Գրքեր

Նեղություններ

Օրհնություն տրտունջի փոխարեն

Երբ մարդը դժվարության կամ թշվառության մեջ է, նրա վիճակն ավելի է վատացնում անընդհատ տրտնջալը: Հովհան Ոսկեբերանն այսպես է ասում. «Ինչպես շունն է սեղանի մոտ, երբ պատառ ես գցում, մնում է և սպասում, որ էլի տաս ու չի գնում, այդպես էլ սատանան է միշտ կանգնում մեր առաջ բաց բերանով: Եթե աստվածանարգ, հայհոյող ու տրտունջ պարունակող բառ գցես, դա բռնելով նորից կգա, բայց եթե միշտ գոհություն մատուցես Աստծուն, քաղցի կմատնես նրան և կստիպես փախչել»: «Չե՞ս կարող լռել,- խորհուրդ է տալիս Հովհան Ոսկեբերանը,- ասա, բայց ոչ հայհոյանք, այլ շնորհակալություն, տրտունջի փոխարեն` օրհնություն: Աղաղակիր Տիրոջը, գոչիր` Նրան փառաբանելով: Դրանից նաև տանջանքդ կթեթևանա, քանի որ երախտագիտության հետևանքով սատանան կփախչի, իսկ Աստծո օգնությունը արագ կհասնի քեզ»: Մեզ համար շատ ուսուցանող են Հոբի, Աբրահամի, Հովսեփի օրինակները, ովքեր մի որոշ ժամանակ ահավոր աղքատության ու թշվառության մեջ ապրեցին, բայց քանի որ նույնիսկ նեղությունների մեջ օրհնում էին Աստծուն, ապա ի վերջո կարողացան Աստծո օգնությամբ դուրս գալ նեղություններից և ապրել խաղաղ ու փառավոր: Դուք ևս ապրեք այնպես, ինչպես Աստված է պատվիրել, և կտեսնեք, թե ինչպես է աստվածային օրհնությունը լցվում ձեր սրտերից և ձեր ընտանեկան հարկից ներս:

Մեծ զոհողությունների մասին

Քրիստոնեական սրբերից Յուղիտան այրի, բարեպաշտ կին էր, որը քրիստոնյա լինելու համար մահվան է դատապարտվում: Մինչ տանջում էին այս կնոջը, նրա փոքրիկ որդին` Կիրակոսը, որին դատավորն իր գիրկն էր առել, կրկնում է, որ ինքն էլ է քրիստոնյա: Դատավորը զայրանալով` երեխային ցած է նետում աստիճանների վրա: Երեխան մահանում է: Մայրը, սա տեսնելով, ուրախանում է:

Մեզ այսօր զարմանք է պատճառում որդու մահվան համար ուրախացող այս մայրը: Ճիշտ է, իբրև կին, իբրև որդուն անսահմանորեն սիրող մայր, նրա սիրտը պատռվում էր ցավից, սակայն իբրև մեծ հավատ ունեցող մարդ, Յուղիտան ուրախանում է նրա համար, որ իր որդին իրենից առաջ ընդունեց մարտիրոսության պսակը` ցույց տալով իր սերը Աստծո հանդեպ և արժանանալով հավիտենական երանելի կյանքի: Այս ամենն ավելի լավ հասկանալու համար մեծ հավատք է պետք, ինչին բոլորս էլ պետք է ձգտենք:

Նեղության օգտակարությունը

Մենք հավատացյալ ժողովուրդ ենք եղել և ենք, սակայն մեր պատմության ընթացքում մենք հաճախ ավելի շատ փորձությունների ենք ենթարկվել, քան այլ հեթանոս ազգեր, որոնք տիրողի և թագավորողի դիրքում են եղել: Եվ սա կարելի է ասել նաև մարդկանց մասին առանձին վերցրած: Ո՞րն է սրա պատճառը: Երբ այս մասին հարցնում են մի փորձառու հավատացյալի, նա ասում է. «Տեսե՞լ եք, թե ինչպես է որսորդը թռչուններ որսում: Որոնք արդեն սպանված ընկած են, նրանց այլևս ձեռք չի տալիս, անցնում է նրանց կողքով, որովհետև գիտի որ իրենն են, և ընկնում է կենդանի թռչունների ետևից: Ահա այդպես էլ սատանան երբեք չի պատերազմում մեղքի մեջ կորածների, անհավատների հետ, որովհետև գիտի, որ իրենն են, և տարբեր փորձություններով պատերազմում է հավատացյալների դեմ` նրանց հոգիները կորստյան մատնելու համար»: Աստված, սակայն, սատանայի գայթակղություններն ու նեղությունները փոխակերպում է մարդկանց համար օգտակար փորձության, որպեսզի մարդկանց հայացքը դեպի երկինք դարձնի: Սա է ցույց տալիս նաև բնության օրինակը: Եթե դաշտում միայն արև լինի, ապա ցանված սերմերը կփչանան, որովհետև անձրև է պետք: Եթե անընդհատ միայն անձրև լինի, սերմերը կփտեն, որովհետև նաև քամի է պետք: Այսպես էլ մարդուն այս ամենն օգտակար է լինում, որովհետև մարդը փոփոխական է:

Նեղությունից լիություն

Շատ սրբերի վարքից տեսնում ենք, որ նրանք մատնվել են ահավոր տանջանքների: Այսօր էլ բազմաթիվ մարդիկ նյութական կամ այլ տեսակի նեղությունների մեջ են: Աստվածաշունչն ասում է. «Աստված ում սիրում է, խրատում է» (Եբր. 12.6): Իհարկե, այս խոսքը ոմանց կարող է վրդովեցնել, որովհետև մենք բոլորս էլ ուզում ենք, որ մեզ հետ միայն լավը լինի, մանավանդ եթե Աստծուն սիրում ենք և հավատարիմ ենք, ապա սպասում ենք միայն Նրա պարգևներին: Եվ այս իմաստով ինչ-որ տեղ ընդունելի չէ, որ Աստված մեզ պետք է խրատի դժվարություններով: Սակայն մարդ-Աստված հարաբերությունները դիտենք հայր-որդի հարաբերությունների միջով, որպեսզի ավելի լավ հասկանանք աստվածային մտադրությունը: Երբ հայրը կամ մայրը սիրում են իրենց երեխային, ապա ցանկանում են, որ նա մեծանա խելացի և դաստիարակված: Եվ եթե երեխան որևէ անպատեհ բան է անում, ծնողները զայրանում են և ծայրահեղ դեպքում հարվածում` երեխային արատից զերծ պահելու համար: Եվ հակառակը, երբ ծնողներն անտարբեր են երեխայի նկատմամբ կամ շատ են զբաղված և երեխայով հետաքրքրվելու ժամանակ չունեն, ապա չեն պատժում, չեն զայրանում, փոքրիկը դրանից օգտվելով բավարարում է իր բոլոր քմահաճույքներն ու արդյունքում ձևավորվում է թերի մարդ` բոլոր առումներով: Այսինքն` սահմանափակումներ և զրկանքներ դնելը օգտակար է հենց մարդու համար: Ոմանք դժգոհում են, որ ճոխությամբ չեն ապրում: Սակայն նույն կերպ էլ այգեգործը թույլ չի տալիս, որ ծառը փարթամությամբ աճի, այլ գարնանը կամ երբեմն աշնանը էտում է ծառի ճյուղերը, որպեսզի այն առողջ լինի, շատ բերք տա և երկար ապրի: Ճիշտ նույն կերպ էլ Աստված որոշ զրկանքներով մարդուն կատարելության է հասցնում և հետո բարիքներ տալիս` վայելելու: Հիշենք, որ նույնպիսի տանջանքների մեջ էր նաև Հոբը: Աբրահամը, որ հարուստ էր, տարածված սովի պատճառով երբեմն քաղցած շրջում էր Եգիպտոսով (Ծննդ. 12.10), նույն կերպ էլ Հակոբը, Հովսեփը և Դավիթը երկար օրեր պանդխտության ու նեղության մեջ էին (Ծննդ. գլ. 29-30, 39-40, Բ Թագ. 15.14-37, 16.1-14): Սակայն նրանք բոլորն էլ նեղություններից ու վշտերից հետո մեծամեծ բարիքների և երջանկության հասան: Քրիստոս շատ պարզ ասում է. «Հոգ մի՛ արեք, ձեր հոգու համար, թե ի՛նչ պիտի ուտեք կամ ի՛ նչ պիտի խմեք, և ոչ էլ ձեր մարմնի համար, թե ի՛նչ պիտի հագնեք: Նախ խնդրեցեք Աստծո արքայությունը և նրա արդարությունը, և այդ բոլորը Աստված ձեզ ավելիով կտա» (Մատթ. 6.25, 33): Գուցե մեր բոլոր դժվարությունների ու դժբախտությունների պատճառն այն է, որ մենք Երկնքի Արքայությունը թողած այլ բաներ ենք փնտրում: Գուցե ոմանք չեն հավատում, որ այս պատվիրանը իրականացնելու դեպքում հրաշքներ կկատարվեն: Սակայն սա փորձեք բարի հույսով, ամեն պարագայի ձեզ համար առաջին տեղում համարելով միայն Աստծուն, և կտեսնեք, որ հրաշքները միայն հեքիաթներում չէ, որ դառնում են գեղեցիկ իրականություն:

Նեղության տեսակները

Երբեմն մենք ասում ենք, որ Աստված թույլ է տալիս մեղավոր մարդկանց ընկնելը նեղությունների մեջ` նրանց խրատելու համար: Սակայն սրբերն ինչո՞ւ չարչարվեցին, եթե բազում մարդկանցից ավելի արդար էին: Մենք հաճախ չարչարվում ենք, որպեսզի մեղքերից սրբվենք, իսկ սրբերը չարչարվում էին, որպեսզի արդարություն և պսակ ընդունեն, նաև այդ չարչարանքների միջոցով հայտնի էր դառնում նրանց մեծագույն սերը Աստծո հանդեպ: Եթե ոմանք նեղությունների մեջ են, թող չվհատվեն և չկարծեն, թե Աստված իրենց մոռացել կամ անտեսում է: Նեղությունները լինում են երկու տեսակի` հավատացյալների նեղություն և անհավատների: Հավատացյալների նեղությունը հույսով է և համբերությամբ, իսկ անհավատներինը` հուսահատությամբ: Հավատացյալների նեղության վախճանը հանգիստ է և փառք, ըստ այն խոսքի, որ եթե Քրիստոսի չարչարանքներին կցորդ ենք, հաղորդակից ենք լինելու և փառքին (Հռոմ. 8.17): Մխիթարվելու համար հիշենք Հովսեփին, ով բանտ նետվելով` հույսով և համբերությամբ կրեց բոլոր նեղությունները և վերջում հասավ մեծ փառքի և հանգիստ ու խաղաղ վիճակի: Մինչդեռ անհավատների նեղության դեպքում հանգիստ և փառք չկա:

Լուսավորչի օրինակով

Խոր Վիրապից դուրս գալով` Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչը քարոզեց քրիստոնեությունը և ծանր պարտականություններ չդրեց նորադարձ ժողովրդի վրա, այլ մեղմությամբ խրատեց և իր հատկանշական բացատրությունները տվեց հավատքի վերաբերյալ: Աստված ստեղծեց հրեշտակներին և մարդկանց՝ անձնիշխան կամքով, որով այս արարածներն իրենց կամքով կարող են հրաժարվել Աստծո կամքի իրագործումից: Հրեշտակների համար մեծ պայման դրվեց Աստծո կողմից`Տիրոջն ուղղված անդադար փառաբանությունը, ինչպես Եսայի մարգարեի տեսիլքից է նաև հայտնի դառնում (6.3), և որը հիշում ենք Սուրբ Պատարագի երգեցողության մեջ. «Սո՛ւրբ, սո՛ւրբ, սո՛ւրբ է Զորությունների Տերը, և ամբողջ երկիրը լի է Նրա փառքով»:

Հայտնության գրքում ևս նշվում է հրեշտակների կողմից այս անդադար փառաբանության մասին (Հայտն. 7.11): Սակայն մարդկանց համար Աստված փոքր պայման դրեց` չուտել ծառի պտղից, այսինքն` Աստծո կամքին հակառակ չգնալ: Մենք պետք է պահենք այս պատվիրանը` Աստծո կամքին հակառակ չվարվելը, որովհետև այլ ընթացքը բերում է հոգևոր և նյութական վնասներ, ինչպես որ առաջին մարդիկ զրկվեցին Աստծո անմիջական ներկայությունը վայելելուց և իրենց հատկացված հիանալի դրախտից:

Ոմանք բողոքում են, թե Աստվածաշնչում շատ պատվիրաններ կան, որոնք դժվար է հիշել, էլ ուր մնաց թե կատարել: Սակայն Քրիստոս Իր կենարար վարդապետությամբ ցույց տվեց, որ այդ բոլոր պատվիրաններն ամփոփվում են ընդամենը մեկ պատվիրանի մեջ, այն է` սիրեցեք միմյանց: Եվ Գրիգոր Լուսավորիչը, հակառակ իրեն հասցված տանջանքների ու փորձությունների, Աստծո կողմից պատվիրված այդ սիրով կարողացավ հաղթահարել բոլոր դժվարությունները, քրիստոնյա դարձրեց հայ ժողովրդին: Եվ Լուսավորչի օրինակով մենք էլ, թեկուզ երբեմն ունենում ենք նեղություններ, փորձենք ամեն պարագայի սեր սերմանել մեզ շրջապատող անձերի հոգիներում:

Կյանքից էլ ավելի

Հակոբոս Տեառնեղբայրը (Տիրոջ եղբայրը) եղել է Երուսաղեմի առաջին եպիսկոպոսը և նահատակվել հանուն Քրիստոսի: Այս սրբի օրինակը մեզ սովորեցնում է, որ հանուն Աստծո պետք է պատրաստակամ լինենք զրկվելու անգամ կյանքից, ինչպես որ Քրիստոս Իր կյանքը տվեց մեզ համար: Շատերին նման զոհաբերությունն անհասկանալի է թվում, բայց կյանքում էլ լինում են դեպքեր, երբ մարդիկ իրենց սիրելիների համար անհրաժեշտության դեպքում կյանքն էլ են տալիս: Եվ եթե այդպիսին է մեր վերաբերմունքը մեզ նման մարդկանց նկատամբ, ապա որքան առավել պետք է լինի Աստծո նկատմամբ:

 

Տեր Ադամ քհն. Մակարյան

«Քրիստոնեության իսկությունը» գրքից

13.07.19
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․