Փոխիր սրտիդ ուղին, և կփոխվի կյանքիդ ամբողջ ընթացքը

Երբ հոգումդ հպարտությունն է բարձրանում, աստվածային սիրո և հնազանդության միջոցով խոնարհվիր` հաշտվելով ու ընդունելով Աստծո կամքը, որովհետև Սբ. Հոգու հետ հաղորդակցության մեջ է կյանքն ու երջանկությունը: Իսկ հպարտությունը մարդուն բարձրացնում է դեպի վեր ու այդ ահռելի բարձունքից ցած նետում, քանի որ այլևս անկարող լինելով մարդուն դեպի երկնային, լուսազարդ օթևաններ բարձրացնել, այդ պահին նրան բաց է թողնում, լքում և հեռանում: Հպարտությունը մարդու կյանքի մասին չի մտածում, այլ ինքն իր փառքի համար է գործում: Այդպիսով, ցած ընկած մարդու հոգուն մեծ տառապանք և ցավ է պատճառում: Այնուհետև նորից համակում այդ մարդու հոգին ու կրկին պատրանքների մոլորությամբ լցված, այդ անձին տանում դեպի անդնդախոր խորխորատները՝ նրա հետ նետվելով հավիտենական խավարի մեջ: Քանի դեռ մարդն այդ խավարի մեջ, հպարտությանը պինդ-պինդ գրկած, սարսափահար սուրում է դեպի անհատակ անդունդը, չի կարող հոգու խաղաղություն և խնդություն ունենալ, որովհետև ճշմարտությունը փոխարինել է մոլորությամբ և եսասիրությամբ: Մարդն ամուր գրկում և կառչում է հպարտությունից, քանի որ նա Աստծուն չի վստահում, չի հավատում և այլ ելք չգտնելով ու տեսնելով իր անկումը` հպարտության մեջ է իր հույսն ու կյանքը տեսնում, որպեսզի փրկի ինքն իրեն և ապրի, մյուս կողմից էլ հոգու տագնապ ու սարսափ ապրում` նկատելով, թե ինչպիսի ահռելի արագությամբ է սլանում դեպի անդունդը, ինչպես ցած ընկնող մի հսկայական քարե բեկորից կառչած մեկը, որ դեպի տիեզերքի անհատակ խավարն է գահավիժում: Դրա համար Եվագր Պոնտացին նշում է` ով հույս է դնում իր ամրության վրա` նա կընկնի, իսկ ով խոնարհեցնում է իրեն՝ նա կբարձրանա: Երբ հեռվից տեսնում ես մահացու պտուղը, հաճախ այն թվում է հմայիչ և ախորժելի, կարծում ես, թե զուր ասված խոսքեր են, թե դա արգելված պտուղ է: Երբ այն ճաշակում ես և դառնությամբ լցվում, հասկանում ես, որ իրականում ինքդ քեզ ես վնասել և ինչը կարծում էիր, թե վայելք ու կյանք է և հաճելի իրականություն, իրականում խաբկանք և մոլորություն է, քանի որ ճշմարտությունը, կյանքը, խնդությունը և երջանկությունը հարատևում են, իսկ մոլորությունը, գայթակղությունը և խաբկանքը փոշիանում ու հոգու անպատմելի դառնություն պատճառում: Գիտակցում ես, որ դրանք քեզ խաբել են ու այն, ինչ ընդունում և հավատում էիր, որպես ճշմարտություն և կյանք, խեղաթյուրված և աններդաշնակ իրականություն է եղել: Եվ կարծում էիր, թե ապրում ես կյանքը, բայց այդժամ հասկանում ես, որ իրականում խաբված ես եղել` մոլորության և մեղքի կողմից խաբված: Շատերը ներկա պահին կարող են չընդունել այս ամենը, չհավատալ, թերահավատորեն և քմծիծաղով ընդունել, որովհետև այն ժամանակավոր հարմարավետությունն ու դրանց նկատմամբ անվերջ ձգտումը թույլ չեն տալիս նայել կյանքին հոգևոր սթափությամբ և իմաստությամբ: Սակայն ուզենք, թե չուզենք, գալու է այդ պահը, երբ զրկվելու ենք այս ներկայից, որին ձգտում ենք ու փորձում դրանով ապրել: Հետևաբար, Սբ. Եփրեմ Ասորին ընդգծում է, որ յուրաքանչյուր քայլ, որ անում ենք այս կյանքի ճանապարհին, մի քայլ է, որ մեզ մոտեցնում է մեր վերջին քայլին: Եվ նոր ներկան, որը հավիտենական է լինելու, վերոհիշյալ մարդուն մշտապես թողնելու է իր անցյալի հիշողությունների հետ: Իսկ անցյալը նրան խայթելու և այրելու է ու նրա հոգին հանգիստ չի գտնելու հավիտենականության մեջ, որովհետև նա նոր ներկայում` հավիտենական ներկայում, ապրելու է անցյալով, այլ ոչ թե ներկայով և շարունակաբար դառնանալու և խամրելու է, իսկ իր հոգում բույն դրած մեղավոր կրքերը շարունակաբար հիշեցնելու են անցյալի անցողիկ հարմավետությունն ու մոլորությունները, որոնք հավերժության իրականության մեջ բացահայտվելու են որպես խաբկանք և այլևս գոյություն չունեցող իրողություն: Այդպիսով, մեղավոր կրքերն այրելու և խայթելու են մարդու հոգին: Արդ, մարդն այս աշխարհում վճռականություն պիտի ցուցաբերի մեղքի ծառայությունից ազատագրվելու համար: Բայց, ավաղ, ինչպե՞ս ազատագրվել այդ գերությունից, որովհետև շատերը հայտնվում են մեղքի մահացու գերության մեջ, ինչպես մեղուները, հրապուրված և ոգևորված մոտենում են գիշատիչ ծաղկին` հմայվելով դրա գեղեցկությամբ, որպեսզի վայելեն նեկտարը, բայց հայտնվում են գերության, մահվան ճիրաններում ու դառնում զոհ` մատուցված անկուշտ մահվան համար: Այդուհանդերձ, Քրիստոսի շնորհով մեր առջև բաց է հոգու խաղաղության և կյանքի ուղին: Եթե մարդը նայի իր հոգուց ներս, տեսնի իրեն այնպիսին, ինչպիսին իրականում է և գեթ իր սիրտը վերափոխի, այդժամ փոխվում է և նրա կյանքի ուղին: Մենք հաճախ ենք խոսում մեր կյանքի անկայունության մասին, բայց հազվադեպ ենք ուսումնասիրում դրա անկայունության պատճառը: Եթե ուշադրություն դարձնենք, կտեսնենք, որ պատճառը մեր սիրտն է: Մեր սիրտն անկայուն և փոփոխական է, դրա համար Արարիչը փոխում է Իր մեթոդները, ինչպես բժիշկը փոխում է բուժման եղանակները՝ հիվանդի հիվանդության վիճակին համապատասխան: Փոխում է Իր մեթոդները, որպեսզի բժշկի մարդու հոգին: Իսկ առողջ հոգին սովորաբար առողջացնում է նաև մարդու մարմինը, թեև հոգևոր բժշկության եղանակները կարող են խիստ ու ցավոտ լինել, ինչպես երբեմն բժշիկները դիմում են նման մեթոդների, որպեսզի մարդուն փրկեն հիվանդությունից և մահվանից: Միտրոպոլիտ Անտոն Սուրոժսկին նշում է, որ Քրիստոսի աշակերտ լինելը չի նշանակում ամբողջ ժամանակ ինչ-որ հերոսական գործ անել: Այլ նշանակում է` օրեցօր հերոսական գործողություններ կատարել, այսինքն` ունենալ մաքուր մտքեր, որոնք արժանի են այն սիրուն, որ Աստված քո նկատմամբ ունի: Կյանքի ճշմարտությունն ունենալ նույնիսկ վտանգի ժամանակ: Դա նշանակում է չամաչել քրիստոնեական կոչումից, պատրաստ լինել մարդկանց առջև վկայել, որ քրիստոնյա ես, գնալ Քրիստոսի, այլ ոչ թե մարդկանց հետևից: Երբ մեկն իր ցանկություններով է առաջնորդվում, այլ ոչ թե հոգևոր դատողությամբ, պետք չէ հետևել նրան, ներքաշվել այդ իրավիճակի մեջ` կարծելով, թե դա լավ է և օգտակար, և բարին ես գործում կամ օգնում ես նրան, որովհետև այդ մարդու անխելքության պատճառով ոչ միայն տվյալ անձն է տուժում, այլև ինքդ ես տուժում: Երբ ժամանակդ վատնում ես երկրորդական ու պակաս արդյունավետ օգտակարություններ ունենալու համար, չես կարողանում էական հաջողություններ ունենալ: Այդպես մարդիկ հավիտենականը թողած, ընկած են երկրորդական ու ժամանակավոր իրողությունների հետևից, որոնք մնայուն ու հիմնական գանձեր չեն կարող լինել իրենց կյանքում: Եվ դրանց պատճառով նյարդայնանում են, որ դժվարությամբ են ժամանակավորը ձեռք բերում կամ էլ չեն ունենում ու հոգեմաշ, հոգսաշատ կյանքով ապրում` ժամանակը տրամադրելով ժամանակավորին, այլ ոչ թե հավիտենականին: Հետևաբար, երբ անձը նյարդային վիճակում է հայտնվում, պիտի հիշի, որ ամեն ինչ անցողիկ է և ունայն, ու միայն Աստծո հաղորդակցության մեջ կարող է խաղաղության և ուրախության մեջ լինել: Այդպիսով, պահպանում է ներքին խաղաղությունն ու խնդությունը: Եվ երբ չարության ամպերն են գալիս, բարության մեղմ զեփյուռով պետք է դրանք վանել և պայծառ արեգակի ջերմությամբ և բարությամբ լցվել:

Պատրաստեց Հովհաննես սրկ. Մանուկյանը