Գրքեր

Սաղմոս ՃԽԸ

Ալելուիա՝ Անգիոսի և Զաքարիայի:

Աստծուն մոտ գտնվող մարդիկ սովորություն ունեն զարմանալ Աստծու հրաշագործություններով և նրա անբավ բարերարությամբ, և այդ ամենի փոխարեն օրհնություն մատուցել նրան ոչ միայն իրենց լեզվով ու շուրթերով, այլև բոլոր արարածներին հաղորդակից դարձնելով իրենց օրհնությանը, ինչպես երեք մանուկները՝ հնոցում, և մյուս մարգարեները: Դավիթն էլ շատ տեղերում և առավել ևս այս սաղմոսում իրեն ձայնակից է դարձնում բոլոր արարածներին՝ իմանալի և զգալի, բանական և անբան, շնչավոր և անշունչ՝ բոլորին իրենց անուններով կանչելով: Տեսնում է նաև գերու վերադարձը, և դրա շնորհիվ նաև մեր բնության ազատությունը մահվան չար գերությունից, մեղքից, դժոխքից, և զվարթագին հոգով ասում է առաջիններին.

1. Օրհնեցէք զՏէր յերկնից, օրհնեցէք զնա ի բարձանց:

Օրհնեցե՛ք Տիրոջը երկնքից, օրհնեցե՛ք նրան բարձունքներից:

Որտեղից որ Մովսեսն արարածների լինելությունն է ասում, այդտեղից էլ մարգարեն սկսում է իր օրհնությունը: Սուրբ Հոգին է խոսում Դավթի միջոցով՝ նախ վերիններին որպես անդրանիկների պատվիրում է՝ ասելով. Օրհնեցե՛ք Տիրոջը երկնքից, որպես թե օրհնություն ստացողը բարձր է նրանցից, ովքեր երկնքում են: Եվ օրհներգուները՝ երկնային զորքը, որոնք երկնքում կենդանանալով գոյացան, անբավ զորությունները, քանզի մարգարեն էլ երկնքի մասին գիտե, որտեղ աստվածության աթոռն է՝ ասելով. «Ճանապարհ բացե՛ք նրա համար, ով նստում է երկինքների երկնքում» (Սղմ. 67:34), որպեսզի մաքուր լինեք այն վայրի պես, որտեղ ինքն է: Քանի որ երկինքն Աստծու տանիքն է հրեշտակների երկրի, ինչպես նրանցը՝ մեր, որտեղից, ասում է օրհնեցե՛ք Տիրոջը, որն էլ խոստովանելն է, պաշտելն ու փառք մատուցելը: Օրհնեցե՛ք Տիրոջը երկնքից ասելով՝ ցույց է տալիս, որ օրհնողները երկնքում են, և օրհնվողը նրանցից առավել բարձր է: Եվ երկնքում ասելով՝ ցույց է տալիս բարձրագույն և երկնային վարքով ու անլռելի ձայնով վայելուչ կերպով օրհնել Տիրոջը, ուստի և Տեր ասելով էլ՝ ցույց  է տալիս ծառայական ահ ու դողով [օրհնելը]:

2. Օրհնեցէ՛ք զնա ամենայն հրեշտակք նորա. օրհնեցէ՛ք զնա ամենայն զօրութիւնք նորա:

Օրհնեցե՛ք նրան, նրա բոլոր հրեշտակներ, օրհնեցե՛ք նրան, նրա բոլոր զորություններ:

Մեծն Դիոնիսիոսը հրեշտակներին ներքին դաս է կոչում, իսկ զորություններին առանձին դասում է կարգում, որ միջին քահանայապետության միջև են. վեր, քան իշխանությունների դասն է և ցածր, քան զորություններինն է, ուստի և պարզ է, որ երկնքից և բարձունքներից ասելով՝ նաև օրհնության է կանչում վերին քահանայապետություններին, որ բոլոր դասերից ներքև են և Աստծու շուրջն են, ուստի պատկառելով անուններով կոչելուց, որոնք աթոռներն են, քերովբեները և սերովբեները, այլ միայն երկնային և բարձունքներում է կոչում, և տերություններն ու իշխանությունները զորություններով սահմանափակում, իսկ հրեշտակապետերն ու պետությունները՝ հրեշտակային դասով:

