնորհ տուր նրանց, որ բռնվեցին ինձ հետ, ընտրված` պահելու ճշմարտության հավատը, որ ծանուցվեց Քեզնից, և իմ ընթացքը ավարտել բարի խոստովանությամբ և արժանավորել երկնքի արքայությունը»:

Իսկ աստվածուհու սպասավորները վրեժխնդրության համար կապեցին երանելի Թեոդորոսին և գցեցին պատրաստած հնոցը, որովհետև թագավորի հրամանը սաստկանում էր, և հնոցը բորբոքվում էր առավել: Երբ սուրբը հնոցի մեջ էր, ավելի լուսավոր քան կրակի լույսն էր, լսեց ձայն, որ ասում էր. «Տեր Հիսուս, ընդունիր իմ հոգին անուշ հոտերի մեջ»: Եվ ովքեր արժանի էին տեսնելու` տեսան` ինչպես լույս հնոցից վերև` երկինք բարձրացավ սրբի հոգին, և բոլորին ահ պատեց, և օրհնում էին Աստծուն:

Մի բարեպաշտուհի` Բարի անունով, լցված բարեպաշտությամբ` վերցրեց երանելի Թեոդորոսի մարմինը, յուղերով և անուշ խունկերով պատեց, դրեց տապանի մեջ, տարավ Եվխայի դա կոչվող գյուղը, Ամասիա քաղաքի մոտ, և մեծ պատվով ու զգուշությամբ գերեզման դրեց: Եվ սուրբ Թեոդորոսի հիշատակը կատարում են ի փառս ամենասուրբ Երրորդության` Հոր և Որդու և Սուրբ Հոգու. այժմ և միշտ և հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

Վարք Սրբոց, Հատոր Բ, Ս. Էջմիածին – 2010թ.