«Հույսդ դիր Աստծո վրա և բարիք գործիր»

Հույսն առ Աստված պետք է առաջնորդի քրիստոնյային իր կյանքի ողջ ընթացքում: Այն ամուր է և հաստատուն ինչպես հավատը:  Եթե հավատը վստահություն է «անտեսանելիի» հանդեպ, որ գոյություն ունի Արարիչ և աշխարհի Նախախնամողը, և որ մարդկության փրկագործությունն իրագործվել է Աստծո Որդու միջոցով, ապա հույսը վստահությունն է «սպասվածի»: Աստծուն հուսացողը հանգիստ է ապրում ներկայում, անվախ է դիմավորում անորոշ ապագան և չի հուսահատվում վտանգների ու դժվարության մեջ, այլ ամուր հավատքով դիմում է Ամենակալի օգնությանը:   

Իրական հույսի ուղեկիցն աստվածային երկյուղն է, որ մարդուն մշտապես դրդում է աստվածային պատվիրանների գործադրմանը: «Քրիստոնեական հույսը,- ինչպես նշում է Ս. Իոանն Կրոնշտադտացին,- մեր հույսն է առ Աստված և այն հավիտենական երանությունը, որ խոստացել է մեզ Աստված: «Ուրախ կլինեի դրախտի համար, բայց մեղքերս թույլ չեն տալիս»,- ասում են քրիստոնեական հույսի մասին պատկերացում չունեցող որոշ քրիստոնյաներ, որոնց համար մեղքերը կարծես անխորտակելի պատնեշ լինեն: Ո՛չ, ես կասեմ, որ այդ պատնեշն Իր խաչելությամբ և մահվամբ ավերեց մեր Փրկիչը՝ Հիսուս Քրիստոս՝ զղջացողի համար դրախտի դռները բանալով: Պետք է սովորենք, թե ինչպես հուսալ առ Քրիստոս, քանի որ ամեն հույս չէ, որ քրիստոնեական է, ճշմարիտ և փրկարար: Քրիստոնեական հույսը հաստատուն է, ամուր և լիակատար, այն շնչում է աղոթքով՝ ինչպես օդով, պահպանվում և ամրանում է կենարար խորհուրդներով, Սուրբ Գրքի և հայրաբանության ընթերցանությամբ ու բարեգործությամբ»:  

Քրիստոնեական հույսն օգնում է հոգևոր կյանքի զարգացմանը, քրիստոնյանին օգնում է առավել նախանձախնդիր լինելու իր փրկության հանդեպ: Քրիստոնյայի հույսի գլխավոր առարկան ապագա կյանքն է: «Ուստի մտքով պատրաստ և արթո՛ւն եղեք՝ ձեր ամբողջ հույսը կապած փրկության պարգևին, որ տրվելու է ձեզ, երբ հայտնվի Հիսուս Քրիստոսը» (Ա Պետ. 1:13),- ասել է Պետրոս առաքյալը: Իսկ Պողոս առաքյալն ասում է՝ հույսով է, որ փրկվեցինք: Արդ, երբ հուսացվածը տեսնում է, դա այլևս հույս չէ, որովհետև մի բան, որ մարդ արդեն տեսնում է, էլ ինչո՞ւ հուսա: Ընդհակառակը, եթե հույս ունենք մի բանի, որը չենք տեսնում, համբերությամբ սպասում ենք դրան (Հռոմ. 8:24-26): Ըստ առաքյալի՝ հույսն առկա է միայն քրիստոնեական կրոնում: Թեև հույսը, ինչպես հավատը, հատուկ են մարդուն, բայց քրիստոնեությունից դուրս այն անհրաժեշտ հիմքեր չունի: Այդ պատճառով առաքյալը հեթանոսներին բնութագրում է որևէ հույս չունեցող մարդիկ (Ա Թես. 4:13):

Հույսի առարկան մեղքից, հավիտենական մահվանից ազատագրումն է և Աստծո հետ միավորումը: Այս մասին Պողոս առաքյալը կորնթացիներին ուղղված իր նամակում գրում է. «Ինչպես Ադամից ծնվածները բոլորն էլ մեռնում են, այնպես էլ Քրիստոսից ծնվածները բոլորն էլ կենդանանալու են:…ապա գալու է վախճանը, երբ Քրիստոսը թագավորությունը հանձնելու է Հայր Աստծուն՝ ոգեղեն աշխարհի չար իշխանությունները, պետություններն ու զորությունները ոչնչացնելուց հետո. որովհետև Քրիստոսը պիտի թագավորի, մինչև որ Աստված բոլոր թշնամիներին դնի նրա ոտքերի տակ՝ որպես պատվանդան: Վերջին թշնամին, որ պիտի բնաջնջվի, կլինի մահը» (Ա Կորնթ. 15:22-27):

Քրիստոնեական հույսի առարկա են համարվում ոչ միայն բարոյական և հոգևոր բարիքները, այլ նաև ֆիզիկականը կամ մարմնականը՝ առողջություն, ունեցվածք և այլն, առանց որոնց հնարավոր չէ հոգևոր բարիքներ ձեռք բերել: Հիսուս Քրիստոս Ինքն ուսուցանեց աղոթել «հանապազօրյա հացի» համար:

Հույսը ճշմարիտ ու իրական չէր լինի և մարդուն ուժ ու քաջություն չէր ներշնչի, եթե այն միայն սպասում լիներ, եթե նրա առարկան ու նպատակը բացակայեին ներկայից՝ գտնվելով հեռու և մշուշապատ ապագայում: Ներկայում քրիստոնյայի հույսը Քրիստոսն է, Ով ասաց. «Ես ձեզ հետ կլինեմ միշտ՝ մինչև աշխարհի վախճանը» (Մատթ. 28:20):

Հույսն, ինչպես հավատը, առաքինություն է: Հույսով է, որ քրիստոնյան պատրաստակամորեն կրում է իր խաչը, այն գիտակցությունն ունենալով, որ առանց չարչարանքի և նեղության հնարավոր չէ Աստծո Թագավորություն մուտք գործել (Գործք Առաք. 14:22), բացի այդ, ում Տերը սիրում է, նրան խրատում է և հանդիմանում (Հայտն. 3:19), թեև ամեն մի հանդիմանություն նույն պահին ուրախություն չի պատճառում, այլ տխրեցնում է, բայց հետո նրանով կրթվածներին արդար կյանքի խաղաղություն է պարգևում (Եբր. 12:11): Հստակ է, որ մենք մեզ հետ ոչ մի բան չբերեցինք աշխարհ և ոչ մի բան չպիտի կարողանանք տանել (Ա Տիմ. 6:7), Աստծո կամքին վստահելը և Նրան ապավինելն այն գիտակցությամբ, որ Աստված հոգ է տանում մեզ և Իրեն հուսացողին, երբեք ամոթով չի թողնում (Հռոմ. 5:5):  

Քրիստոնեական հույսը մարդուն անմիջականորեն կոչում է համբերության, մի առաքինության, որ հարազատ դուստրն է հույսի: Համբերության է կոչում Քրիստոս, երբ ասում է՝ ձեր համբերությամբ դուք կփրկեք ձեր հոգիները (Ղուկ. 21:18), ով մինչև վերջ դիմանա, նա պիտի փրկվի (Մատթ. 24:13), իսկ Պողոս առաքյալն ասում է՝ համբերությամբ պայքարենք մեզ ներկայացող փորձությունների դեմ: Մեր աչքերն ուղղենք Հիսուսին՝ մեր հավատքի հիմնադրին (Եբր. 12:1-2): Հակոբոս առաքյալը որպես համբերության օրինակ Հոբի մասին է նշում՝ ասելով. «Անշուշտ, լսել եք Հոբի համբերության մասին և գիտեք, թե Տերը վերջում ինչպե՛ս վարձատրեց նրան, որովհետև Տերը գթառատ է և ողորմած» (Հակ. 5:11):  Քրիստոնեական հույս չունեցողը դառնում է անձնապաստան, փոքրոգի, անհամբեր և հուսահատ: Անձնապաստան մարդու օրինակ է ավետարանական մեծահարուստը, որն, Աստծո փոխարեն իր հարստության վրա հույս դնելով, այն համարեց հաստատուն և հուսալի (Ղուկ. 12:13-21): Որոշ մարդիկ, Աստծուն հուսալու փոխարեն, մարդկանց վրա են հույս դնում. «Հույս մի՛ դրեք իշխանների՝ մարդկանց որդիների վրա, որովհետև նրանցից փրկություն չկա» (Սաղմ. 145:3), իսկ ոմանք իրենց հույսը դնում են իրենց ընդունակությունների և փորձառության վրա՝ մոռացության մատնելով Աստծո օգնականությունը: Այդպիսիներին հորդորում է Հակոբոս առաքյալը և ասում. «Լսեցե՛ք ինձ նաև դուք, որ ասում եք. «Այսօր կամ վաղը կգնանք այսինչ քաղաքը, մեկ տարի կմնանք այնտեղ, առևտուր կանենք և կշահենք»: Մի՞թե գիտեք, թե վաղն ինչ եք լինելու:.. Փոխանակ ասելու՝ «Եթե Տերը կամենա, կապրենք և կանենք այսինչ կամ այնինչ բանը»» (Հակոբ. 4:13-16):   

Թերահավատը շատ հաճախ է ընկնում հուսահատության մեջ. Քրիստոսի առաքյալները փոթորկոտ ծովի վրա, թերահավատություն դրսևորելով, չապավինեցին Քրիստոսին, Ով այդ պահին քնած էր նավակում: Նրանք մեծ վախի մեջ արթնացրին Նրան և օգնություն խնդրեցին: Հիսուս նրանց պատասխանեց՝ ինչո՞ւ եք այդքան վախենում, թերահավատնե՛ր (Մատթ. 8:26): Թերահավատներին է վերաբերում Պետրոս առաքյալի հետևյալ խոսքերը՝ ձեր հոգսերը Աստծուն թողեք, որովհետև Նա հոգում է ձեր մասին (Ա Պետ. 5:7): Թերահավատությունը հաղթահարելու և հույսով ամրապնդվելու հետևյալ ճանապարհն է ցույց տալիս սաղմոսերգուն՝ ով դժվարության մեջ ինքն իրեն ասում է՝ ինչո՞ւ ես տրտմում, հոգի՛ իմ, կամ ինչո՞ւ ես խռովեցնում ինձ, հույսդ դի՛ր Աստծո վրա, օրհներգի՛ր նրան, իմ անձը փրկողն Աստված է (Սաղմ. 41:6):  

«Հոգս մի արեք…» (Մատթ. 6:31), եկեղեցու հայրերը Տիրոջ կողմից ասված հետևյալ խոսքը մեկնում են և ասում՝ ինչպե՞ս ապրել, հարկավոր է ուտել, խմել, հագնվել, բայց Փրկիչը չի ասում ոչինչ մի արեք, այլ «հոգս մի արեք»: Մի տանջեք ձեզ այդ հոգսով, որ ծերացնելու է ձեզ՝ գիշեր ու ցերեկ հանգիստ չտալով: Այդպիսի հոգսը մեղսալից հիվանդություն է, որը ցույց է տալիս, որ մարդը մոռացել է Աստծուն և միայն իր ուժերին ու ջանքերին է ապավինում: Մարդ պետք է աշխատի, ջանք թափի, բայց չար հոգսով իրեն չտանջի: Ինչին, որ հասել ես, ընդունիր Աստծո ձեռքից որպես պարգև և ամուր վստահությամբ սպասիր Նրանից առատ պարգևների: Իմացիր, որ ունևորը մեկ ակնթարթում կարող է կորցնել իր ձեռք բերածը, եթե Աստված կամենա: Ամեն ինչ ունայն է, արժե՞ այդ ամենի համար տառապել, այդ պատճառով «հոգս մի արեք»:

