23 Նոյեմբեր, Շբ
Այսուհետև՝ սաղմոս Կորխի որդիներին:
Մեր բնության դարձի և գերությունից վերադառնալուց հետո գոհություն ենք հայտնում հրաշագործ Աստծուն՝ ասելով.
1. Հաճեցար, Տէր, ընդ երկիր քո, և դարձուցեր զգերութիւն Յակովբայ:
Տե՛ր, հաճեցիր քո երկիրը ու ետ դարձրիր Հակոբին գերությունից:
Հաճեցիր վեց հազար տարի հետո՝ ըստ ասորիների և հույների, մեր բնությանը, կամ ըստ յոթանասուն թարգմանիչների` հինգ հազար հարյուր իննսունութ տարի, և ըստ հրեաների՝ յոթանասուն տարի հետո: Ու ետ դարձրիր գերությունից՝ Քրիստոսի շնորհիվ, այդ մասին իմացանք, երբ հարություն առավ մեռելներից, և հոգիներն ազատագրեց դժոխքից:
2. Թողեր զանիրաւութիւն ժողովրդեան քոյ, ծոծկեցեր զամենայն մեղս նոցա:
Ներեցիր ժողովրդիդ անիրավությունը, ջնջեցիր նրանց բոլոր մեղքերը:
Անդամալույծին ասելով՝ «քեզ ներված են քո մեղքերը» (Մատթ. 9:5), ով Ադամի խորհրդանիշն էր, իսկ պոռնիկը՝ կանացի բնության խորհրդանիշ: Ջնջեցիր նրանց բոլոր մեղքերը՝ մկրտությամբ և զոհաբերությունները դադարեցնելով, քանզի այնտեղ, երբ տեսնում էին հանցավորի կատարած զոհաբերությունը, հայտնի էր դառնում [մեղքը]:
3. Լռեցուցեր զամենայն սրտմտութիւնս քո, դարձար ի բարկութենէ սրտմտութեան քո:
Զսպեցիր ողջ սրտմտությունդ, ետ դարձար քո սաստիկ բարկությունից:
Որ մեղքերի բազմության պատճառով առաջացավ, որոնք անթիվ են:
4. Դա՛րձ առ մեզ, Աստուած փրկիչ մեր, դարձո՛ զսրտմտութիւնս քո ի մէնջ:
Դեպի մե՛զ դարձիր, Աստվա՛ծ, փրկի՛չ մեր, ու ե՛տ պահիր սրտմտությունդ մեզնից:
Քանզի դեռևս չես եկել [մեզ մոտ], որ հեռացար Ադամից՝ Հիսուս մեր, և ե՛տ պահիր սրտմտությունդ, որ պտղի [ճաշակման] և անպատշաճ պատասխանի պատճառով եղավ:
5. Մի՛ յաւիտեան բարկանար մեզ, Տէր, և մի՛ ձգեր զբարկութիւն քո ազգէ մինչև յազգ:
Մեզ վրա հավիտյան մի՛ բարկացիր, Տե՛ր, և բարկությունդ սերնդից սերունդ թող չձգվի:
Արդ, դու հավիտենական ես, իսկ մենք ժամանակի մեջ ենք մեղանչում, և թող չձգվի բարկությունդ՝ հրեաների օրենքից մինչև նորը, քանզի օրենքը [բարկություն էր առաջ բերում], այսինքն՝ երբ չէին պահում այն, դատավորները բարկությամբ էին գործում:
6. Աստուած, դու դարձեալ կեցուսցես զմեզ, ժողովուրդ քո ուրախ եղիցի ի քեզ:
Աստվա՛ծ, դու դարձյալ մեզ պիտի փրկես, և ժողովուրդդ պիտի ուրախանա քեզնով:
Մեղքի մահվանից, ինչպես առաջինին, որ ոչնչից ստեղծեցիր: Ժողովուրդդ պիտի ուրախանա քեզնով, որ [այժմ] սգի մեջ է մեղքերի պատճառով:
7. Ցոյց մեզ, Տէր, զողորմութիւնս քո, և զփրկութիւնս քո տո՛ւր մեզ:
Ցո՛ւյց տուր մեզ քո ողորմությունը, Տե՛ր, և քո փրկությունը շնորհի՛ր մեզ:
Մեր բնությամբ տեսնելու մեր Հիսուսին:
8. Լուաք զի՞նչ խօսի Տէր Աստուած մեր. խօսեսցի զխաղաղութիւն ժողովրդեան իւրոյ առ սուրբս իւր՝ և առ այնոսիկ, որ դարձեալ են առ նա սրտիւք:
Լսեցինք, թե ինչ է խոսում Տեր Աստվածը մեր. խաղաղության մասին պիտի խոսի իր ժողովրդի, իր սրբերի և սրտով դեպի իրեն դարձողների հետ:
Հոգուց լսեցինք առաքյալների գալստյան ավետիսը, և որ հարությունից հետո աշակերտներին հայտնվելով՝ ասաց. «խաղաղություն ձեզ» (Ղուկ. 24:37): Իր սրբերի՝ առաքյալների, և սրտով դեպի իրենց դարձողների հետ, թե հրեաների և թե հեթանոսների հետ, և դա մշտապես Աստծու գործն է:
9. Սակայն մերձ է առ երկիւղածս իւր փրկութիւն նորա. բնակել փառաց նորա յերկրի մերում:
Արդարև, մոտ է նրա փրկությունն իր երկյուղն ունեցողների համար, որպեսզի մեր երկրում նրա փառքը հաստատվի:
Նրա փրկությունը Հիսուսն է, որ Սիմեոնն իր գիրկն առնելով ասաց, ինչպես նաև Աննա մարգարեուհին (տե՛ս Ղուկ. 2:25-38), քանզի ուր պիտի հանգչեմ, եթե ոչ նրանց մոտ, ովքեր երկնչում են իմ խոսքերից: Նրա փառքը հաստատվի. նրա, ով քերովբեների վրա բազմած երկինք բարձրացավ, և Ձիթենյաց լեռից գնացին դեպի Բաբելոն: Նրա փառքը հաստատվի՝ [սուրբ] խաչը, և սուրբ մարդիկ, ովքեր Աստծու պատկերն ու փառքն են:
10. Ողորմութիւն և ճշմարտութիւն պատահեսցին, արդարութիւն և խաղաղութիւն համբուրեսցին:
Ողորմությունն ու ճշմարտությունը պիտի հանդիպեն, արդարությունն ու խաղաղությունը պիտի համբուրվեն:
Ողորմությունն ու ճշմարիտ հավատը թող մարդկանցից պակաս չլինեն: Դարձյալ՝ ողորմությունը Հիսուսն է, ճշմարտությունը՝ Սուրբ Հոգին, արդարությունը՝ մարդկայնությամբ, և խաղաղությունը՝ աստվածայինով միավորվում են և համբուրվում, արդարությունը՝ առաքյալներից և խաղաղությունը՝ Տիրոջից, որ ասաց. «Իմ խաղաղությունն եմ տալիս ձեզ» (Հովհ. 14:27): Հովհաննեսը համբուրեց Տիրոջը, ինչը արդարությունն է և խաղաղությունը, և կույս Մարիամը չդադարեց համբուրելուց, նաև պոռնիկը, հրաժարվելով իր պոռնկությունից՝ արդարությամբ համբուրեց [նրա] ոտքերը:
11. Ճշմարտութիւն յերկրէ բուսաւ, արդարութիւն յերկնից երևեցաւ:
Ճշմարտությունը երկրից բուսավ, արդարությունը երկնքից երևաց:
Մարգարեների ճշմարիտ խոստումը: Արդարությունը Հիսուսն է, որ ասաց Հովհաննեսին. «այդպես վայել է, որ մենք կատարենք Աստծու ամեն արդարություն» (Մատթ. 3:15), որովհետև երկրում արդարության պակաս կար: Նաև Տերն իրեն կոչեց ճշմարտություն, որ ծնվեց Հեսսեի արմատից Կույսի միջոցով: Արդարությունը նաև Սուրբ Հոգին է, որ գալով արդարացրեց առաքյալներին՝ ըստ Հոր ձայնի (պայծառակերպության ժամանակ):
12. Տէր տացէ զքաղցրութիւն, և երկիր մեր տացէ զպտուղ իւր. արդարութիւն առաջի նորա գնասցէ, դիցէ ի ճանապարհի զգնացս իւր:
Տերը բարություն պիտի գործի, իսկ մեր երկիրն իր պտուղը պիտի տա: Արդարությունը նրա առջևից պիտի գնա, ճանապարհ տալով նրա ընթացքին:
Տերը ցող է տալիս, իսկ երկիրը՝ ցորեն, գարի և գինի: Տերը քաղցրություն է տալիս, ավազանով՝ մեղքերի թողություն, և մեր բանական երկիրն այնուհետև պտուղ է տալիս՝ բարի գործեր, քանզի տնկակից եղանք Քրիստոսին, իսկ այն ծառը, որ բարի պտուղ չի տալիս, կտրում են և կրակը գցում: Տերը տալիս է հարության ձայնը, իսկ երկիրը՝ իր մեջ թաղվածներին: Արդարությունը նրա առջևից պիտի գնա, որպեսզի արդար դատաստանին ընդառաջ դուրս գա: Ճանապարհ տալով նրա ընթացքին՝ կյանքի համար և տանջանքների, որն էլ դատաստանն է: Տերը քաղցր ձայնով կանչում է. «Եկե՛ք, իմ Հոր օրհնեալնե՛ր» (Մատթ. 25:34), իսկ մեր երկիրը՝ հոգին ու մարմինը, ցույց են տալիս Քրիստոսով իրենց պտուղները և աղքատներին: Արդարությունը նրա առջևից պիտի գնա՝ Տիրոջ առջևից, ինչը տեսանելի է, ճանապարհ տալով նրա ընթացքին, նեղ ճանապարհով գնացին, թե ընդարձակ, ըստ արժանիքի օթևան են ստանալու, նույնպես հայտնի է դառնալու նաև ձախակողմյանը:
Վարդան Արևելցի, Մեկնութիւն Սաղմոսացն Դաւթի, Էջմիածին, 1797 թ.
Գրաբարից թարգմանեց Գայանե Թերզյանը