Վերադարձ դեպի Երկնավոր Հայրը

Մարդիկ ձգտում էին հանդիպել և զրուցել ազգությամբ սերբ Հայր Թադեոս վարդապետ Վիտովնիցկու հետ, որովհետև նրանից բխում էր Աստծո թագավորության խաղաղությունը, ուրախությունն ու սերը և հաղորդակից դարձնում իր շրջապատին: Նա 20-րդ դարի սրբակյաց անձանցից մեկն էր, որ օգնել է բազմաթիվ մարդկանց` օժտված լինելով աստվածալույս մարգարեության և բժշկության պարգևներով: Զրույցներից մեկի ժամանակ նա ասում է, թե ինչ է դեպրեսիան: Այն մտքերի համակցություն է: Մարդը համակցում է մեկը, մյուսը, երրորդը...  խորհում, թե այսպես կլինի կամ այնպես: Պետք է դադարել գուշակել, թե ինչպես կամ ինչ կլինի: Բոլորս գլուխ ենք կոտրում, թե ինչպես է ամեն ինչ լինելու, իսկ արդյունքում Աստված այլ կերպ է կարգավորում: Այդ դեպքում ինչո՞ւ ենք նյարդերը վատնում և անհանգստանում: Ժամանակակից աշխարհում շատ են դեպրեսիայով տառապող մարդիկ, որոնք կորցրել են իրենց հավատքը: Մարդն իրեն ծանրաբեռնում է մտքերով, որոնց կարիքը չունի և ոչինչ չի կարողանում ձեռնարկել: Մարդը կարող է ինչ-որ բարի բան մտածել, բայց ձգտել իրականացնելու առանց Աստծո կամքի: Սակայն մենք կարող ենք բարին արարել միայն աստվածային զորության միջոցով, որովհետև միայն Աստված է բացարձակ բարի: Փառք Աստծուն, որ Նա ամենուր է` օգնելով ամենքին` և´ տկարին, և´ նրան, ով ամուր է: Բոլորը կարիք ունեն օգնության: Երբ տխրությունը համակի, հարկ չկա այդքան անհանգստանալ և անտրամադիր լինել: Եթե շարունակաբար մտածեինք, թե ինչ կլինի մեզ հետ և ինչպես կլինի, այդժամ մենք չէինք իմանա, թե ինչ է խաղաղությունը: Աստված ամեն ինչի համար հոգում է: Հարկավոր չէ այդքան մտածել: Եթե բարի մտքերով ենք տարված, մենք խաղաղ ենք: Իսկ երբ սկսում ենք ենթադրել, թե սա կամ միգուցե այն հարցն ինչպես կլինի, կորցնում ենք խաղաղությունն ու հանգստությունը: Առօրյա հոգսերն արդեն բավարար են: Ինչքան էլ մարդն առողջ լինի, այնուամենայնիվ տկարություններ ունի: Որևէ կատարյալ արարած գոյություն չունի, բայց Աստծո հետ կարող ենք կատարյալ լինել, իսկ առանց Աստծո` ոչ: Նա սեր է: Երբ ամբողջ սրտով դիմում ենք Նրան, միանգամից զգում ենք օգնությունը: Մեր կյանքի նպատակը վերադարձն է դեպի Երկնավոր Հոր գիրկը: Ի՞նչ է մարդկային կյանքը, պարզապես` ոչինչ... այն այնքան կարճ է, որ նույնիսկ անհնարին է պատկերացնել այդ ամենը: Երիտասարդ տարիքում մարդն այն չի նկատում: Շատ անգամ խորհել եմ, թե ինչքան դժբախտ մարդիկ ենք այս երկրի վրա, որ նույնիսկ չենք կարողանում ապրել չորս միլիարդ վայրկյան (120 տարի): Բայց անհրաժեշտ էր ապրել 120 տարի: Հարյուր տարին երեք միլիարդ վայրկյան է: Իսկ ի՞նչ է հարյուր տարին: Ոչինչ, ակնթարթ..., մի պահ...: Ամբողջ կյանքում ինձ տանջել է այն միտքը, թե ինչն է կյանքի նպատակը: Ես մտածում էի, թե ուր է տանում այս կյանքը: Տանո՞ւմ է նրան, որ մարդն աշխատի նյութական բարգավաճման հասնելու համար, որպեսզի ուտի, խմի, մի՞թե սա է ամենը: Փառք Աստծուն` սբ. Սերաֆիմ Սարովսկին բացատրում է, որ մեր կյանքի նպատակը վերադարձն է դեպի մեր Երկնավոր Հայրը, որպեսզի երկնային մարդիկ լինենք, ինչպես հրեշտակները երկնքում` Սուրբ Հոգու կողմից առաջնորդվելով: Քանի որ մեղքի պատճառով անկում ապրած ծնողների զավակներն ենք, մեզ համար հեշտ է շեղվել ճշմարիտ ուղուց: Մենք ցանկություն չունենք թողնել բազմաթիվ արատավոր սովորույթներ, որոնք արմատավորվել են մեր ներսում դեռևս ընտանեկան միջավայրում: Մենք ծնողների կրկնությունն ենք, որոնք կատարյալ չեն եղել և չեն կարողացել տալ մեզ ավելի լավ օրինակ: Մանկությունից ունեցել ենք հոգու մեծ ցնցումներ, տեսել անարդարություններ: Դրա համար ձգտում ենք կատարելության, ուզում ենք հասկանալ, թե ինչն է այս կյանքի նպատակը: Այդուհանդերձ, այն մեր առջև բացվում է աստիճանաբար, ինչպես սուրբ հայրերն են ասում,  մեր հավատքի աճին զուգընթաց: Մեր հավատքն աստիճանաբար աճում է: Եվ երբ Տիրոջով հաստատուն է, դառնում է ուժեղ և ամուր: Այսօր աշխարհում շատ իրադարձություններ են կատարվում: Մենք Աստծո կողմից պարգևված արարածներ ենք, բայց չենք կարողանում ապրել արժանապատվորեն: Մեր ներսում դժոխք ենք կրում և այն տարածում ենք մեր շուրջը:  Հոգևոր հայրերից մեկը պատմում էր, որ մի հոգևորական մշտապես խնդրում էր իրեն տեղափոխել մի այլ նոր վայր և նրան ասում է, թե ուր էլ քեզ տեղափոխեն, ուր ուզում ես լինել, միայն թե, գեթ ինքդ քո նկատմամբ հանդուրժող եղիր: Մարդն ինքն իրեն այնպես է վնասում, որ նույնիսկ սատանան չի կարող այդպես վնասել:  Աստված ամեն ինչ տվել է և մեզ մնում է միայն լինել բարի: Քանի դեռ ուշադրություն ենք դարձնում այլ մարդկանց բացասական կողմերին, որոնք մեզ դիմում են, չենք կարող խաղաղություն ձեռքբերել: Ինչո՞ւ է Աստված թշնամիներին սիրելու պատվիրան տալիս: Դա ոչ թե նրանց, այլ մեզ համար է: Քանի դեռ մտածում ենք այն վիրավորանքի մասին, որ մեզ պատճառել են ուրիշները` ընկերները, հարազատները, մերձավորները, մեր ներսում խաղաղություն չի տիրում, այլ ապրում ենք դժոխային վիճակի մեջ: Անհրաժեշտ է ազատվել այդ չարությունից: Մոռանալ այդ մասին, կարծես այն երբևէ չի էլ եղել, ներել ամեն ինչ,  ամենքին: Ամեն բան հնարավոր է Աստծո օգնությամբ, երբ Նրան դիմում ենք ամբողջ սրտով: Նա օգնում է տանել ամեն ինչ. կարող է կանգնեցնել արեգակը, կարող է հրաշքներ գործել, որովհետև Աստված ամենուր է: Եվ երբ մարդը կյանքի աղբյուրից է խմում, ամեն բան իրականանում է, ինչ էլ ինքը կամենա: Եթե մարդկային ցեղն ուշքի գա և խոնարհվի, այդ դեպքում, ամենայն հավանականությամբ, հսկայական աստվածային ուժ կհեղվի մեզ վրա: Մարդիկ չափից ավելի մտահոգ են նյութականի համար, և այդ պատճառով շատ դրական կողմեր ծածկվում են նրանց մեջ: Իսկ Աստված ամենուր հասցնում է կյանք և ուժ, տալիս բոլոր անհրաժեշտությունները: Կյանքը կախված է մեր մտքերից ու ցանկություններից: Մենք մեր շուրջը ստեղծում ենք ներդաշնակություն կամ էլ` աններդաշնակություն: Շատ բաներ մեր ընտանիքում կախված են մեր մտածումների վիճակից: Խոնարհները, պարզ հոգիները փայլում են բարությամբ, անհավանական կերպով բարություն են ճառագում: Միևնույն չէ, թե ով