19 Մարտ, Գշ, Մեծ պահքի ԼԷ օր

Գրքեր

Ճշմարտության նահատակը

«Ահա ես կուղարկեմ իմ պատգամավորին քո առջևից, որ քո առաջ ճանապարհը պատրաստի» (Մատթեոս 11:10):

Նա առաքվեց քարոզելու և ճանապարհ պատրաստելու Քրիստոսի գալստյան համար: «Եվ ինչպես երկրի թագավորի ժամանման առթիվ հարթեցնում են ճանապարհները, զարդարում քաղաքը, նույնպես էլ մենք պարտավոր ենք խոստովանությամբ և ապաշխարությամբ մեր միտքն ու զգայարանները մեղքերի մացառուտներից մաքրելուց, հոգին աղոթքներով ու պահքով զուգելուց հետո միայն ընդառաջ գնալ երկնային տիրակալին» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):

Նա լուսաբացի այն փայլող «աստղն» էր, որ իր լուսառատությամբ գերազանցեց մյուս աստղերին և կանխավետեց հոգևոր «արևով»՝ Քրիստոսով լուսավորված բարեբեր օրվա առավոտը:

Նա այն «ամենաճշմարիտ քարոզիչն» էր, որ իր քարոզներով նախապատրաստում էր ժողովրդին՝ ընդունելու վաղուց սպասվող Փրկչին-Մեսիային և ձգտում էր Նրա առջև ներկայացնել պատրաստ ժողովուրդ:

Նա՝ Տիրոջ նախակարապետը, մարգարեներից մեծագույնն էր, քանի որ դեռևս չծնված, իր մոր՝ Եղիսաբեթի որովայնում նախօրոք ազդարարեց Տիրոջ ծնունդը ու երկրպագեց Նրան:

Նա՝ խոսքով մարգարեն, գործով՝ առաքյալը, շնորհով՝ մկրտիչը, կոչումով՝ ավետարանիչը և ինչպես ասում է Եսային. Անապատում կանչողի ձայնն է. «Պատրաստեցե՛ք Տիրոջ Ճանապարհները և հարթեցրե՛ք մեր Աստծո շավիղները» (Եսայի 40:3):

Իսկ Մաղաքիան՝ «Ահա ուղարկում եմ իմ պատգամաբերին, որ իմ առջև ճանապարհ պատրաստի» (Մաղաքիա 3:1):

Նա Քրիստոսին նախորդած և Նրա գալուստը վկայող ամենամեծ մարգարեն՝ Հովհաննես Մկրտիչն է: Ինքը՝ Տերը, նրա մասին ասել է, որ նա ավելին է «քան մարգարեն», և որ «կանանցից ծնվածների մեջ Հովհաննես Մկրտչից ավելի մեծը չի եղել» (Մատթեոս 11:11):

Հովհաննես Մկրտչի ծնունդը խիստ նշանակալից է իր խորհրդավորությամբ ու գեղեցկությամբ. նա աշխարհ եկավ աստվածապաշտ ու սրբակյաց ծնողների ջերմեռանդ աղոթքներով:

Ծնողների մահից հետո Հովհաննեսը մնաց մենակ և վաղ հասակից անապատը դարձավ նրա կրթիչն ու դաստիարակը: Նա մեծացավ վայրի ու անբերրի անապատում՝ խստակրոն կյանքով, պահքով ու աղոթքներով, աստվածաբույր խոհերով նախապատրաստելով իրեն մեծագույն ծառայությանը:

Այսպիսով, երբ «ժամանակը լրացավ», հանդես եկավ մարդկությանը ծառայելու մեծ անապատականը և իր կոչումին հնազանդ սկսեց պատրաստել մարդկանց Ավետյաց Փրկչին ընդունելու համար: Նա շուրջ 30 տարեկան էր, երբ Հոգու մղումով հայտնվեց Հորդանանի ափերի մոտ: Այդ ժամանակ Երուսաղեմի ողջ շրջակայքից գալիս էին նրա մոտ մկրտվելու և իրենց մեղքերը խոստովանելու:

Անապատում կանչողի ձայնը անընդհատ ազդարարում էր դառը ճշմարտությունը թե՛ ժողովրդին, թե՛ իշխանություններին:

Նա մերկացնում էր բոլոր կոչումների ու դիրքերի տեր մարդկանց արատները ու պահանջում էր ճշմարտության շավղով քայլել:

Նա հրապարակավ, բացեիբաց դիմակազերծում էր փարիսեցիներին, սադուկեցիներին՝ ցույց տալով նրանց իրական տեսքը:

Նա ազատորեն խոսում էր հռոմեացի զինվորականների հետ, որ այդքան հալածանք ու վիրավորանք էին տարել հրեաների նկատմամբ:

Աստծո օրենքի նախանձախնդիրը, մարդկային մեղքերը մերկացնողը և ապաշխարության քարոզիչը՝ Հովհաննես Մկրտիչը, չլռեց և ազատորեն խոսեց անգամ թագավորի՝ Հերովդեսի հետ, որն անզգամությամբ ամուսնացել էր իր հարազատ, դեռևս կենդանի եղբոր՝ Փիլիպպոսի կնոջ Հերովդիայի հետ: Արքայական հարկի տակ կատարված այդ մեղքը մեծ գայթակղություն էր, և Հովհաննեսը, որպես Աստծուց առաքված, խիզախորեն ասաց. «օրինավոր չէ, որ դու նրան իբրև կին ունենաս»:

Այդ պատճառով Հերովդիան՝ Անտիպասի կինը, թշնամացավ Հովհաննես Մկրտչի հետ: Հերովդես Մեծը զրկել էր իր եղբորը՝ Փիլիպպոսին, ժառանգությունից: Վերջինիս ինքնասեր կինը տանջվում էր նվաստացումից և երազում էր իշխանության մասին: Երբ 26թ. Անտիպասը հյուր էր եղբոր տանը, Հերովդիան կարողացավ հմայել չորրորդապետին: Նա հիսուն անց էր, բայց սիրահարվեց իր բարեկամուհուն և որոշեց ամուսնանալ նրա հետ: Քիչ չէին այդ քայլին գնալու արգելքները: Հարկավոր էր ամուսնալուծվել առաջին կնոջից, որն իր դաշնակից, Նաբաթեայի արքա Արետաս IV-ի դուստրն էր: Իմանալով Անտիպասի ծրագրերի մասին՝ նրա կինը փախավ Նաբաթեա՝ հոր մոտ: Այդ բանը հասցրեց Արետասի հետ դիվանագիտական հարաբերությունների խզման: Հերովդեսի արարքը հենց Հուդայի երկրում արժանացավ միահամուռ դատապարտության. Հերովդիան իր ազգականուհին էր և եղբոր կինը: Այսպիսով, չորրորդապետը կրկնակի էր խախտում օրենքը (Ղևտական 18:6,16; Բ Օրենք 25:5-10): Սակայն Տիրակալին ոչինչ չէր կարող կանգնեցնել:

Հերովդեսը չուներ բարոյական ուժ մերկացնելու Հովհաննես Մկրտչին, նրան վախեցնում էր մարգարեական ձայնը, քանի որ մարգարեն իր իշխանության համար սպառնալիք էր համարվում: Հերովդեսը ոչ այդքան վախենում էր Աստծուց, որքան մարդկանցից, ինչպես ասում է Մատթեոս ավետարանիչը. «Հերովդեսն ուզում էր սպանել Հովհաննեսին, բայց վախենում էր ժողովրդից, քանի որ մարդիկ նրան ընդունում էին որպես մարգարեի» (Մատթեոս 14:5), որպեսզի ժողովուրդը նրա դեմ դուրս չգա և խռովություն չբարձրացնի, նա միայն բանտարկեց մարգարեին:

Հովհաննես Մկրտիչը բանտում երկար մնաց, իր մոտ էին գալիս իր աշակերտները: Նա, Աստծո օրենքի համաձայն, նրանց բարեգործության էր մղում, ավետում էր արդեն աշխարհ եկած Մեսիայի գալուստը, Ում մոտ և ուղարկում էր իր աշակերտներին հետևյալ հարցադրումով. «Դո՞ւ ես Նա, որ գալու էր, թե՞ մեկ ուրիշին սպասենք» (Մատթեոս11:2): Հովհաննես Մկրտիչը գիտեր, թե ո՞վ է Հիսուս, բայց դա արեց, որպեսզի իր աշակերտներն իրենց աչքերով տեսնեն Քրիստոսի կողմից գործված հրաշքները և վերջնականապես համոզվեն, որ Քրիստոս աշխարհի Փրկիչն է:

Բանտարկվածը Հերովդիայի համար շարունակում էր մնալ վտանգավոր: Հերովդիան նրա հետ հաշվեհարդար տեսնելու առիթ էր փնտրում, բայց գիտեր, որ իր թուլակամ ամուսինը հազիվ թե Հովհաննեսին դատապարտելու կամ կախաղան բարձրացնելու վճիռ կայացներ: Ի վերջո, հայտնվեց երկար սպասված առիթը:

Հերովդեսի և Հերովդիայի չարիքների գլուխ-գործոցը եղավ Հովհաննեսի անպարտ արյունը:

Հերովդեսն իր ծննդյան օրն էր նշում, և Մահերոնի պալատում պատվավոր շատ հյուրեր էին հավաքվել՝ զորապետեր և Գալիլիայի ավագանին: Խնջույքի թեժ պահին սրահի մեջտեղում հայտնվեց Սաղոմեն՝ Հերովդիայի դուստրը, որն իր կրակոտ ասորական պարով անասելի ցնծություն պարգևեց բոլորին: «Ուզիր ինձանից ինչ-որ կամենում ես»,-բղավեց հարբած ու խանդավառված չորրորդապետը: Հյուրերի ներկայությամբ նա խոստացավ պահել աղջկա ուզած ցանկությունը կատարելու համար տված իր երդումը: Սաղոմեն, խորհրդակցելով մոր հետ, կրկնեց Հերովդիայի հուշած բառերը՝ «Ուզում եմ, որ հիմա, իսկույն սկուտեղի վրա ինձ տաս….Հովհաննես Մկրտչի գլուխը»:

Անտիպասի դեմքը խոժոռվեց: Մարգարեն միշտ հարգանք էր ներշնչել իր նկատմամբ, նա խղճի խայթոց էր զգում, հասկանալով, որ իր առջև Աստծո մարդ է՝ մարգարե, ով չի ձգտում փառքի և հարստության, չի փնտրումը իրենը, այլ ասում է ճշմարտությունը, բայց և այնպես արքայի հրամանով դահիճի ձեռքը նրան հասավ: Հռոմեացիները, իրենց հերթին, չէին սիրում անդատարան հաշվեհարդարները: Սակայն Հերովդեսը, ցանկանալով պահել երևելի հյուրերի ներկայությամբ տված խոստումը, իր թիկնապահին հրամայեց իջնել զնդան: Վերջինս սուրը ձեռքին մտավ զնդան և զարհուրեց՝ տեսնելով Հովհաննես Մկրտչին աղոթելիս. «Անիծյալ լինի այն օրը, որ ես ծնվեցի, քանզի եթե կտրեմ սրբի գլուխը, վայ է ինձ, իսկ եթե չկատարեմ հրամանը, ապա թագավորը կսպանի ինձ»: Իսկ Հովհաննեսը պատասխանեց. «Ե՛կ, որդյա՛կ և առ իմ գլուխը, ինչպես որ ես եղա կարապետը կենդանիների համար Տիրոջ առաջ, նույնպես պիտի գնամ Տիրոջ առջևից և ավետիս տամ ննջեցյալներին` Օծյալի գալստյան և դժոխքի ավերման համար»: Շուտով նա վերադարձավ Հովհաննեսի արյունաթաթախ գլուխը ձեռքին: Այն դրեցին սկուտեղի վրա, և Սաղոմեն զարհուրելի նվերը մատուցեց իր մորը:

Այսպես մահացավ «կանանցից ծնվածներից մեծագույնը»: Աշակերտները մարգարեի մարմինը վերցրեցին և ամփոփեցին գերեզմանում:

Աստծո կողմից տրված պատուհաս համարվեցին այն չարիքները, որ պատահեց Հերովդեսի, Հերովդիայի ու նրա աղջկա հետ: Պատմվում է, որ ձմեռ օրով Սաղոմեն ցանկանում էր անցնել սառած գետի վրայով, ինչպես անվնաս անցնում էին շատերը: Սակայն, հանկարծ սառույցը ճեղքվում է և աղջիկը ընկնում է մինչև պարանոցը գետի մեջ: Տագնապալի շարժումներից սառույցը դանակի պես կտրում է նրա գլուխը: Բոլոր տեսնողներն ու լսողները ահով են լցվում, որովհետև գիտեին, թե նրա պատճառով կտրվեց Հովհաննես Մկրտչի գլուխը:

Հայ եկեղեցին Սբ. Հովհաննես Մկրտչի գլխատման հիշատակությունը նշում է Սբ. Զատկին հաջորդող շաբաթ օրը:

Մարգարեներից Սբ. Հովհաննես Մկրտիչը, ով եղավ Աստծո ձայնը, որ հնչում էր դատարկ հոգիների համար, ողջ կյանքում պայքարեց հանուն ճշմարտության և նահատակվեց հանուն ճշմարտության:

Ճշմարտության ճանապարհը հարթողը խոնարհաբար և բացահայտ ասում էր Ճշմարտությունը. «Ով ինձնից հետո է գալու, ինձնից ավելի հզոր է, որի առաջ կռանալով՝ նրա կոշիկների կապերն անգամ արձակելու արժանի չեմ» (Մարկոս 1:7):

 

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը

22.04.17
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․