«Հույսը՝ որպես երկնային սուրբ շղթա, պահպանում է մեր հոգիները, կյանքի փոթորիկներից քիչ թե շատ վեր բարձրացնելով նրանց, ովքեր ամրորեն բռնել են նրանից: Այդ պատճառով նա, ով թուլանում է և իր ձեռքից բաց թողնում սուրբ խարիսխը, անմիջապես ընկնում է և կործանվում: Երբ դժբախտության ես հանդիպում, մի՛ վհատվիր, հենց այդ է հույսը՝ ամուր կանգնել վտանգների մեջ: Նրանում է կայանում հույսը, որպեսզի չվհատվենք և չհուսալքվենք՝ անմիջապես չստանալով սպասվածը: Մարդկանցից յուրաքանչյուրը, ով ընկնում է փորձության մեջ, անգամ մահվանը մերձ լինելով, պետք է մինչև վերջ հուսա առ Աստված: Ոչ մի ուժ չի կարող հաղթել նրան, ով պաշտպանված է վերին օգնությամբ և չկա ավելի թույլ մեկը, քան նա, ով զրկված է դրանից, եթե անգամ շրջապատված լինի հազարավոր զինվորներով»,- ասել է Ս. Հովհան Ոսկեբերանը:   

Հայրաբանության մեջ կարդում ենք, որ կեղծ ապավինության մեջ գտնվողն իր ցանկություններն ու ձգտումները ինքնակամ տնօրինում է՝ որպես աստվածային նախախնամության գործեր: Այդպիսինը, օրինակ, իր մարմնական և հոգևոր կյանքը մեծ վտանգների է ենթարկում այն հույսով, որ աստվածային հրաշքը կօգնի իրեն և վստահորեն սպասում է աստվածային հրաշքի, կամ կարիքի և աղքատության մեջ անգործությամբ սպասում է աստվածային օգնության, հիվանդության մեջ չի ցանկանում դիմել բժշկի՝ ամեն ինչ թողնելով Աստծուն: Այս կերպ մարդը փորձում է Աստծուն (Երկ. Օրենք 6:16, Մատթ. 4:7): Կեղծ ապավինությունը նաև արտահայտվում է սեփական փրկության հանդեպ ծայրահեղ վստահությամբ՝ մոռանալով Պողոս առաքյալի հետևյալ խոսքը՝ երկյուղած բարեպաշտությամբ աշխատեցե՛ք ձեր փրկության համար (Փիլիպ. 2:12): Առակագիրն էլ իր հերթին ասում է. «Հույսը Տիրոջ վրա դնողը հոգածություն կգտնի: Ով հույսը դնում է իր սրտի հանդգնության վրա, նա անզգամ է» (Առակ. 28:25-26): Տարօրինակ և անխոհեմ է, երբ մարդն իր բացահայտ չար գործերի, օրինակ՝ վրեժխնդրության, գողության, ստի և այլ նմանատիպ արարքների համար Աստծո օգնությունն է խնդրում: Հակոբոս առաքյալը կեղծ ապավինություն ունեցողին մերկացնում է և ասում. «Խնդրում եք, և Աստված չի տալիս, որովհետև վատ նպատակով եք խնդրում՝ ձեր հաճույքներին ծառայեցնելու համար» (Հակ. 4:3):

Ուստի, սաղմոսերգուի խոսքի համաձայն, մեր հույսը Աստծո վրա դնենք և բարիք գործենք (36:3), քանի որ, ըստ Ս. Եփրեմ Ասորու, Աստծուն հուսացողը երանելի կլինի թե՛ այս և թե՛ ապագա կյանքում:

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը