Գրքեր

Մեղքի մեջ քնածներին հրեշտակներն են արթնացնում և առաջնորդում դեպի զղջում

Եկեղեցին իր տարեկան տոնակատարությունների մեջ ոչ միայն Տերունի տոներ ու սրբոց օրեր ունի, այլև տարին մեկ անգամ հրեշտակների հիշատակություն է կատարում հետևյալ խորագրով՝ «Սրբոց հրէշտակապետացն՝ Գաբրիէլի ու Միքայէլի և ամենայն երկնային զօրացն»:

«Հրեշտակ» բառը (եբրայերեն` «մալախ», հունարեն՝ «անգելոս») նշանակում է «պատգամաբեր»: Այն մոտ 500 անգամ գործածված է մեր գրաբար Աստվածաշնչում, որից 200-ը` միայն Նոր կտակարանում: Հրեշտակները մարդկանց նման օժտված են ազատ կամքով, այսինքն՝ բարին ու չարն ընտրելու հնարավորությամբ: Նրանք արագաշարժ են բարին ընտրելու և կատարելու մեջ ու դժվարաշարժ կամ անշարժ՝ չարը կատարելու: Ուստի նրանց երջանկությունն Աստծու հետ լինելը և Նրա կամքն արարչագործության մեջ գործադրելն է:
Ինչպես անունն է հուշում, նրանց կարևոր պաշտոնը Աստծու պատգամներն ու տնօրինությունները մարդկանց հասցնելն է ու Նրա հրամանները գործադրելը ազգերի կյանքում ու ողջ աշխարհում: Ինչպես գիտենք Ավետարանից, հրեշտակները կարևոր դեր են կատարում Քրիստոսի կյանքում Ավետումից մինչև Համբարձում: Նրանց մեծագույն երջանկությունն է Աստծու հետ լինելը, Տիրոջը փառաբանելը և Նրա կամքը կատարելը: Քրիստոնեական եկեղեցու լավագույն երգերից մեկը՝ «Փառք ի բարձունս»-ը, նրանց փառաբանությունն է:
Ըստ Դիոնիսիոս Արիսպագացու` հրեշտակները 9 դաս ունեն՝ աթոռք, քերովբեք, սերովբեք, տերությունք, զորությունք, իշխանությունք, պետությունք, հրեշտակապետք, հրեշտակք: «Աթոռք» նշանակում է «հանգիստ», քանի որ Աստված բազմում է հրեշտակական գահին ու հանգստանում հրեշտակների մեջ, որտեղ Իր կամքն ամբողջապես կատարվում է: «Քերովբեք» եբրայերենից թարգմանաբար նշանակում է «իմաստության հեղում», այսինքն՝ աստվածային իմաստությունը նախ նրանց վրա է հեղվում, այնուհետև հրեշտակների մյուս դասերի միջոցով փոխանցում մարդկային ազգին: «Սերովբեք» նշանակում է «սիրո կիզում». աստվածային սերը նախ բորբոքվում է սերովբեների մեջ, այնուհետև անցնում հրեշտակների մյուս դասերին ու փոխանցվում մարդկային ազգին: Հաջորդ դասը` «տերությունք». այսպես են կոչվում, որովհետև տիրում են մյուս հրեշտակներին, սակայն հեռու են ամեն տեսակի բռնությունից. ով Աստծուն է ծառայում, տեր է և ազատ, իսկ «ով մեղք է գործում, մեղքի ծառա է» (Հովհ. 8:34): «Զորությունք» են կոչվում, քանի որ հույժ զորավոր են Տիրոջ կամքը կատարելու գործում: «Իշխանությունք» եմ կոչվում, քանի որ իշխում են ու կարգավորում իրենց ենթակա հրեշտակների դասերը: «Պետությունք» են կոչվում, քանի որ աստվածային տնտեսության տերերն են երրորդ խումբ հրեշտակների կալվածքում: «Հրեշտակապետք» են կոչվում, որովհետև գտնվում են հրեշտակների և պետերի միջև, ուստի և հրեշտակ են ու պետ: «Հրեշտակ» են կոչվում, որովհետև սովորում են բարձր դասերից ու սովորեցնում մարգարեներին՝ գաղտնի խորհուրդները հայտնելով, նաև օգնում են մարդկանց` պահպանելով ու առ Աստված առաջնորդելով:
Հրեշտակները մարդկանց խնամակալներն ու պահապաններն են, ըստ Պողոս առաքյալի այս խոսքի. «Հրեշտակները Աստծու ծառայել հոգիներն են ու Նրա կողմից ուղարկված են օգնելու նրանց, ովքեր ժառանգելու են փրկությունը» (Եբր. 1:14): Եկեղեցու վարդապետներն ասում են, թե նրանցից ոմանք ամբողջ աշխարհի, մյուսները՝ մի թագավորության, ոմանք՝ մի գավառի, ոմանք՝ մի քաղաքի, ոմանք էլ՝ մի անհատի պահապաններն են: Նաև հայտնի է, որ երբ մանուկը բանական հոգի է առնում մոր արգանդում, նրան մի պահապան հրեշտակ է կարգվում մինչև ի մահ: Իսկ երբ մկրտվում է, մի հրեշտակ ևս կցվում է նրան՝ ի պատիվ սբ. մյուռոնի ու սբ. Մկրտության: Եվ այսպես յուրաքանչյուր քրիստոնյայի համար լինում են երկու պահապան հրեշտակներ, որոնք պահպանում են նրա հոգին ու մարմինը մինչև մահ: Իսկ սրբերին և Աստծու սիրելիներին բազում հրեշտակներ են սպասարկում, ըստ այս խոսքի. «Հրեշտակների բանակները Տիրոջ երկյուղ կրողների շուրջն են» (Սաղմ. 33:8): 
«Ամեն բարի ցանկություն և կատարյալ պարգև երկնքից են գալիս» (Հակ. 1:17) և հրեշտակների դասերի միջոցով փոխանցվում մարդկային ազգին: Նմանապես էլ մեր աղոթքներն ու ողորմությունները հրեշտակներն են ընդունում, փոխանցում հրեշտակապետներին և այդպես հերթականությամբ հասցվում են մինչև Աթոռներ, որոնք էլ մատուցում են Աստծուն: Եվ տեսեք, թե որքան սուրբ ու մաքուր պետք է լինեն մեր աղոթքներն ու ողորմությունները, որ այդքան սուրբ կայաններով անցնելով՝ հասնեն Ամենասուրբ Աստծու գահին:
Մեղքի մեջ քնածներին հրեշտակներն են արթնացնում և առաջնորդում դեպի զղջում: Ուստի միշտ կանգնած են մեր աջ կողմում և սիրով գգվում են մեզ, հորդորում միայն բարին խորհել, խոսել ու գործել: Սակայն, երբ մենք նրանցից երես ենք թեքում ու ականջ դնում մեր ձախ կողմին կանգնած դևի խոսքերին, խիստ տրտմում են ու միառժամանակ հեռանում մեզնից: Իսկ երբ դարձի ենք գալիս ու զղջում, կրկին մոտենում են մեզ ու աստվածային սիրով պարուրում, հրեղեն սրով պատերազմում դևերի դեմ ու վանում նրանց:
Աստվածային տնօրինության մեջ մեծ և կարևոր նշանակություն ունեն Գաբրիել և Միքայել հրեշտակապետները: Գաբրիելը քրիստոնեական եկեղեցու ամենասիրելի ու ճանաչված հրեշտակապետն է, հատկապես Արևելյան եկեղեցիներում: Արևմուտքում ավելի ճանաչված է Միքայելը: «Գաբրիել» նշանակում է «Աստծու զորություն»: Հայսմավուրքում նա կոչվում է «մշտական բարեկամ ու պահապան քրիստոնյաների»: «Միքայել» նշանակում է «Ո՞վ է Աստծուն նման»: Ըստ ավանդության, այս խոսքը մարտական կոչը եղավ այն հրեշտակների, որոնք հավատարիմ մնացին Աստծուն և պատերազմ հայտարարեցին ապստամբած հրեշտակներին, որոնց պետը՝ Սադայելը, ինքն իրեն Աստծու տեղ էր դրել և Նրան նման հայտարարել: Ապստամբներին հաղթելուց ու երկնքից վտարելուց հետո այս մարտական կոչը, իբրև հատուկ անուն, տրվեց հավատարիմ հրեշտակների հրամանատարին, որ նույն ինքը Միքայելն էր:
Փռյուգիայի Կոլաս քաղաքում Միքայել հրեշտակապետի անունով մի վանք կար, որտեղ շատ հրաշքներ էին տեղի ունենում: Հեթանոսները, Հուլիանոս Ուրացողի դրդումով, մոտակա գետի հունը թեքում են դեպի վանքը: Սակայն վանքը փրկվում է կործանումից ու շարունակում մարդկանց հիացնել իր հրաշագործություններով:

 

Տ. Միքայել աբեղա Գևորգյան

Տաթևի վանքի վանահայր

 

Աղբյուրը՝ www.irates.am

11.11.23
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․