«Աստված իրեն սիրողների համար պատրաստեց մի փառք, որ ոչ մի աչք չի տեսել»

Միայն երկրայինի մասին հոգացողը հայտնվում է կյանքի խելահեղ մրցավազքում և ներքուստ ինքն իրեն հանգստացնում՝ այժմ այլ ժամանակներ են, կյանքի այլ ռիթմ, այլ դինամիկա, նպատակներն ու անելիքները շատ են, ուստի պետք է շտապել: Կյանքի արագընթաց ռիթմի մեջ նա լսում է եկեղեցու զանգերի ղողանջը, որ հրավիրում է իրեն Երկնային Հոր տուն, կոչում մկրտությամբ, ապաշխարությամբ և Տիրոջ Մարմնին ու Արյանը հաղորդակից լինելով՝ ընթանալ այն ճանապարհով, որ դեպի կյանք է տանում: Սակայն ժամանակը սուղ է, նա շարունակում է շտապել՝ կարճ ժամանակ անգամ չտրամադրելով հոգուն և հոգևորին:  

Այս խելահեղ վազքի մեջ նա ապավինում է միայն իր ուժին, մտքին ու ինտելեկտին: Անընդհատ «ես»-ը բարձրացնելու մոլուցքը նրա հոգին դարձնում է դատարկ, հիվանդ ու անպաշտպան: Այս վտանգավոր մոլուցքը մարդու հոգու նավակը մղում է դեպի բաց օվկիանոս, ուր նրան սպասում են կործանարար խութեր ու փոթորիկներ: Եվ խորտակվելու վտանգի մեջ հայտնված նավին ուրիշ ոչինչ անհրաժեշտ չէ, եթե ոչ անհապաղ ազատվել ավելորդ և նույնիսկ առաջին հայացքից անհրաժեշտ իրերից: Նույնը տեղի է ունենում նաև հոգու հետ. որպեսզի այն չխորտակվի ու չկործանվի, անհրաժեշտ է ազատել մեղքերի բեռից, կրքերից ու անհարկի կապվածություններից։

Ճիշտ է ասված այն խոսքը, որ չկա ավելի մեծ չարիք, քան սխալ հասկացված ազատությունը: Եվ իրապես՝ «Որտեղ ներկա է Տիրոջ հոգին, այնտեղ է ազատությունը» (Բ Կորնթ. 3:17): Ահա թե ինչու է մարդու հոգին տառապում, քանի որ խճճվել է իր «ազատության», «ճշմարտության» և «նոր ուղիների» մեջ, որոնք աստիճանաբար վնասում ու կործանում են իրեն։ Մարդն անընդհատ ձգտում է հարստանալ, բայց ոչ Աստծով: Կործանարար լաբիրինթոսի մեջ հայտնված անձը նման է ավետարանական առակներից մեկի գլխավոր կերպարին՝ անմիտ մեծահարուստին, որն իր հոգուն ասում էր՝ քանի երկար տարիների համար կուտակած հարստություն ունես, հանգի՛ստ եղիր, կե՛ր, խմի՛ր և վայելի՛ր (Ղուկ. 12:19): Նրա մտքով անգամ չի անցնում, որ ապրում է իր երկրային կյանքի վերջին օրը և այլևս չի կարող վայելել իր հարստությունը:

Բարեկեցությունն ու հարստությունը թվացյալ հանգստացնում են մարդուն՝ այն տպավորությունը թողնելով, որ երկրի վրա ապրելու է հավերժ: Ժամանակակից աշխարհը, նորանոր հաճույքներ հրամցնելով մարդուն, նրա ուշադրությունը շեղում է հավիտենությունից՝ կենտրոնացնելով միայն անցողիկի վրա: Հասարակության մեջ մահվան մասին խոսելն անընդունելի է և անտեղի, այնինչ քրիստոնեությունն այլ բան է ուսուցանում, եկեղեցու հայրերը խոսում են «մահվան հիշողությունը» ունենալու անհրաժեշտության մասին: Մահվան մասին հիշողությունը մեծ ուսուցիչ է մարդու համար: Սիրաքի իմաստության գրքում կարդում ենք. «Քո բոլոր գործերի մեջ հիշի՛ր վախճանդ, և չես մեղանչի երբեք» (Սիրաք 7:40):

Արևմուտքում միջնադարյան վանական միաբանության անդամները միմյանց ողջունում էին «հիշիր մահը» բառերով: Սովորաբար, մարդիկ միմյանց ողջունելիս հարցնում են միմյանց կյանքի, առողջության և հաջողության մասին, այսինքն՝ այն ամենի մասին, ինչ երկրային հարթության վրա է: Հոգևոր տեսանկյունից կարևոր է ոչ թե այն, թե ինչպես են ընթանում մարդու գործերը, այլ ինչպես են կապված երկրային կյանքի ավարտին: Այս մասին հայր Պաիսիոս Աթոսացին ասել է, որ այժմ քննություն հանձնելու և այլ կյանք անցնելու ժամանակն է. «Ուստի մեր առաջ պետք է լինի հետևյալ նպատակը՝ պատրաստվել այնպես,  որ, երբ Աստված կանչի մեզ, հանգիստ խղճով հեռանանք և վեր սլանանք դեպի Քրիստոս ու միշտ Նրա հետ լինենք»:

Մահվան մասին հիշողությունը կարող է կյանքին այլ որակ և այլ բովանդակություն տալ, չէ՞ որ մարդն իրապես հավիտենության շեմին է: Իսկ այդ շեմը հատելիս մարդու ուղեկիցներն են լինելու կա՛մ առաքինությունը, կա՛մ մեղքը: Տերը վկայում է այս մասին և ասում. «Աշխարհիկ հարստությունը գործածեք այնպես, որ Աստծու բարեկամությունը շահեք, որպեսզի երբ այս աշխարհից դուրս ելնեք, հավիտենական հարկերի տակ ընդունեն ձեզ» (Ղուկ. 16:9): Բայց հաճախ բարի մտադրությունը թուլանում է հավատի պակասից, և մարդիկ, ովքեր պատրաստ էին կիսել իրենց ունեցածը, հրաժարվում են՝ հոգալով միայն սեփական բարեկեցության մասին: Այդ պատճառով Տերը հավելում է. «Ահա թե ինչո՛ւ եմ ասում ձեզ. մի՛ մտահոգվեք ձեր կյանքի համար, թե ի՛նչ եք ուտելու, և ոչ էլ ձեր մարմնի համար, թե ի՛նչ եք հագնելու. որովհետև կյանքն ավելի կարևոր է, քան ուտելիքը, և մարմինը ավելի կարևոր է, քան հագուստը» (Ղուկ. 12:22-23):

Այնուամենայնիվ, այս սահմռկեցուցիչ ու խելահեղ վազքի մեջ գտնվողն անհրաժեշտ է, որ ժամանակ առ ժամանակ կանգ առնի և այս հարցերն իրեն ուղղի՝ ինչո՞ւ եմ ապրում, ո՞րն է իմ կյանքի նպատակը երկրի վրա, ժամանակը տրվել է ինձ Աստծուն ճանաչելո՞ւ, թե՞ միայն երկրայինի համար ապրելու ու գործելու: Աշխարհը, ուր ապրում է մարդ, պատահականություն չէ, կամ հանգամանքների ու հանդիպումների անհեթեթ շղթա, այլ աստվածային ներդաշնակության մարմնացումը, որի պսակը մարդ արարածն է: Պողոս առաքյալն ասել է. «Կորստի ճանապարհին գտնվողների համար մահաբույր և մահաբեր է թվում մեր կյանքը, բայց փրկության ճանապարհին գտնվողների համար կյանքի բուրմունք է, որ տանում է դեպի կյանք» (Բ Կորնթ. 2:16):

Մարդը մտածում է, որ վաղը կամ մեկ ուրիշ օր կկարգավորի իր հարաբերություններն Աստծու հետ, քանի որ չափազանց զբաղված է հրատապ ու անհետաձգելի գործերով։ Բայց ժամանակն անցնում է, մահը ժամանում է, և մարդը հայտնվում է Աստծու հետ առերես, դատարկաձեռն, քանի որ այն, ինչ մի քանի տարի առաջ հրատապ էր ու կարևոր, հավիտենության առաջ անհետացել է ինչպես ծուխ: Մարդն ուշացած գիտակցում է, որ Աստված բազմաթիվ հնարավորություններ էր տվել իրեն, բայց ինքը, զբաղված լինելու պատճառով, անտեսել էր դրանք: Եթե ​​մարդն իրապես մտածեր հավիտենության մասին, ապա իր կյանքը բոլորովին այլ կերպ կընթանար, քանի որ «Աստված իրեն սիրողների համար պատրաստեց մի փառք, որ ոչ մի աչք չի տեսել, ոչ մի ականջ չի լսել և ոչ մեկի մտքով իսկ չի անցել» (Ա Կորնթ. 2։9)։ Իսկ սբ. Անտոն Մեծն, այս կոչն ուղղելով Քրիստոսի հետևորդներին, ասել է. «Քնից արթնանալով՝ մտածենք, որ մինչ երեկո չենք ապրի, իսկ երբ պատրաստվենք քնելու՝ մտածենք, որ մինչ առավոտ չենք ապրի: Այսպես միշտ կհիշենք մեր կյանքի անհայտ սահմանը և չենք մեղանչի, ոչ մեկի վրա չենք բարկանա, երկրի վրա գանձեր չենք դիզի, այլ ամեն օր, մահն ակնկալելով, կարհամարհենք ապականելին»։

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը