Սուրբ Եփրեմ Ասորու խրատն ապաշխարության և համբերության մասին

Խորհրդածե՞լ է արդյոք որևէ մեկը, որ մեր այս կյանքը նույնն է, ինչ փախստական ստրուկը, փոփոխամիտ խաբեբան կամ խարխլվող տունը: Արդյո՞ք որևէ մեկը իր հոգին այնչափ գերիմաստորեն է պատսպարել, որպեսզի սպասվող սարսափելի և մեծ օրը Աստծո դատաստանին չարժանանա: Արտասուքի ո՞ր աղբյուրներն են բավական այն բանի համար, որ հուրն ավելի վաղ հանգցնենք, քան այն ճաշակել ենք: Եվ կամ մեր փոխարեն ո՞վ կշարժի Դատավորի գութը, որպեսզի չդատի մեզ՝ մեղավորներիս: Նույնիսկ սուրբերից ո՞վ ներում կհայցի մեզ համար մարդասեր Աստծուց: Աստծո ցասումը ո՞վ կփոխարկի ողորմածության և արդարադատությունը` գթության, եթե Դատավորին չաղերսի: Նա` Միակը, Ով իր վրա վերցրեց մեղքերի բեռը, և՛ տանում է, և՛ ազատում է, և՛ թեթևացնում է, երբ կամենում է: Երբ ծանր մեղքեր ենք գործում, հավելում ենք բեռը, և երբ դառը զղջում ենք, թեթևացնում ենք դրանք. մեզանից է կախված մեր կապերը քանդելը, կամ ավելի պինդ կապելը: Իսկ Աստծո գործն իրեն հայցողներին ներելն է, քանզի, հիրավի, մենք մարդասեր Տեր ունենք, Ով ապաշխարանքով լուծում է ծառաների մեղքերը:

Այսպիսով, մինչև մեր` այն աշխարհ գնալը ջանադրաբար պաղատե՛նք Դատավորին, որ ազատի մեզ գայթակղությունից: Ե՛վ Նոյը, և՛ Հոբը, և՛ Դանիելը` Աստծո բարեկամները և մարգարեները, որքան էլ սխրագործներ էին, եթե սկսեին Աստծուն պաղատել իրենց երեխաների համար` ներում հայցելով, ապա դույզն–ինչ օգուտ չէին բերի նրանց և լսելի և ընդունելի չէին լինի: Իսկ ի՞նչ կանենք մենք, որ հոգ չենք տանում մեր մասին: Ո՞վ կփրկի մեզ Աստծո զայրույթից՝ բացի Միակ դատող և արդարացնող Աստծուց:

Տե՛ս, թե ինչպես հատուցեցին Աստծուն սուրբ նահատակները, ովքեր սխրանքներ գործեցին երկրի երեսին և Աստծուց սխրագործության ի¯նչ շնորհներ ստացան իրենց մարտիրոսությամբ: Քավելով իրենց մեղքերը՝ ոչ միայն դրանով արժանացան ներման շնորհին, այլև ի հավելումն ստացան երկնային Արքայությունն ու Դրախտը, քանզի իրենց արյունը հեղեցին այն Արյան համար, որի գինը բարձր է ամենայն գնից և անգնահատելի է, այսինքն` Տիրոջ Արյան համար: Աստծո սերը գերադասելով երեխաներից, նույնիսկ ամուսիններից, նրանք ի վերջո հաղթողներ դարձան այդ ճանապարհին, որպեսզի մտրակահարությամբ փորձվելով՝ պսակներ ստանան իրենց սխրագործության համար: Փրկիչի նկատմամբ սերը նրանց միտքը այնքան էր հափշտակում տանում դեպի Նրա այդ ճանապարհը, որ մարմնավոր լինելով՝ նրանք գնեցին անմարմինը: Իսկ մենք՝ ստրուկներս, ինչո՞վ պիտի հատուցենք փառքի Տիրակալին և Արքային: Մենք հաճախ չենք հանդուրժում մեր եղբոր անգամ մեկ խոցող խոսքը` մոռանալով մեր հասցրած վերքերը` թե՛ երևելի, թե՛ աներևույթ, որոնք Աստծուն են հայտնի, չենք կարողանում տանել նույնիսկ երկնքից թափվող ձյունը: Հանուն Աստծո նեղություն կրողները փառապսակվեցին, իսկ մենք, թեպետ և առանց կտտանքների կարող ենք մարտիրոսներ դառնալ, հակառակն ենք անում և որևէ բանի պիտանի չենք, և նույնիսկ դառնում ենք մտավոր գազանների և նենգադավ դևերի որսը:

Ի՞նչ ես անում, դու, ո՛վ մարդ՝ հոգ չտանելով առաքինության մասին: Արարիչը քեզ ստեղծել է, որպեսզի դու զտվես հենց վիրավորանքների և գայթակղությունների միջոցով, ինչպես ոսկի, և քո մեծ համբերության և մեծահոգության շնորհիվ ընտրյալ և մաքուր անոթ լինես, քանզի չփորձված մարդը անվարժ է լինում գայթակղություններին դիմանալու գործում:

Դրանցից մեկը ես եմ, այս տողերը գրողը, ես` անարգս և մեղավորս, որ նախանձախնդիր չեմ որևէ առաքինության, անարժան եմ ձեր եղբայրը կոչվելու, քանզի փախա վշտից, որն ինձ պսակ էր պատրաստում, ես`անհնարամիտս, ով, սակայն, հանդգնում է գովաբանել մարտիրոսներին: Քանզի հենց որ սկսում եմ այդպիսի գովեստներ ձոնել, սկսում եմ դառնագին տրտնջալ, ահ ու սարսափի մեջ եմ ընկնում, խիղճս տանջում է ինձ, և սարսում եմ, երբ մտածում եմ, թե ապագա Դատաստանի օրը ինչպե՞ս պիտի հատուցեմ վատ գործերիս համար, քանզի դրանցով ծանրաբեռնված և դրանց տակ կքած` արժանի չեմ բարձունքին նայելու: Եվ երբ սկսում եմ նահատակների մասին գովասանքի խոսքեր ասել, խիղճս գազանի նման հարձակվում է ինձ վրա մերկացնող Աստծո առջև, Ով տեսնում է բոլոր մարդկանց գաղտնիքները: Եվ ասում է ինձ. «Ո՞վ ես դու, որ բարբաջում ես ուրիշների գործերի մասին, երբ ինքդ աղքատ ես դրանցով: Ի՞նչ պատասխան պիտի տաս Աստծուն՝ քեզ խավարից լույս աշխարհ բերողին, համարձակվելով խոսել առաքինությունների մասին, որոնց դու ինքդ չես հետևում՚:

Սակայն, քանի դեռ ես չեմ լռել, ավելի լավ է` խոսեմ ձեր բարեսիրության մասին, որովհետև այդ առաքինությունը ինքս տակավին ձեռք չեմ բերել: Քանի որ իմ մեջ կրում եմ մարդասեր Տիրոջը, չեմ դադարի մարտիրոսներին գովասանքներ հղելուց: Ինքդ դատիր` սոսկ ես եմ անարժան և աղքատացած ամենայն առաքինությունից, սակայն փողերը տալիս եմ պարտատերերին, որպեսզի երբ Աստված գա, մի բան էլ ավելի վերցնի: Կամենում եմ խույս տալ տաղանդի համար մեղադրվելուց և դատված չլինել այն նենգադավ մարդու հետ, ով տաղանդը թաղեց հողում: Այդ պատճառով փրկվել կամեցողին խորհուրդ եմ տալիս չընդօրինակել ինձ՝ մեղավորիս, այլ իմ խոսքերն ընդունել որպես իմաստունի: Ի դեպ, այդ մասին խոսելը կատարելություն չեմ համարում, քանզի Աստծո կամքն ամենքը գիտեն՝ մեծերն ու փոքրերը, մեծատոհմիկներն ու աղքատները: Ամեն ոք, եթե քննի, կտեսնի, թե ինչն է իրեն օգուտ, ինչ է կամենում իրենից Աստված և թե ինչպես պետք է ինքը փրկվի:

Կարծում եմ` լսել եք, որ մեզ համար պատրաստված է գեհենը, անմար կրակը, ատամների կրճտոցը, ականակուր խավարը, ինչպես նաև որդը և Դատավորի առջևով սրընթաց հոսող գետը, որով սպառնում է Մարդասերը, եթե չպահպանենք Աստծո պատվիրանները, եթե նախօրոք հուրը արցունքներով չմարենք, եթե գեհենը ապաշխարանքով չհանգցնենք, եթե որդը առաքինությամբ չսպանենք, եթե անոխակալ Դատավորին չթախանձենք, քանի դեռ այս կյանքում ենք, եթե այնտեղի Դատավորին չնախազգուշացնենք` ներկա աշխարհում ապաշխարելով, եթե չցուցաբերենք այնպիսի զղջում, որը կշարժի Դատավորի գութը: Աստված ո՛չ թե մեր, այլ սատանայի և նրա գործակալների համար է տանջանքներ սահմանել, մինչդեռ մենք ինքներս ենք մեր մեծ արատներով մեզ դարձնում այդ սարսափելի տանջանքների ժառանգորդները: Մենք մարդիկս ենք հոժարակամ կրելու այն, ինչը սպառնում էր չարամիտ օձին: Ասում է. «Անիծյալնե՛ր, գնացե՛ք ինձնից հավիտենական կրակը, որ պատրաստված է սատանայի և նրա հրեշտակների համար» (Մատթ. 25:41): Սակայն չի ասում. «Մարդկանց համար պատրաստված կրակը»: Եթե չարը գործողները տակավին այս կյանքում են ճաշակում այդպիսի խիստ տանջանքներ և զանազան անհաշիվ պատիժներ, ապա ճշմարտացի և անկաշառ դատարանը առավել ևս ապագայում անողոք կլինի մեր`մեղավորներիս հանդեպ, որ այդչափ հանցավոր ենք Դատավորի առջև:

Օ՜հ, որքան մեծ է մեր կուրությունը: Պաղատում ենք Աստծուն լսել մեզ և բանալ մեր առջև դուռը, որ ինքներս ենք փակել մեր մուտք գործելուց առաջ, այսինքն` աղոթքից առաջ: Ի՞նչ ես անում, ո՛վ մարդ` անխոհեմությամբ տառապող: Տերունական դուռը մշտապես բաց է թե՛ մեծերի, թե՛ փոքրերի համար, իսկ մենք նեղություն ենք տալիս Տիրոջը՝ մեր առջև այն բացելու համար, մենք, որ ինքներս մեր առջև փակել ենք այն, քանզի իշխանություն ունեինք այն բացելու կամ փակելու: Եթե մեղք չգործենք, տերունական շռայլ բարիքների դուռը միշտ բաց կլինի մարդկանց համար, իսկ եթե մեղք գործենք, ապա անմիջապես կփակվի: Աստված դուռը չի փակում իր ծառաների առջև, եթե աղոթքով են մոտենում նրան: Ընդհակառակը, այդ դուռը միշտ բաց է Աստծուն փնտրողների առջև, քանզի նա ասում է. «Խնդրեցե՛ք Աստծուց և նա կտա ձեզ, փնտրեցե՛ք և կգտնեք, բախեցե՛ք և կբացվի ձեր առաջ» (Մատթ. 7:7)` դրանով արտահայտելով խնդրողին ամեն բան տալու Իր պատրաստակամությունը: Դաժան մի՛ եղիր ինքդ քո հանդեպ, դժբա՛խտ, անմարդկայնություն մի՛ վերագրիր Աստծուն:

Մեղավորն ինքներս ենք, որ մեր մեղավորությամբ պարիսպ ենք բարձրացնում և մեր ցանկություններով պղնձե դուռ ենք կռում:

Այսպիսով՝ հաշտվելով՝ խորհրդածի՛ր ինքդ քեզ հետ և կապանքներից ազատի՛ր քո բանտված հոգին: Աստված դեռևս քեզանից սպասում է, որ դու հաշտվես Տիրակալի հետ: Նա դեռևս կամենում է քո վերադարձը, որպեսզի ընդունի քեզ, եթե անկեղծ ապրես: Քո ներքին մարդուն հաշտեցրո՛ւ արտաքինի հետ և ազա՛տ եղիր դառը ստրկությունից: Այդ դեպքում այն դուռը, որը փակել ես քո դեմ, քո աղոթքների համար միշտ բաց կգտնես, որի համար էլ փա՜ռք Աստծուն և Որդուն և Սուրբ Հոգուն այժմ և միշտ և հավիտյանս հավիտենից: Ամեն: