Քո կա՛մքը թող լինի, Տե՛ր…

«Աստծու կամքը մեղավորների դարձն է և հոգիների

 փրկությունը՝ մեղքի ու չարիքի բռնությունից» (ս. Գր. Տաթևացի)

Սուրբ Գրքից և Եկեղեցու սրբազան հայրերի վարդապետությունից հայտնի է, որ Աստծու կամքն Իր պատկերով և նմանությամբ ստեղծված մարդու փրկությունն ու սրբությունն է, ինչպես ասում է առաքյալը, Աստված կոչեց մեզ սրբության (տե՛ս Ա Թես. 4:7): Խախտելով աստվածային պատվիրանն ու զանց առնելով Աստծո կամքը՝ չուտել արգելված պտղից, մարդը վտարվեց Եդեմի պարտեզից՝ ժառանգելով փուշ ու տատասկ աճեցնող երկիրը: Սակայն Աստվածորդու մարդեղությամբ ողջ տիեզերքին բացվեց փրկության ճանապարհը. անկյալ մարդկությունը ոչ միայն վերստին արժանացավ կորուսյալ դրախտ վերադառնալուն, այլև մարդեղացյալ Աստվածորդուց ուսանեց աստվածային փրկագործության խորհուրդը: Քրիստոսը ողջ մարդկությանն օրինակ եղավ՝ Հոր կամքին ցուցաբերած Իր հնազանդությամբ: Բավական է հիշել միայն մեր Տիրոջ աղոթքը Գեթսեմանիի պարտեզում՝ Իր աշխարհակեցույց չարչարանքներից առաջ. «Հա՛յր Իմ, եթե կարելի է, այս բաժակը թող Ինձնից հեռու անցնի, բայց ոչ՝ ինչպես Ես եմ կամենում, այլ՝ ինչպես Դու» (Մատթ. 26:39): Նա հնազանդվեց Իր Հոր կամքին, հնազանդվեց մինչև խաչի անարգ մահ, քանզի դրա համար իսկ մարդացել և աշխարհ էր եկել. «Եթե կարելի չէ, որ այս բաժակն Ինձնից հեռու անցնի, ապա այն կխմեմ. Քո կա՛մքը թող լինի» (Մատթ. 26:42),- ասաց Նա՝ գերազանցապես հնազանդվելով հայրական բարերար կամքին: Սուրբ Գիրքը լի է աստվածային կամքին հնազանդվելու բազում փաստերով: Հիշենք Աբրահամի օրինակը, թե ինչպես նա աներկբայորեն հնազանդվեց Աստծուն՝ զոհաբերության տանելով իր միակ որդուն՝ Իսահակին, որովհետև հավատում էր Տիրոջ այն Խոսքին, թե՝ «Քո հետնորդներին պիտի բազմացնեմ երկրի ավազի չափ. եթե որևէ մեկը ի վիճակի լինի հաշվելու երկրի ավազը, ապա քո հետնորդներն էլ թիվ կունենան» (Ծննդ. 13:16): Նա գիտեր, որ Աստված կարո՛ղ է մեռելներից հարություն տալ Իսահակին և կենդանացնել... Բոլոր սրբերն ու աստվածահաճո մարգարեները, առաքյալներն ու Տիրոջ բոլոր հետնորդները երկյուղածությամբ հնազանդվում էին աստվածային սուրբ կամքին, իրենց «ես»-ը մի կողմ թողած՝ ընթանում էին Տիրոջ լույս պատվիրանների ճանապարհով՝ ընդունելով Տիրոջ առջև իրենց կամքի անկատարությունն ու ոչնչությունը: Բոլոր աղոթքների դուռը հանդիսացող «Հա՛յր մեր»-ի մեջ էլ Տերը պատվիրեց Իր կամքը խնդրել. «Քո կա՛մքը թող լինի երկրի վրա, ինչպես որ երկնքում է» (Մատթ. 6:10): Եվ ինչպես ս. Գր. Տաթևացին է բացատրում. «Երկնքում հրեշտակները և երկնային բոլոր զորություններն Աստծու կամքն են կատարում, իսկ մարդն իր ինքնիշխան կամքով հեռանում է Աստծուց և մեղքերի մեջ ընկնում: Այլ խոսքով՝ խնդրում ենք, որ մարդիկ էլ Աստծու կամքը կատարեն, իսկ Աստծու կամքը մարդու փրկությունն է»: Յուրաքանչյուրս մեր բազմազբաղ առօրյայում գործում ենք Աստծու կամքին հակառակ գործեր, որովհետև մեր կամքը նախապատիվ ենք համարում աստվածային սուրբ կամքից: Քրիստոնեությունն ուսուցանում է խոնարհվել Աստծու հայրական Աջի ներքո, կատարել Աստծու սուրբ կամքը՝ հրաժարվելով մեր՝ շատ հաճախ կործանարար կամքից, սակայն սա բնավ էլ Աստծուց մարդուն տրված ազատ կամքի ոտնահարում չէ, քանի որ Աստծու կամքին հնազանդվելը ոչ միայն չի սահմանափակում մարդու ազատությունը, այլև փրկում, ազատում է նրան կամավոր ստրկությունից, որի մեջ գտնվում են այն մարդիկ, ովքեր մերժելով Աստծու կամքն ու պատվիրանները՝ դարձել են մեղքի ծառաներ, ինչպես ասում է առաքյալը. «Չգիտե՞ք, թե ում համար, որ դուք ձեզ ծառայության մեջ եք դնում հնազանդության համար, ծառա եք, ում որ հնազանդվում եք. եթե մեղքին, մահվան է տանում, իսկ եթե Աստծու հնազանդությանը, արդարության» (Հռոմ. 6:16), նաև. «Մարդ ինչից որ հաղթվում է, նրան էլ ծառա է» (Բ Պետ. 2:19): Ցավոք, այսօր առավել, քան երբևէ աստվածապատկեր մարդը գտնվում է այդ ստրկական վիճակում, քանի որ ազատ կամքով մերժելով իրեն կյանք պարգևած Աստծո կամքը՝ ընտրում է այն, ինչ հաճելի է իրեն, ինչը հեռացնում է Աստծուց և փրկության ճանապարհից: Աստծո կամքին հնազանդվելը հեշտ չէ հատկապես մեր օրերում, երբ այնքան շատ են գայթակղություններն ու ամեն քայլափոխի հանդիպող սատանայի որոգայթները: Հաճախ չարը մարդու համար վնասակարն ու կործանարարը ներկայացնում է իբրև Աստծուն հաճո մի բան, իբրև Աստծո կամքը՝ մարդուն դրդելով ամեն գնով հասնել իր ցանկացածին: Փորձում է նենգորեն ու ծածուկ կերպով՝ խավարն իբրև լույս ներկայացնելով, չարը՝ բարի: Եվ չարի ծուղակն առավել դյուրությամբ է ընկնում այն մարդը, ով առավել ապավինում է իրեն, քան Աստծուն: Եզնիկ Կողբացին ասում է, որ «աստվածասերը պետք է զգուշանա իր կամքից՝ որպես թշնամուց», որովհետև մարդկության պատմությունը ցույց է տալիս, որ շատերը, իրենց կամքին հետևելով, կորստյան ենթարկվեցին: Մինչդեռ հարկ էր Աստծո բարի կամքի հետ նույնացնել անձնական կամքն ու հաճությունը: Կյանքում հաճախ, հատկապես երբ ընտրության առջև ենք կանգնած լինում, դժվարանում ենք կողմնորոշվել՝ ո՞րն է Աստծու կամքը, ինչպե՞ս հասկանալ այն, ի՞նչ անել՝ չսխալվելու համար: Եկեղեցու սուրբ հայրերն ուսուցանում են այսպիսի պարագաներում անվերապահորեն, անմնացորդ կերպով վստահել Աստծուն, ապավինել Նրա սուրբ կամքի զորությանը՝ անդադար ջերմեռանդ աղոթքներով բախելով Աստծու ողորմության դուռը, որպեսզի մի ելք ցույց տա, օգնի տվյալ հարցի ճիշտ լուծումը գտնել: Սակայն հարկ է խոստովանել, որ հաճախ թեև աղոթում ենք, որ Աստծո կամքը լինի, բայց մեր հոգու խորքում փափագում ենք, որ մե՛ր կամքը լինի: Եվ երբ Աստծո կամքը «հակասում» է մեր կամքին, անմտաբար թուլակամ գտնվելով՝ կատարում ենք մեր ցանկացածը, մեր սրտի ուզածը՝ վրդովեցնելով Աստծուն: Եվ, բնականաբար, ժամանակին էլ հնձում ենք մեր սերմանածի դառը պտուղները՝ զղջալով, որ չհնազանդվեցինք, չանսացինք Աստծո բարի կամքին: Առաքելական թղթերում հաճախ ենք հանդիպում «եթե Տերը կամենա» արտահայտությանը. եթե Տերը կամենա, կանենք այս կամ այն բանը: Ս. Հակոբոս առաքյալը զգուշացնում է. քանի որ մենք ոչինչ չգիտենք վաղվա մասին, ապա հարկ է