Հետևաբար դասերը ինն են և բաժանված են երեք քահանայությունների, և բոլորը օրհնություն են մատուցում Աստծու տերությանը, որովհետև Տեր անվամբ էլ Երրորդությունն է կոչվում՝ Հոր, Որդու և Սուրբ Հոգու միավորությամբ: Որովհետև եթե Տեր չլինեին Որդին ու Հոգին, ուստի և նրանց էլ կասեր օրհնեցե՛ք: Ապա ուրեմն տերության և ծառայության մեջ որևէ այլ բան չկա, քան միայն այն, որ մեկն արարած լինելով՝ օրհնում է, իսկ մյուսը Տեր և Արարիչ լինելով՝ ընդունում է օրհնությունը:

Հետևաբար, երկնքին ու հրեշտակների բարձունքներին և զորություններին պատվիրում է օրհնել Տիրոջը՝ ասելով. Օրհնեցե՛ք նրան, նրա բոլոր հրեշտակներ, օրհնեցե՛ք նրան նրա բոլոր զորություններ: Թերևս չի պատվիրում և ոչ էլ հրամայում է, այլ վկայում է՝ ասելով, թե օրհնում են նրան նրա բոլոր հրեշտակները, օրհնում են նրան նրա բոլոր զորությունները:

Դարձյալ՝ բոլոր երկնայինները հրեշտակների անվամբ են կոչվում, որովհետև հենց ներքին դասերն են, և վերին բոլոր դասերն ունեն նրանց պատիվն ու աստիճանը, ինչպես որ եպիսկոպոսներին մենք կոչում ենք քահանաներ և երեցներ, իսկ պաշտոնյաներին՝ սարկավագ, ինչպես որ Հովհաննեսն իրեն երեց կոչեց. «Երիցիցս՝ ընտրյալ Տիրուհուն» (Բ Հովհ. 1:1), և առաքյալն էլ գրում է Տիմոթեոսին, որը եպիսկոպոս էր, թե՝ «Լիուլի կատարի՛ր քո պաշտոնը» (Բ Տիմ. 4:5): Իսկ ներքինները չեն կարող վերինների անվամբ սերոբվեներ և քերովբեներ կոչվել, որովհետև նրանց աստիճանը չունեն, ինչպես որ սարկավագը եպիսկոպոսի անվամբ չի կարող կոչվել:

Այլ հրեշտակները պատգամավորներ և լուր բերող են կոչվում, և բոլոր երկնայինները Աստծուց խոսք ու պատգամ են առնում՝ կամ միջնորդի միջոցով կամ առանց միջնորդի և միմյանց փոխանցում, ինչպես նաև մեր աստվածաբաններին, որոնք մեր պատգամավորներն են:

Իսկ զորությունները հետիններ չեն ոչ թե նրա համար, որ նրանց բոլոր առավելությունները ունեն, այլ որ երկնային ամեն միտք ունի էություն, զորություն և ներգործություն: Էություն են կոչվում, որովհետև գոյություններ են, և զորություն են կոչվում, որովհետև զորք են ու կարող են ամեն ինչ անել: Արդ, երբեմն էության պատճառով են էություններ կոչվում, և երբեմն էլ կարողության պատճառով զորություններ են կոչվում: Հնարավոր է, որ այստեղ զորություն ունենալու համար բոլոր դասերը զորություններ կոչվեն, ինչպես որ այլուր պատգամավորության համար բոլորը հրեշտակ են կոչվում, ինչպես որ ասում է. օրհնեցե՛ք նրան, նրա բոլոր հրեշտակներ:

Եվ այս ասելով չի երկարաձգում վերիններին պատկառանքով [օրհնության կանչելը], որովհետև Մովսեսն էլ չպատմեց նրանց մասին, բայց Դավիթն ասելով, թե՝ «Նա քամիները հրեշտակներ դարձրեց» (Սղմ. 103:4), այդ պատճառով արագ իջնում է դեպի ներքևի հաստատությունները՝ ասելով.

3. Օրհնեցէք զնա արեգակն և լուսին, օրհնեցէք զնա ամենայն աստեղք և լոյսք:

Օրհնեցե՛ք նրան, արեգակ և լուսին, օրհնեցե՛ք նրան, բոլոր աստղեր և լույս:

Սրանց համարձակվում է հրամայել, որոնց Սիմաքոսը լույսի աստղեր է կոչում, որովհետև առաջին օրը Աստված հրամայեց, որ լույս լինի, իսկ ապա չորրորդ օրը՝ արեգակին, լուսնին ու աստղերին: Արեգակը մեծ աչք է և լույսի աչք, որովհետև լույսի ծնունդն ու հստակ լույսը նրանից է: Լուսին է կոչում, որովհետև լույս ունի՝ փարատելու գիշերվա մթությունը, որ փոխակերպմամբ մարմնավորում է մեր փոփոխական բնությունը, ինչպես որ արեգակը մայր մտնելով՝ մարմնավորում է մեր մահը, իսկ ծագմամբ՝ հարությունը: Եվ այս ամենը նրանցից սովորելով և օգուտ ստանալով՝ օրհնում ենք Տիրոջը, որովհետև թեպետ անբան են, սակայն պատմում են Աստծու փառքը և «Ողջ երկիրն է բռնել ձայնը նրանց» (Սղմ. 18:5), որովհետև պատճառ են Աստծու խոսքի, իմաստության և օրհնության՝ իրենց հայտնությամբ, պայծառությամբ, գեղեցկությամբ և անվճար և [բոլորին] հավասար բարեգործություն անելով:

Դարձյալ՝ արեգակն ավետարանն է, իսկ լուսինը՝ օրենքը, աստղերը մարգարեներն ու առաքյալներն են, լույսը՝ արեգակից առաջ եղած երեք օրերը՝ երեքանձնյա աստվածության խոստովանությունը, իսկ մեզ մոտ լույսի ճրագները առաքինությամբ ու խոսքով պայծառացածներն են:

4. Օրհնեցէ՛ք զնա երկինք երկնից. ջուրք, որ ի վերոյ քան զերկինս, օրհնեցէք զանուն Տեառն:

Օրհնեցե՛ք նրան, երկինքների երկինքներ, և ջրեր, որ վեր եք երկնքից:

Երկինքների երկինքներ ասելով՝ ցույց է տալիս, թե որտեղից են երկնայիններն օրհնում Աստծուն, որը երկրորդ երկինքն է, որտեղ գտնվում է զորքը, և առաջին երկնքին, որտեղ Աստված է, օրհնություն են մատուցում: Նրան՝ [երկնքին], նույնպես պատվիրում են օրհնել, որովհետև նա նույնպես, որ ծածկում է աստվածային փառքը, վերին բանականներին, ստեղծված է: Եվ երկինքների երկինքներ հոգնակի է կոչում, որովհետև և՛ եբրայեցիները և՛ մենք չունենք երկրորդական հատուկ անուն, այլ հոգնակիով ենք կոչում, ինչպես, օրինակ, երկու մարդուն մարդիկ ենք կոչում, իսկ շատ մարդկանց՝ մարդ, ինչպես, օրինակ, աթենացի կամ հայ և հռոմեացի:

Երկինքը նաև եկեղեցին է, իսկ երկինքների երկինքները՝ վերին Սիոնը, Տիրոջ օրհներգուն: Ջրերը, որ գտնվում են երկնքից վեր և որ երկրորդ օրը բաժանվեցին ներքևի ջրերից, և տարածությունից վեր բարձրացան (տե՛ս Ծննդ. 1:6-8), ինչպես մի այլ երկինք, որոնց վրա է, ասում են, հրեշտակների կայանատեղին, և նրա վրայով ելնում են ու իջնում, որովհետև հրեղեններ են և չեն մարում, ուստի և նրանց է պատվիրում օրհնել Տիրոջը, այդպիսի հիանալի և հրեղեն լեզուներով: Ջուրը, որ հաստատությունից վեր է ասում, այլ ոչ թե հաստատության վրա, ինչպես որ կարծում են ոմանք, այդ ջուրը բանական է և լուսափայլ, սա նույնպես օրհնություն է մատուցում Աստծուն իր ազնվագույն բարությամբ, իսկ ներքևում գտնվող ջուրը՝ ապականացու է և դևերի բնակարան:

Նաև երկնքից վեր ջուր է կոչում աստվածընկալ ավազանը, որի մեջ ծնվածներին երկնքից վեր է ուղարկում, որովհետև այս է ջուրը, որ Քրիստոսի գլխի վրա տարածվեց, և բարձրագույն համարեց, քան երկինքն է: Օրհնեցե՛ք անունը Տիրոջ. հաճախ ենք Սուրբ Գրքում հանդիպում Տիրոջ անունն օրհնելու հրահանգի, որպեսզի ցույց տա, թե անքննելի է բնության էությունը, հրամայում է օրհնել նրա անունը, որ իբրև պարգև է տրված, որովհետև բարությամբ են լեցուն այն բոլոր անունները, որով կոչվում է Աստված. բարի, բարերար, գթած, ողորմած և լույս, ճանապարհ և կյանք, երկնքից իջած հաց և ջուր ծարավածների համար և այլն:

5. Զի նա ասաց՝ և եղէն, հրամայեաց՝ և հաստատեցան:

Քանզի նա ասաց՝ և դրանք ստեղծվեցին, նա հրամայեց՝ և դրանք հաստատվեցին:

Սրանով ցույց է տալիս, թե ինչու է պատվիրում օրհնել Տիրոջը, որովհետև, ասում է, պարտավոր են, քանի որ արարած են: Քանզի նա ասաց. այս խոսքերով չորս բան է մեր առջև դնում և դրանց գեղեցիկ իմաստները. որովհետև ստեղծեց և ոչնչից ստեղծեց: Երկրորդ՝ նա ասաց և եղան, հրամայեց հեշտությամբ և առանց ջանքի, որովհետև մենք էլ, երբ հրամայում ենք, աշխատանք չենք անում: Եվ հաստատվեցին ասելով՝ ցույց է տալիս նույնությամբ պահելը:

6. Կացոյց զնոսա յաւիտեանս յաւիտենից. սահման եդ՝ և ոչ անցանեն:

Նա կարգեց դրանք հավիտյանս հավիտենից, կարգ սահմանեց, և այն չի խախտվում:

Եվ սա նույնպես այլ իմաստ ունի, այսինքն ստեղծվածներին չթողեց խառնաշփոթ վիճակում, այլ կարգ հաստատեց և դաս ու սահման՝ վերին, ներքին և միջին լինելու, իմանալի և զգալի, բանական և անբան, իշխաններ և իշխողներ բոլոր կենդանիներին, և նախախնամությունը կառավարիչ և պահապան հաստատեց յուրաքանչյուր բնության համար: Կարգ սահմանեց, և այն չի խախտվում. հայտնի է հաստատած սահմանը, որի մասին ասում է. «Սահմաններ դրեցի նրա համար՝ փականքներ ու դարպասներ: Կգաս մինչև այդ վայրն ու այլևս առաջ չես անցնի» (Հոբ 38:10-11): Սահմաններ են բնություններն ու կազմությունները, էության հատկությունները, ձևերը, վայրերն ու դիրքերը, կենդանիների ծնունդը ու տարվա եղանակները՝ գարուն, ամառ, աշուն, ձմեռ, ցերեկ, գիշեր, ժամ, աճման համար ցերեկվա և գիշերվա հաջող ժամերը, ինչպես որ գիշերվա ու ցերեկվա խորհրդավոր գործերը կան ի սկզբանե մինչև այսօր և հավիտյան մնում են անճառ և հրաշալի ու զարմանքով լեցուն:

