Սուրբ Գրքի մեկնությունը

Հե­տամ­տի՛ր­ Աստ­ծու խոսքն ըն­թեր­ցել, հոր­դո­րել և ու­սու­ցա­նել հա­վա­տաց­յալ­նե­րին: Զանց մի՛ առ այն շնոր­հը, որ քո մեջ է, որ տրվեց քեզ մար­գա­րեությամբ, ե­րեց­նե­րի ձեռ­նադ­րու­մով: Այդ բա­նի վրա մտա­ծի՛ր և հա­րատևի՛ր դ­րա­նում, որ­պես­զի քո ա­ռա­ջա­դի­մությու­նը հայտ­նի լի­նի բո­լո­րին: Զգո՛ւյշ­ ե­ղիր քո նկատ­մամբ և քո ու­սուց­ման նկատ­մամբ և հա­րատևի՛ր դ­րա­նում: Ե­թե այդ բանն ա­նես, կփրկես և՛ քեզ, և՛ նրանց, որ լսում են քեզ (Ա Տիմ. Դ 13-16)։

Հա­յաս­տան­յայց Ա­ռա­քե­լա­կան Սուրբ Ե­կե­ղե­ցին, խրա­խու­սե­լով ու պա­հան­ջե­լով իր զա­վակ­նե­րից ըն­թեր­ցել և սեր­տել Սուրբ Գիր­քը, Փի­լիպ­պոս ա­ռաք­յա­լի օ­րի­նա­կով հարց­նում է. «Հաս­կա­նո՞ւմ ես արդ­յոք, ինչ որ ըն­թեր­ցում ես» (Գործք Ը 31):

Մեր մե­ղա­վոր միտքն ան­զոր է ա­ռանց ա­ռաջ­նոր­դության ընդգր­կել Աստ­ծու խոս­քում պար­փակ­ված ա­ն-ընդգր­կե­լի աստ­վա­ծա­յին ի­մաս­տությու­նը. «Այս պատ­ճա­ռով,- գրում է ս. Գրի­գոր Լու­սա­վո­րի­չը,- Աստ­ված տվեց մար­գա­րե­ներ, ա­ռաք­յալ­ներ, հայ­րա­պետ­ներ ու վար­դա­պետ­ներ` որ­պես ու­սու­ցիչ­ներ, որ­պես­զի տեղ­յակ և հմուտ դարձ­նեն մեզ Աստ­ծու բա­րի կամ­քին»:

Հետևա­բար նրանք, ով­քեր ու­զում են ուղ­ղա­փա­ռո­րեն ըն­կա­լել Ս. Գիր­քը, քննել նրա խո­րին խոր­հուրդ­նե­րը, պետք է դի­մեն Ե­կե­ղե­ցու սրբա­զան ա­վան­դությա­նը` հայ­րե­րի ու վար­դա­պետ­նե­րի մեկ­նո­ղա­կան գրա­կա­նությա­նը, քան­զի Ե­կե­ղե­ցին է Սուրբ Գրքի միակ պա­հա­պանն ու մեկ­նի­չը. «Միայն Ե­կե­ղե­ցում է պահ­վում,- գրում է ս. Կղե­մես Ա­ղեք­սանդ­րա­ցին,- ճշմա­րիտ գի­տությու­նը. ով մեկ­նում է Ս. Գիր­քը հա­կա­ռակ ե­կե­ղե­ցա­կան ա­վան­դության, նա կորց­րել է ճշմար­տության չա­փա­նի­շը»: Իսկ ս. Ի­լա­րին գրում է. «Ե­թե մե­կը Ե­կե­ղե­ցում չէ, անհ­նար է, որ նա հաս­կա­նա Աստ­ծու խոս­քը»:

Եվ ինչ­պես որ մայ­րերն են նախ­քան ի­րենց մա­նուկ­նե­րին կե­րակ­րե­լը կակ­ղեց­նում կոշտ կե­րա­կուր­նե­րը, այն­պես էլ «Ե­կե­ղե­ցու վար­դա­պետ­ներն ա­ռա­քե­լա­կան և մար­գա­րեա­կան խո­րին ու ծա­ծուկ խոս­քե­րը նախ ի­րենք են ո­րո­ճում և ա­պա, դյու­րըմբռ­նե­լի դարձ­նե­լով, կե­րակ­րում են հա­վա­տաց­յալ­նե­րին, այ­սինքն` ի­մաստ­նաց­նե­լով տգետ­նե­րին` խորհր­դազ­գաց են դարձ­նում աստ­վա­ծա­յին օ­րենք­նե­րի ուս­մա­նը»,- գրում է Սար­գիս Շնոր­հա­լին:

Իսկ հպար­տությամբ սե­փա­կան մտա­վոր ու հոգևոր կա­րո­ղություն­նե­րին ա­պա­վի­նե­լը և ինք­նա­հաճ քննությունն ու եզ­րա­հան­գում­նե­րը հղի են բա­զում վտանգ­նե­րով. «Ինչ­քա՜ն ­մո­լոր­վե­ցին վար­քով և վար­դա­պե­տությամբ, երբ կու­րա­բար հետևե­ցին Ս. Գրքի այս կամ այն պատ­գա­մին և ա­կանջ չդրե­ցին նախ­նի­նե­րի կող­մից մեկն­ված ու բա­ցատր­ված պատ­գամ­նե­րին... Շատ հե­րե­տի­կո­սություն­ներ այս­պես են ծա­գել` նկա­տե­լով միայն ճշմար­տության մի մա­սը» (Մեկն. չո­րից Ա­ւե­տա­րա­նաց):

Մով­սեսն ըն­դու­նեց Տաս­նա­բան­յա օ­րեն­քը Հո­գուց... և նրան վկա մար­գա­րե­նե­րը գրե­ցին` դյու­րաց­նե­լով այն: Նույն Հո­գով և ա­ռաք­յալ­նե­րը գրե­ցին և ա­ռա­վել հայտ­նա­պես ճա­նա­չեց­րին: Նույն Հո­գով նույն բա­նը վար­դա­պետ­նե­րը թարգ­մա­նե­ցին և մե­կը մյու­սից դյու­րըմբռ­նե­լի դարձ­րին (Հով­հան­նես Ման­դա­կու­նի):

Ո՛չ ­խիստ խո­րությամբ թաքց­նել ա­նի­մա­նա­լի բա­նե­րը, ո՛չ­ էլ չա­փա­զանց պար­զա­բա­նությամբ Աստ­ծու խոր­հուրդ­նե­րը դյու­րա­լուր դարձ­նել, այլ մի­ջակ ուս­մամբ տալ Գրոց ի­մա­ցությու­նը, որ­պես­զի ո՛չ դ­յու­րըն­կա­լությամբ ար­հա­մարհ­վի, ինչ­պես դյու­րագ­յուտ ի­րը, և ո՛չ­ էլ ու­սա­նել կա­մե­ցող­ներն ա­նի­մա­ցության պատ­ճա­ռով կորց­նեն ճա­նա­չե­լու հույ­սը, այլ սա­կավ ջան­քով ժո­ղո­վեն Սուրբ Գրոց խոս­քե­րը սրտի հի­շա­տա­կա­րա­նում (ս. Գրի­գոր Նա­րե­կա­ցի):

Մեր մեջ խո­սող­նե­րը շատ են, կար­դա­ցող­նե­րը` քիչ: Սա­կայն ոչ ոք չպետք է իր հա­ճույ­քի հա­մար ա­ղա­վա­ղի Աստ­ծու խոս­քը: Ա­վե­լի լավ է խոս­տո­վա­նել սե­փա­կան ան­զո­րությու­նը` չսքո­ղե­լով Աստ­ծու ճշմար­տությու­նը, որ­պես­զի պատ­վի­րա­նա­զան­ցությու­նից բա­ցի չմե­ղան­չենք նաև Աստ­ծու խոս­քի խե­ղաթյուր­մամբ` սխալ մեկ­նա­բա­նությամբ (ս. Մաք­սիմ Խոս­տո­վա­նող):

Ով Ա­վե­տա­րանն ու բո­վան­դակ Աստ­վա­ծա­շուն­չը մեկ­նում է կա­մա­յա­կա­նո­րեն, նա դրա­նով իսկ մեր­ժում է սուրբ հայ­րե­րի` Սուրբ Հո­գով մեկ­նությու­նը: Ով մեր­ժում է Սուրբ Գրքի մեկ­նությու­նը Սուրբ Հո­գով, նա, ան­կաս­կած, մեր­ժում է նաև Ս. Գիր­քը: Եվ Աստ­ծու խոս­քը` փրկության խոս­քը, հան­դուգն մեկ­նիչ­նե­րի հա­մար դառ­նում է մահ­վան հուր և երկ­սայ­րի սուր, ո­րով այդ­պի­սիք ի­րենց սրա­խող­խող են ա­նում հա­վի­տե­նա­կան կորստ­յան հա­մար (Բ ­Պետ. Գ 16, Բ Կորնթ. Բ 15-16): Սրա­նով ի­րենց հա­վի­տե­նա­պես սպա­նե­ցին Ա­րիո­սը, Նես­տո­րը, Եվ­տի­քե­սը և մյուս հե­րե­տի­կոս­նե­րը, ո­րոնք Ս. Գրքի ի­րենց ինք­նա­հաճ և հան­դուգն մեկ­նությամբ աստ­վա­ծա­նարգ դար­ձան:

«Ես ու՞մ եմ նա­յե­լու, ե­թե ոչ` հե­զե­րին ու խո­նարհ­նե­րին և նրանց, ով­քեր դո­ղում են Իմ խոս­քից» (Ե­սա­յի ԿԶ 2),- ա­սում է Տե­րը: Այդ­պի­սի՛ն­ ե­ղիր Ա­վե­տա­րա­նի և նրա­նում ներ­կա Տի­րոջ հան­դեպ (ս. Իգ­նա­տի Բրյան­չա­նի­նով):

Գրիգոր Դարբինյան

«Ինչպես կարդալ Աստվածաշունչը» գրքից