«Գիրն սպանում է, իսկ հոգին՝ կենդանացնում» (Բ Կորնթ. 3:6): Բնության և պատմության, ինչպես նաև խղճի ու հայտնության իրականությունները հասկանալու երկու եղանակ կա, և միայն այդ երկու ձևով է հնարավոր ըմբռնել դրանք: Առաջին եղանակը իրականության արտաքինը, տեսքը հասկանալն է. սա նշանակում է իրականությունը հասկանալ տառացիորեն: Իսկ երկրորդ եղանակը իրականության ներքին, ծածուկ իմաստը և ներշնչող ոգին ըմբռնելն է. սա էլ նշնակում է իրականության «հոգին» .....

Հայ ազգի գոյության, նրա փառքի և բարեկեցության համար շատ սերունդներ են գործել ու մաքառել: Դարավոր ժառանգությունը՝ ազգային եկեղեցին, լեզուն, գրականությունը, մշակույթը, որ ստացել ենք մեր հայրերից, նրանց հավատքի, անձնվիրության և հերոսական ոգու պտուղներն են: Իսկ ժառանգածը՝ որպես սրբություն, պահպանելն ու շենացնելը յուրաքանչյուր հայորդու բարոյական և սրբազան պարտականությունն է ու պատիվը: Հայ քրիստոնյայի համար անգին ժառանգություն է աստվածային .....

21. Որ և զձե՛զ ըստ նմին օրինակի, կեցուսցէ մկրտութիւնն. ոչ զմարմնոյ աղտն ՚ի բաց ընկենլով, այլ զբարւո՛ք մտաց հանդէս առ Աստուած, ՚ի ձեռն յարութեանն Յիսուսի Քրիստոսի. Մկրտությունն էլ, ըստ նույն օրինակի, ապրեցնում է ձեզ, ոչ թե մարմնի կեղտը հեռացնելու համար, այլ որպես մաքուր խղճմտանքով հանդիսություն Աստծու առջև Հիսուս Քրիստոսի հարության միջոցով: «Մկրտությունն էլ, ըստ նույն օրինակի, ապրեցնում է ձեզ»: «Դուք նրանցից բյուրապատիկ ավելի .....

- Հա՛յր, ես դեռևս աշխարհում եմ ապրում և, եթե կարելի է, ասացեք, թե ինչպես կարող եմ հեռու մնալ աշխարհիկ զվարճություններից: - Դրա մասին կարող ես հայր Իսահակի մոտ գտնել: Ուշադիր կարդա առաջին գլխի չորս առաջին տողերը և խորհիր կարդացածիդ մասին: Սուրբն ասում է. «Աստծու երկյուղը առաքինության սկիզբն է: Ինչպես ասում են՝ ադպիսի երկյուղը ծնվում է հավատից և սերմանվում մարդու սրտում, երբ նրա միտքը, հրաժեշտ տալով աշխարհիկ զվարճությանը, ժողովում է այս .....

Եթե իմանայիք, թե ինչ է նշանակում՝ «Ողորմություն եմ կամենում և ոչ՝ զոհ», ապա դուք անպարտներին չէիք դատապարտի (Մտթ. 12:7): Աստվածասեր սիրելի եղբայրներ և քույրեր, Օսեե մարգարեի գրքից (6:6) այս մեջբերումը փարիսեցիները վստահաբար շատ լավ գիտեին, քանի որ Օրենքի փայլուն գիտակներ էին և Քրիստոսին էլ այս փաստը քաջ հայտնի էր, բայց այնուամենայնիվ Նրա նախատինքը խոսում է հակառակի մասին: Ինչո՞ւ: Ճիշտ նույն պատճառով, որով մենք ենք տեսնող մարդուն ասում. .....

Ինչպես ծառի վրա միանման տերևներ չենք գտնի, այնպես էլ աշխարհի բոլոր մարդիկ, տարբեր լինելով հանդերձ, միավորվելու կարևորագույն պատճառներ ունեն, այն որ արարված են Աստծու պատկերով և նմանությամբ, ունեն մեկ Երկնավոր Հայր, մկրտությամբ, ազատվելով նախածնողներից ժառանգած ադամական մեղքից, Աստծու որդիներ են դառնում, Սուրբ Հոգու շնորհներին և քրիստոնյա անվանն արժանանում, իսկ Հաղորդությամբ, հաղորդակից դառնալով Քրիստոսի Մարմնին և Արյան, փրկության հնարավորություն .....

Խոր Վիրապի եկեղեցու դրսի պատին արված մի քանդակի վրա պատկերված են Գրիգոր Լուսավորիչը, Տրդատ թագավորը, իսկ անկյունում` Աշխեն թագուհին և Խոսրովիդուխտը: Զարմանալի է, որ չար Տրդատ թագավորը դարձավ բարի և հեզ քրիատոնյա: Սակայն Սուրբ Հովհան Ոսկեբերանն ասում է. «Չկա բարի կամ արդար մարդ առանց մեղքի, և չկա վատ մարդ առանց առաքինության»: Այնուհետև եկեղեցական Սուրբ Հայրը, շեշտելով, որ մարդու բնությունն Աստծո կողմից չար չի ստեղծվել, ասում է. «Ոչխարը .....

Աստված հավատքի հիմքն է, այսինքն՝ բոլոր արարածներին անէությունից ստեղծող հավիտենական, ինքնագո, ամենակարող Էակը: Սուրբ Գիրքը, ողջամիտ մարդու համար իբրև անուրանալի ճշմարտություն սահմանելով այս սկզբունքը, առանց նախապես Աստծու գոյության մասին որևէ բան ասելու՝ սկսում է պատմել արարչությունից ի վեր Նրա գործերի մասին՝ «սկզբում Աստված ստեղծեց երկինքն ու երկիրը» (Ծննդ. 1:1) խոսքն ասելով, և բնավ ջանք չի գործադրում իր այս վկայությությունը ցուցմունքներով .....

- Հա՛յր, միտքս այս ու այն կողմ է թափառում: - Երբ ես փոքր էի, երեխաները ճնճղուկ էին որսում, ճանկից պարան էին կապում և այդպես զվարճանում էին: Բաց էին թողնում, խեղճ ճնճղուկները թռչում էին՝ կարծելով, թե ազատ են, բայց հետո կծիկը կծկում էին, և ճնճղուկները հետ էին իջնում: Նույն կերպ էլ միտքդ կարող է սավառնել, բայց եթե կծիկը Քրիստոսի ձեռքին է, ապա ո՞ւր պիտի կորչի, կթռչի մի փոքր ու կրկին կդառնա դեպի Քրիստոս: - Հա՛յր, բավական է կենտրոնանամ աղոթքի վրա և .....

Երբ մարդ, հոգին մոռացության մատնելով, սկսում է ծառայել միայն մարմնին, բազմաթիվ կրքերի ու մեղքերի մեջ է ընկնում և կորցնում աստվածապարգև ազատությունը: Իսկ կորցրածն Աստծու ողորմածությամբ հնարավոր է վերագտնել միայն ապաշխարությամբ, որը բուժում է մարդու ոչ միայն հոգին, այլ նաև մարմինը: Աստված նախ և առաջ ակնկալում է մարդուց ներքին մաքրություն, հեզություն ու խոնարհություն: Ս. Մակար Մեծի վարքագրություն մեջ կարդում ենք դևի հետ նրա հանդիպման մասին, .....