ինչ է անում կամ ինչին է ձգտում երկրի վրա: Հոգևոր մարդը ձգտում է հոգևորին, ջանում է բարձրանալ դեպի երկինք, իսկ մարմնավոր մարդը ձգտում է դեպի երկրայինը: Առաջին հայացքից թվում է, թե մեծ տարբերություն չկա այդ ամենի մեջ, ով հավատացել է արդարության գաղափարին այստեղ երկրի վրա, դրա համար պայքարել և նույնիսկ իր կյանքը տվել և մյուս կողմից` ով հավատացել է երկնային գաղափարին և երկնային արդարությանը: Այնուամենայնիվ, տարբերությունը շատ մեծ է: Նա, ով արդարություն է փնտրել երկրի վրա, չնայած իր հավատին, ազնվությանը և զոհաբերությանը, մահից հետո շարունակում է ցանկանալ մարդկային թերի արդարությունը և հայտնվում է անկյալ ոգիների ընկերակցության մեջ, որոնք այդ արդարությունը հաստատել են: Միմյանց հոգեհարազատ անձինք փնտրում են իրար և´ այստեղ, և´ այնտեղ: Երբ այստեղ հանդիպում եք հավատքի մեջ մերձավոր մեկին, մնում եք նրա հետ, որովհետև մեծ ուրախություն է հաղորդակցվել համակարծիք անձանց հետ: Աստված մեզ ամեն ինչ պարգևել է, մնում է լինել բարի: Երբ ամեն ինչ ներում ենք, միայն այդժամ դառնում ենք խաղաղության համագործակից: Եվ այդ խաղաղությունը տալիս է բարօրություն, ուրախություն, մխիթարություն և ոչ միայն մեզ, այլև բոլորին, որոնց տալիս ենք խաղաղ ու հանդարտ մտքեր` լեցուն սիրով և բարությամբ: Երբ մարդու սրտում հաստատվում է Աստծո թագավորությունը, այդժամ Երկնավոր Հայրը մարդու առջև բացահայտում է կյանքի խորհուրդները: Աստծո միջոցով անհատը թափանցում է արարվածի էության մեջ և հասկանում դրա խորհուրդները: Բոլոր գիտելիքներն Աստծո մեջ են, և Նա իր ողորմածության բարեհաճությամբ դրանք բացում է մարդու առջև: Այսպիսով, հասարակ և պարզ գիտելիքներ ունեցող վանականը ճանաչում է կյանքի և մահվան, դժոխքի և դրախտի խորհուրդները, և այս աշխարհում կարգված խորհուրդները: Երբ մարդու սրտում հաստատվում է Աստծո թագավորությունը, Աստված հանում է անգիտության վարագույրը մտքի վրայից և անհատի առջև բացվում են ոչ միայն այս աշխարհի, այլև իր էության խորհուրդը: Եվ ի վերջո Աստված իր անպատմելի ողորմածությամբ բացահայտում է Ինքն Իրեն: Աստված անսահման սեր է: Նա գիտի, որ բոլոր արարված էակները չեն կարող պահպանել իրենց մաքրությունը և ժամանակ է տվել արարումից մինչև Ահավոր Դատաստան: Ժամանակ է տվել նրա համար, որ բանական արարածները ուշքի գան, որպեսզի վերադառնան իրենց Ծնողի գիրկը: Որպեսզի մուտք գործեն բացարձակ բարու և բացարձակ սիրո մեջ: Աստվածային սերն անվերջ է, ընդգրկուն, իսկ մենք միակողմանիորեն կապված ենք ոչ միայն կենդանի արարածների, այլև նյութական իրերի հետ: Մեր սիրտը կապված է երկրային իրերի հետ, և եթե որևէ մեկը դրանք վերցնում է, տառապում ենք: Միայն Աստծով կարող ենք սիրո մեջ միասնություն գտնել` սկզբում Աստծո հետ, այնուհետև հարազատների և մերձավորների հետ: Մենք չպետք է լինենք կուռք միմյանց համար, որովհետև դա Տիրոջ կամքը չէ: Բայց մարդիկ չարն ավելի են սիրում, քան բարին: Մեզ համար շատ ավելի հեշտ է չարը մտածել, քան բարին: Այդուհանդերձ, երբ մարդը մտածում է