[Այնուհետև] իջնում է դեպի երկիր և ծով, որովհետև դրածոներ են, և ծովի ջուրը, որ ցամաքի վրա է, և այն ամենն, ինչ ստեղծվում են այնտեղ անխտիր՝ երկրի և ջրի Արարչի կողմից, ինչպես որ ասում է.

7. Օրհնեցէք զՏէր յերկրէ՝ վիշապք և ամենայն խորք:

Օրհնեցե՛ք Տիրոջը երկրի վրայից՝ վիշապներ և բոլոր անդունդներ:

Չիմացողները չար ու վնասակար են կոչում այն կետին, որը վիշապ է կոչվում, ինչպես լևիաթան, որը ջրային ստեղծվածներից առաջինն է և իր մեծության պատճառով վիշապ է կոչվում, ասում են, թե չեն օրհնում Աստծուն, այլ օրհնում են նրան, ով իրենց ստեղծեց, որովհետև տեսնողների մոտ ահ ու երկյուղ է առաջացնում, և զարմանում են Աստծու նախախնամության վրա, որովհետև չնավարկվող խորքերում կարգեց նրանց, որպեսզի չվնասեն նավորդներին: Մեզանից ոչ ոք թող նրանց չար չկոչի, այլ որովհետև հեթանոսներից ոմանք դրանց պաշտամունքի առարկա դարձրին, ցույց է տալիս, թե աստվածներ չեն դրանք, այլ օրհնողներ են ճշմարիտ Աստծուն: Վիշապներ և բոլոր անդունդներ ասելով՝ ցույց է տալիս այն նախախնամությունը, որ փակեց նրանց անդունդներում, որովհետև այսպես է ասում նաև Հովհաննեսը: Օրհնեցե՛ք վիշապներ և բոլոր անդունդներ, որովհետև ծովերի ու ավազանների խորքերը պիտանի են նավորդներին և սնունդ են ծովայինների ու կերակուր լուսավորների համար և սքանչելագործ Աստծուն օրհնություն մատուցելու պատճառ: Այս ջուրը մարդկային բերանով օրհնում է Աստծուն, ինչպես որ վերին ջուրը՝ հրեշտակների բերանով, որպեսզի բոլորը այսպես օրհնեն՝ մնալով այն սահմանում, որում ստեղծվեցին անշունչ և անբան, և պահեցին ու պահում են իրենց սահմանը՝ հանդիսանալով որպես Աստծուն օրհնություն մատուցելու խթանող ու շարժիչ ուժ: Իսկ բանականները շեղվեցին վերնայինից և չօրհնեցին ու դարձան դևեր: Եվ Ադամն էլ, որ չպահեց, աղտեղությունների ու ցավերի մեջ ընկավ, և անասունների մահը [ժառանգեց], ինչպես նաև երկրի փոփոխությունները [կրեց], որոնք պահեցին իրենցը, որովհետև նրանք փոփոխություններից են կայուն, որից էլ վշտանում են և դժբարությամբ գնում, մինչև որ ազատվեն ապականության ծառայությունից Աստծու փառավոր Որդու ազատությամբ: Եվ ասելով, թե՝ կարգ սահմանեց, և այն չի խախտվում, նրանց նկատի ունի, իսկ բանականների սահմանն իրենց անձնիշխան կամքն է. եթե ցանկանան, կարող են հասնել մինչև աստվածության, և եթե ցանկանան, կարող են իջնել մինչև անիրական ցանկությունները, ինչպես դևերն էին, որովհետև նրանց համար առավել ցանկալի է չգոյությունը քան հավիտենական տանջանքներն՝ ըստ իրենց անվախճան էության:

8. Հուր և կարկուտ՝ ձիւն և սառն, հողմ և մրրիկ, որ առնէք զբան նորա:

Հուր և կարկուտ, ձյուն և սառնամանիք, հողմ և մրրիկ, դուք, որ նրա խոսքն եք կատարում:

Հրաշափառության մասին է խոսում միմյանց հակասող բաները միասին դասելով, ինչպես որ Եգիպոստում եղավ, երբ նրանց չարչարեց հրով և կարկուտով՝ երկու միմյանց հակառակ բաները միավորելով՝ կարկուտի մեջ հուր, որ երբ կարկուտը մասնատվում էր, հուրն էր այրում խոցվածին: Իսկ մնացած բոլորը ջրից են իրենց գոյությունը ստանում. հյուսիսային քամին փչում է թաց ամպին և սառում, իսկ նրանց կտորներից առաջանում է կարկուտ, և փրփրելով՝ առաջանում է ձյունը, իսկ երկրի ջուրը միատարր սառելով՝ դառնում է սառույց, իսկ մշուշոտ ամպերից մրրկաբեր օդ, որն էլ փոշու հետ խառնվելով՝ դառնում է մրրիկ: Սրանց Աստծու խոսքով են իրագործվում և իրենք էլ Աստծու կամքն են կատարում՝ ժամանակին պաշտամունք մատուցելով և արարածներին խրատելով, կամ բարիք գործելով՝ օդի փոփոխմամբ մարդկանց կամ տարրերի կարիքների համար, ինչպես որ խոսքը գիտե և կազմում է, և [մարդիկ] ոչ թե անբանորեն են հարմարվում սրանց, այլ հարկադրաբար և ստիպողաբար՝ ըստ Աստծու կամքի, և երբ ցանկանում է, թույլ է տալիս, որ բարբարոս, քարսիրտ մարդիկ խրատեն ազգին բքի պես չարչարող և հողմակոծ պատուհասներով: Ինչպես որ մեր ժամանակներում մեր անզեղջ մեղքերի պատճառով հյուսիսային ազգը, որ թաթար է կոչվում, երկար ժամանակ մեզ համար ձմեռ դարձրեց, և լինում է ժամանակ, երբ փոքր-ինչ մեղմանում են Աստծու քաղցրությամբ, որպեսզի տագնապած մարդիկ կարողանան շունչ քաշել:

9. Լերինք և ամենայն բարձունք, ծառք պտղաբերք եւ ամենայն մայրք:

Լեռները և բոլոր բլուրներ, պտղաբեր ծառեր և բոլոր մայրիներ:

Լեռները, որ ծնունդ են տալիս աղբյուրներին, բույսերին, բանջարեղենին, դեղաբույսերին և բնակավայր են եղջերուների, մեծ ու փոքր եղնիկների համար, որոնցով Աստված է օրհնվում: Լեռները նաև բոլոր սրբերն են, հրեշտակները, նահատակներն ու արդարները՝ բարձրագույն աստվածպաշտությամբ և առաքինությամբ: Պտղատու ծառերը կերակուր տալու, աչք շոյելու ու ծաղիկների անուշաբույրը տարածելու միջոց են, որոնց պատվի արժանացրեց և անտառում առանձին շարքերով դասեց: Այնուհետև բոլոր մայրիներին է կանչում, որոնք նույնպես օգտակար են շինություններ կառուցելու, ծածկույթ լինելու, ինչպես նաև բնակության վայր են գազանների և թռչունների համար, ինչպես երկրի իշխաններն են, թագավորներն և գոռոզամիտները՝ խստասիրտ և դատարկ առաքինությունից, սակայն պիտանի են աշխարհի շինության համար, թեև գեհենի համար լուցկիներ են:

10. Գազանք և ամենայն անասունք, սողունք, և ամենայն թռչունք թևաւորք:

Գազաններ և ամեն տեսակ անասուններ, սողուններ և ամեն տեսակ թևավոր թռչուններ:

Գազանները չարագործների երկյուղն են, իսկ անասունները մարդկանց ծառայելու համար են: Գազան են կոչվում պատառոտելու հատկություն ունենալու համար, որ մեր մեղքերի պատճառով գազանացան, և որպեսզի տեսնելով նրանց՝ հիշենք մեր չարությունները և նմանվենք Նոյին ու Դանիելին, որոնք չգազանացան: Անասուններ, որովհետև անխոս են ու անլեզու, որոնք մարմնավորում են պարզամիտներին, իսկ գազանները՝ խորամանկներին: Սողուններ և ամեն տեսակի թռչուններ. սրանց միասին է հիշատակում, որովհետև սողունները հողի վրա և ջրի մեջ են սողում, իսկ թռչունները օդում են: Սողունները թեև թունավոր են, սակայն նրանց թույնը պիտանի է որպես դեղ, և հանցավորների համար չարիք են ու դահիճ: Նույնպես և թռչունները կերակրի համար են և առողջարար են, իսկ նրանց քաղցր ձայնը հրճվանք է պատճառում մարդկանց: Սրանք նաև զանազան աղտեղությունների ու բարիքների խորհուրդն ունեն, սողունը՝ հպարտների, իսկ թռչունը՝ առաքինիների:

11. Թագաւորք երկրի և զօրք իւրեանց, իշխանք և ամենայն դատաւորք երկրի:

Երկրի թագավորներ՝ զորքերով հանդերձ, իշխաններ և երկրի բոլոր դատավորներ:

Սկսելով Աստծու արարչագործության հերթականությունից՝ երկնքից երկիր է իջնում, ապա նրա հարևան ծով, և ճանապարհորդում է լեռներով ու դաշտերով, և բոլոր ցամաքային և ջրային կենդանիներից հետո անդրադառնում է մարդուն, ինչպես որ Մովսեսը ցույց տվեց, թե մեր բնությունը բոլորի թագավորն է, իսկ մարգարեն աստիճանական կարգով է գալիս, որ մարդկանցից ընտրվեցին, նախ նրանց է պատվիրում գոհանալ և օրհնել, որովհետև իրենց ծառայակիցներից առավել պատվի արժանացան. նախ մարմին ունենալով, որպեսզի իրավունքով ու արդարությամբ դատեն, հիշելով, որ իրենց Տերն էլ երկնքում է, որին պետք է օրհնություն մատուցեն խոսքով և գործով, նրան նմանվել իրավոնքով, ինչպես որ առաքյալն է ասում. «Չկա իշխանություն, որ Աստծուց չլինի» (Հռոմ. 13:1), և պատվիրում է հնազանդ լինել նրան:

12. Երիտասարդ եւ կուսանք, ծերք եւ տղայք՝ օրհնեցէ՛ք զանուն Տեառն:

Երիտասարդներ ու կույսեր, ծերեր և մանուկներ, օրհնեցե՛ք անունը Տիրոջ:

Որպեսզի որ հասակում էլ որ լինեն իրենց հասակին համապատասխան առաքինության գործեր մատուցեն, զգուշանան մեղքից և բարի գործեր կատարեն, սուրբ կուսությամբ, բարեպաշտ երիտասարդությամբ, ծերերը գոհացող լինել և շատ խրատող, դրա համար էլ տղաների մոտ է դնում, իսկ կույսերին ու երիտասարդներին՝ սկզբում, որ խրատելով առաջ է անցել և ինքն էլ նրանց մեջ լինելով տեսնում է նրանց վարքը:

Բարձրացաւ անուն նորա միայն,

13. խոստովանութիւն նմա յերկինս եւ յերկրի:

Փառավորվեց միայն նրա անունը. երկնքում ու երկրի վրա է խոստովանությունը նրա:

Մարգարեանում է կռապաշտության վերանալը, երբ բոլորը ծնկի կիջնեն Հիսուս Քրիստոսի անվան առաջ: Երկնքում և երկրի վրա է խոստովանությունը նրա. նախ երկնքում էին միայն խոստովանում նրան, և ահա՝ երկնքում և երկրի վրա՝ իջնելով երկնքից երկիր, և նորից բարձրանում է երկինք՝ միավորելով երկու ծայրերը, որովհետև չկա այլ Աստված երկնքից վեր և երկիր խոնարհված, այլ որ իջավ երկնքից նույնն է, որ ելավ երկնքից էլ վեր, որպեսզի ամեն ինչ լցնի իր խոստովանությամբ:

Բարձր առնէ Տէր զեղջիւր ժողովրդեան իւրոյ,

14. օրհնութիւն յամենայն սրբոց նմա, յորդւոցն Իսրայէլի ժողովուրդ, որ մերձ է առ Տէր:

Տերը բարձրացնում է եղջյուրն իր ժողովրդի. օրհնություն նրա բոլոր սրբերին՝ որդիներին Իսրայելի, այն ժողովրդին, որ մոտ է Տիրոջը:

Եղջյուր անվամբ Աստծու զորությունն է կոչում, ինչպես որ եղջյուրը սուրբ կենդանիներինն է, այդպես էլ Տերն է սուրբ իր ժողովրդի համար, և սա է Աստծու զորությունն ու իմաստությունը, որ Հոր գթությամբ տրվեց մեզ մանուկն ու որդին և մեր փրկության եղջյուրը: Օրհնություն նրա բոլոր սրբերին. առանձնացնում է սրբերի դասը. «որոնց այս աշխարհը արժանի չէ» (Եբր. 11:38), որովհետև նրանց վայել է երկնքում և երկրի վրա օրհնել Աստծուն: Իսկ մեղավորին Դավիթն ասում է. «Իսկ դու ինչո՞ւ ես պատմում իմ արդարությունը» (Սղմ. 49:16), և պատշաճ է, որ մեղավորներս նախ ետ կանգնելով մեղքից՝ դրանով օրհնենք Աստծուն՝ հույս ունենալով, որ նրանց առավելությունից մեզ էլ բաժին կհասնի՝ լցնելով մեր պակասությունը, և որոնց էլ միավորվելով՝ օրհնում ենք նրանց: Որդիներին Իսրայելի. սրանով ցույց է տալիս, որ բոլոր սրբերը Իսրայելի որդիներ են կոչվում, ըստ առաքյալի, որ խաղաղություն էր խնդրում Աստծուց Իսրայելի համար (տե՛ս Գաղատ. 6:16), որովհետև ոչ միայն մարմնավոր զավակներն են զավակ համարվում, այլև՝ հոգևոր, դրա համար էլ շարունակում է՝ ասելով. այն ժողովրդին, որ մոտ է Տիրոջը. ոչ թե բնակության վայրով, որովհետև նա որևէ վայրում չէ, այլ՝ առաքինությամբ, որոնց չի կարող մեղքը բաժանել, որ ասաց. «Ես մերձավոր Աստված եմ և ոչ թե հեռավոր Աստված» (Երեմ. 23:23), «այլ ձեր մեղքերն են պատնեշ դարձել իմ և ձեր միջև» (տե՛ս Ես. 59:2), ուստի և ըստ Հիսուսի՝ մեր Աստծու, ուր երկու կամ երեք հոգի հավաքված լինեն նրա անվամբ, նա այնտեղ է» (տե՛ս Մատթ. 18:20), օրհնյալ հավիտյանս:

 

 

Վարդան Արևելցի, Մեկնութիւն Սաղմոսացն Դաւթի, Էջմիածին, 1797 թ.

Գրաբարից թարգմանեց Գայանե Թերզյանը

 

22.09.20
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․