խոնարհաբար ասել. «Եթե Տերը կամենա, և ապրենք, կանենք այս կամ այն բանը» (Հակ. 4:15): Հարկ է միշտ խնդրել, որ ոչ թե մեր, այլ Աստծո կամքը կատարվի մեր կյանքում: Ս. Հովհաննես առաքյալն ասում է. «Ինչ էլ խնդրենք ըստ Նրա կամքի, Նա մեզ կլսի» (Ա Հովհ. 5:14): Եթե չենք ստանում մեր խնդրածը, նշանակում է, որ Աստծո կամքը չէ, կամ դեռ ժամանակը չէ, որ ստանանք այն, ինչ խնդրում ենք: Խոհեմաբար հնազանդվենք Աստծո սուրբ կամքին՝ գիտակցելով, որ Նա ավելի լավ գիտի, թե ինչ է մեզ պետք և հոգում է մեր մասին: Ինչի էլ ձգտենք կյանքում, միշտ հիշենք հայրերի հոգեշահ խոսքը. «Մարդը ցանկանում է, Աստված տնօրինում»: Ուրեմն անմնացորդ կերպով հնազանդվենք Նրա գերազանց և փառավոր կամքին՝ նույնիսկ դժվարին նեղությունների մեջ: Հետևենք սբ Պողոս առաքյալի օրինակին, որ ասում է. «Լի եմ մխիթարությամբ. մեր բոլոր նեղությունների մեջ լցված եմ ուրախությամբ» (Բ Կորնթ. 7:4), քանզի բոլոր նեղություններն ու տառապանքները կրում էր Աստծու արքայության համար: Մինչդեռ դժգոհելով ու տրտնջալով, Աստծուն մեղադրելով՝ ոչ միայն չենք թեթևացնում մեր ծանր վիճակը, այլև առավել անտանելի ենք դարձնում՝ ընկնելով մեղքերից մեծագույնի՝ հուսահատության մեջ: Նման իրավիճակներում խոնարհաբար ընդունենք Աստծո թույլտվության արդարացիությունը՝ այս կերպ աղոթելով. «Տե՛ր Աստված, նշանակում է Քեզ այսպես է հաճո, օգնի՛ր ինձ այս վիշտն արժանապատվորեն տանել»: Եվ երբ այսպես աղոթենք, Աստված էլ պիտի մխիթարի, օգնի, ուժ և կարողություն տա մեզ՝ հաղթահարելու ամենածանր փորձությունն անգամ: Տերն Ավետարանում ասում է. «Ես ո՞ւմ եմ նայելու, եթե ոչ հեզերին ու խոնարհներին և նրանց, ովքեր դողում են Իմ խոսքից» (Եսայի 66:2), նաև առաքյալն է խոնարհության կոչում. «Խոնարհվեցե՛ք Աստծո հզոր ձեռքի տակ, որպեսզի ժամանակին Նա ձեզ բարձրացնի» (Ա Պետ. 5:6): Միշտ հիշենք, որ առանց Աստծո գիտության, կամքի՝ մի տերև իսկ ծառից չի ընկնում, և մինչև անգամ մեր գլխի մազերը բոլորն իսկ հաշվված են (տե՛ս Մատթ. 10:30): Գիտենալով այս՝ համբերությամբ տանենք աստվածային նախախնամությամբ ու սուրբ կամքով մեզ բաժին հասած նեղություններն ու դժվարությունները, խնդրենք, որ Աստված ուժ և կարողություն տա մեզ՝ խոնարհաբար հնազանդվելու Իր սուրբ կամքին: Ապրենք մեզ տված այս ժամանակավոր կյանքը զգաստությամբ և աստվածպաշտությամբ՝ հիշելով, որ «Աստված մեզ կոչեց Իր հավիտենական փառքին՝ Քրիստոս Հիսուսի միջոցով, որին մի փոքր ժամանակ չարչարակից պիտի լինենք» (հմմտ. Ա Պետ. 5:10): Ապավինենք Աստծուն մեր ողջ հոգով և էությամբ՝ Դավիթ սաղմոսերգուի հետ կրկնելով. «Ցո՛ւյց տուր ինձ ճանապարհն այն, որով պիտի գնամ..., քանզի Քեզ իմ ապավենը դարձրի: Սովորեցրու ինձ կատարել կամքը Քո, քանզի Դու ես Աստվածն իմ» (Սաղմ. 142:8-10): Այլև սբ Ն. Շնորհալու հոգեշահ աղոթքով միշտ դիմենք մեր Արարչին. «Բարիք կամեցող, Տե՛ր կամարար, մի՛ թող ինձ գնալ իմ անձի կամքով, այլ առաջնորդի՛ր ինձ միշտ լինել ըստ Քո բարեսեր կամքի. և ողորմի՛ր Քո արարածներին և ինձ՝ բազմամեղիս». ամեն:

Անժելա Խաչատրյան