չարը, նրա հոգում ոչ խաղաղություն է տիրում, ոչ էլ` հանգստություն: Այդ պատճառով շատ մեծ է մեր անկումը: Ընդհանրապես պատկերացում չունենք, թե ինչպիսի մտքերով են անկյալ ոգիները բռնանում մեզ վրա: Ցավոք, մենք դրանք համարում ենք սեփական մտքեր: Մեզ տանջում է նախանձը, չարությունը, ատելությունը: Սա դաժան բռնություն է բոլոր բռնությունների մեջ: Հոգին դա չի ուզում, բայց չի կարողանում ազատագրվել: Մանկությունից սովորել է, և այդ ամենը խորքային արմատներ է գցել մարդու հոգում: Հիմա պետք է դրանցից ազատվել, այդ ամենը վերափոխել սիրո, այդժամ մարդ կլինի հանգիստ և խաղաղ, սակայն հեշտ չէ հասնել այդ վիճակին: Մարդը չի կարող գոյատևել առանց Աստծո օգնության: Նրան թվում է, թե ինքը ինչ-որ բան գիտի, գիտելիք ունի: Սակայն յուրաքանչյուր բան մեր առջև կբացվի հավիտենականության մեջ: Ամենուր Աստծո խորհուրդներ են: Մենք շրջապատված ենք խորհուրդներով: Մենք ինքներս մեզ համար մեծ գաղտնիք ենք: Իսկության մեջ չգիտենք, թե ով ենք, որտեղից ենք գալիս, ուր ենք գնում: Ինչպիսի արարածներ ենք, որ մտածում ենք, շարժվում և խոսում: Ինչպես են ներքին օրգաններն աշխատում առանց մեր միջամտության: Բայց մարդն ամեն ինչ փչացնում է իր մտքերով: Հոգեղեն աշխարհում մտքերը հստակ են և լսելի, ինչպես խոսակցությունները: Դրա համար հոգու աշխատանքը ամենից թանկարժեք բանն է այս աշխարհում: Եթե մարդը չի մաքրվում և անցնում է հավիտենականություն վատ բնավորության գծերով, նա չի կարող լինել սրբերի և հրեշտակների կողքին: Քանի դեռ մեր ներսում որոշակի ինչ-որ ուժեր ունենք, քիչ ենք վստահում Տիրոջը, որովհետև վստահում ենք մեր ուժերին, բայց չենք պատկերացնում, թե այդ ուժերն ինչպես են սպառվում առանց Աստծո... : Երբ Աստված տեսնում է, որ հոգին պատրաստ է, Նա օրհնում է Սուրբ Հոգով, և այդ ժամանակ հոգին ազատություն, ուրախություն, մխիթարություն է ձեռքբերում: Վերանում է վախն ու տագնապը: Մարդը կարող է այս աշխարհում շատ աշխատել ուրիշների բարօրության համար, բայց ոչ թե նրա համար, որ մաքրի իր հոգին մեղքից: Միգուցե կարողանա երկնքում անցնել դևերի տարբեր տիրապետությունների սահմաններից դեպի վեր, բայց իր մտածումների և հոգու կապվածությունը երկրայինի հետ նրան կնետի անդունդի մեջ: Շատերը կարող են փրկվել այդպիսի մարդու աշխատանքի շնորհիվ, ինչպես օրինակ` նրա աջակցությամբ շինված եկեղեցու միջոցով, բայց նրա հոգեկան կապվածությունը երկրային արժեքների հետ թույլ չեն տա նրան մտնել հավերժական արժեքների աշխարհը, որտեղ գտնվում են միայն մաքուր, պայծառ, լուսավոր հոգիները: Պետք է հետևել, որ այն, ինչ մտածում և անում ենք, Աստծուն հաճելի լինի: Եթե ամբողջ սրտով սիրեինք Աստծուն, երբևէ չէինք մեղանչի, որովհետև Նա կլիներ մեր ներսում: Մեր մտքերը, կամքը և զգացմունքը պետք է միասնական լինեն: Եթե նրանց միջև համաձայնություն չկա, խաղաղություն և հանդարտություն գոյություն չի ունենա մեր հոգում: Արդ, մտքի, կամքի և զգացմունքի միությունը հրաշքներ է գործում և լեռներ տեղաշարժում:

Պատրաստեց Հովհաննես սրկ. Մանուկյանը