Գրքեր

Սաղմոս ՂԱ

Դավթի շաբաթօրյա օրհնության սաղմոսը:

Պակասել է շաբաթատոնը հրեա ժողովրդի մեջ, սա արդարների հանգստի համար է ասվում, քանզի հրեաներին մեկ օր ասաց դադար առնել, իսկ մեզ՝ ամեն օր, որպեսզի մինչև Աստծու արքայությունը անմեղ լինենք և դադարենք չարիք գործելուց, ուստի և շաբաթը դադար է կոչվում: Ասում են, թե Դավիթը գիշերվա չորրորդ ժամին գնաց քահանաների տուն, արթնացրեց նրանց և միասին սկսեցին երգել:

1. Բարի է խոստովան լինել Տեառն, սաղմոս ասել անուան քում Բարձրեալ:

Բարի է գոհաբանել Տիրոջը, սաղմոս երգել քո անվանը, ով Բարձրյալ:

Քնելու փոխարեն խոստովանել, թե քո արարածներն ենք, սաղմոս երգել, երգով հիշել քո անունը՝ Աստված գթած, ողորմած, երկայնամիտ և քաղցր:

2. Պատմել առաւօտու զողորմութիւնս քո, և զճշմարտութիւնս քո ի գիշերի:

Առավոտյան պատմել քո ողորմությունը, և գիշերը՝ քո ճշմարտությունը:

Առավոտյան, որովհետև արեգակը ծագեցնում ես թե՛ չարերի և թե՛ բարիների վրա: Եվ գիշերը՝ քո ճշմարտությունը, քանզի մարմնի Արարիչն ես և գիտես, ու ճշմարտապես գիտես, որ քնելու և հանգստանալու կարիք ունենք: Նորից՝ Տիրոջ գալստյան առավոտն է, որ ողորմությամբ կենդանացնելու է մեղավորներին, իսկ գիշերը՝ քո ճշմարտությունը, քանզի օրենքի ստուգությամբ էր սպանում: Նորից՝ առաջին գալուստը առավոտ է, իսկ վերջինը՝ գիշեր և խավար է մեղավորների համար: Նորից՝ այստեղ ողորմություն, իսկ այնտեղ՝ ճշմարտություն:

3. Տասնաղեաւ սաղմոսարանաւ, ի ձայն օրհնութեան գովել:

Տասնալար սաղմոսարանով, օրհնության ձայնով գովաբանել:

Ըստ աշխարհի կողմերի թվի կազմեց օրհնության ձևը, և ըստ հոգու և մարմնի զգայությունների թվի, որպեսզի ձեռքն իր տասը մատներով և բերանն իր տասը զգայություններով օրհնաբանի Աստծուն: Նաև հոգին երկու ներգործություն ունի՝ միտք և խոսք, և յուրաքանչյուրն էլ իր հերթին հնգական ներգործություն ունեն, որոնք օրհնության ձայնով գովաբանում են Աստծուն: Ուստի հեթանոսների քնարը լռել էր, մինչև եկավ Քրիստոսը և Հոգու ձայնով բոլոր ազգերին անխտիր կանչեց: Մարդու անձը նաև այլ ներգործություններ ունի. հինգ իմացական՝ միտք, տրամաբանություն, կարծիք, զգայություն և երևակայություն, և հինգ կենսական՝ կամք, ընդրություն, հոժարություն, ցանկություն, բարկություն, մի մասը բանական են, մի մասն էլ՝ անբան: Բանական են՝ միտքը, տրամաբանությունը, կարծիքը, կամքը, ընտրողությունը, իսկ անբան՝ հոժարությունը, զգայությունը, երևակայությունը, ցանկությունը և բարկությունը, որոնք զարդարում են հոգուն: Տեսականով բանականն է զարդարվում, իսկ գործնականով՝ անբանը, որով ըստ արժանվույնս մշտապես Աստծուն ենք օրհնաբանում: Ուստի և կատարյալ իմաստասիրությունը երկու մասին է բաժանվում՝ տեսական և գործնական:

4. Ուրախ արարեր զիս, Տէր, յարարածս քո, և ի գործս ձեռաց քոց ցնծացայց:

Ուրախացրիր ինձ, Տե՛ր, քո արարումներով, և պիտի ցնծամ ձեռքիդ գործով:

Ուրախացրիր ինձ, երբ հեթանոսներն իմացան, որ նրանց, ում պաշտում են, արարածներ են, այլ ոչ թե աստվածներ: Նաև մարմինն է ուրախանում, որպես Աստծու արարած, ստանալով իրեն անհրաժեշտ բաները և ցնծում է հոգին, իմանալով, որ Աստծու ձեռքի գործն է: Դարձյալ՝ ցնծում է հոգին իմաստությամբ՝ քննելով արարածներին, և Տիրոջ տնօրինությամբ առավել է հրճվում:

5. Ո՜րպէս զի մեծ են գործք քո, Տէր, և յոյժ խոր են խորհուրդք քո:

Որքա՜ն մեծ են քո գործերը, Տե՛ր, և չափազանց խորն են խորհուրդները քո:

Նույնիսկ գոյությունները՝ նախքան մեր վերահասու լինելը, ու նաև մարդը, որ պատկերն է մեծն Աստծու, և որ բոլորից մեծագույնն է՝ որպես Քրիստոսի տնօրինության խորագույն գործ: Եվ չափազանց խորն են խորհուրդները քո՝ խառնված մեր անքննելի բնության հետ, հատկապես՝ երբ Աստված խառնվեց:

6. Այր անզգամ զայս ո՛չ ծանիցէ. և անմիտն զայս ո՛չ առնու ի միտ:

Անզգամ մարդը չի ըմբռնի, և անմիտը չի հասկանա այս:

Շնչավոր մարդը երբեք չի կարող իմանալ սա:

7. Ի բուսանել մեղաւորաց որպէս խոտ. ի ծաղկել այնոցիկ, ոյք գործեն զանօրէնութիւն:

Մեղավորները՝ բուսնելով ինչպես խոտ, և անօրինություն գործողները՝ ծաղկելով:

Մարդու օրերը խոտի պես են, և անմիտների հույսը այստեղ է՝ ծաղկել թագավորությամբ և իշխանությամբ:

8. Սատակեսցին յաւիտեանս յաւիտենից. և դու բարձրեալ ես յաւիտեանս, Տէր:

Կկործանվեն հավիտյանս հավիտենից: Բայց դու, Տե՛ր, Բարձրյալ ես հավիտյան:

Փոքր-ինչ կծաղկեն, սակայն հավիտյան կկործանվեն: Բայց դու Բարձրյալ ես հավիտյան՝  բարձր մնալով հանդիմանություններից:

9. Զի ահա թշնամիք քո, Տէր, զի ահա թշնամիք քո կորիցեն, ցրուեսցին ամենեքեան, ոյք գործեն զանօրէնութիւն:

Ահա քո թշնամիները, Տե՛ր, ահա քո թշնամիները կկորչեն, կցրվեն բոլոր նրանք, ովքեր անօրինություն են գործում:

Կրկնում է թշնամի բառը, քանզի անհավատ լինելով և չար գործերով թշնամի դարձան բարուն: Սա պատահեց սատանայի և հրեաների հետ:

10. Բարձր եղիցի որպէս միեղջերոյ եղջիւր իմ, և ծերութիւն իմ ի ձէթ պարարտութեան:

Միեղջերուի պես բարձր կլինի եղջյուրն իմ, իսկ ծերությունն իմ՝ պարարտ ձեթով:

Միեղջերուի պես հեթանոսների աստվածպաշտությունը, այսինքն՝ [հեթանոսությունից դեպի միաստվածության պաշտամունքը]: Իսկ ծերությունն իմ՝ պարարտ ձեթով. որովհետև Աստված մանուկ դարձավ և ծերացրեց մեր բնությանը իմաստուն գործերով, լուսավոր կյանքով և ողորմածությամբ, տղա և որդի կոչեց բնությունը: Նաև միեղջերուին է հիշեցնում, որը կույի միջոցով է բռնվում, որպես Տիրոջ օրինակ, որ օրենքի ծերությունն ու ցամաքությունը Ավետարանի պարարտությամբ փոխարինեց:

11. Ետես ակն իմ ի թշնամիս իմ, ոյք յարուցեալ են ի վերայ իմ չարութեամբ, ի նոսա լուիցէ ունկն իմ:

Աչքս դիպավ թշնամիներիս, որոնք չարությամբ հարձակվել են վրաս: Ականջս կլսի նրանց:

Աչքս դիպավ թշնամիներիս, թե ինչ էին մտածել նրանք իմ մասին: Սիմաքոսի, Ակյուղասի, Թեոդիտոնի մոտ և եբրայականում այսպես է թարգմանված. կտեսնի աչքն իմ: Ականջս կլսի գալիք [կյանքում], իսկ յոթանասունից թարգմանության մեջ գալիքն իբրև ներկա է դրված, քանզի սովորություն է գրքերում գալիք բաներն իբրև եղած ցույց տալ, ինչպես որ Տերն ասաց ավազակին. «Այսօր ինձ հետ դրախտում կլինես» (Ղուկ. 23:43), իսկ Ղազարոսի մասին. «Տարան Աբրահամի գոգը» (Ղուկ. 16:22):

12. Արդարքն որպէս զարմաւենիս ծաղկեսցին, որպէս մայրքն Լիբանանու բազումք եղիցին:

Արդարներն արմավենու պես կծաղկեն, Լիբանանի մայրիների պես կբազմանան:

Արդարները՝ Քրիստոսի շնորհների գալստյամբ, արմավենին իր պտուղները բարձր է տալիս, և արդարներն էլ իրենց առաքինությունները երկինք են հասցնում: Մայրին չի խոնարհվում, արդարները նույնպես [չեն խոնարհվում] աշխարհի մեղքերի առջև: Նորից՝ արմավենին ուշ է պտուղ տալիս, և մայրին հետագայում է պնդանում, իսկ արդարների փառքն էլ՝ աշխարհի վերջում է լինելու՝ անմահությամբ պնդանալով, որոնք աճելով ավազանում՝ բազմացան և ծաղկեցին Հոգու զանազան շնորհներով:

13. Տնկեալք եղիցին ի տան Տեառն, և ի գաւիթս Աստուծոյ մերոյ ծաղկեսցին:

Դրանք կտնկվեն Տիրոջ տանը ու կծաղկեն մեր Աստծու գավիթներում:

Կտնկվեն վերին Երուսաղեմում, և մեր Աստծու գավիթներում, այսինքն՝ առաքինությամբ կծաղկեն այստեղի եկեղեցիներում:

14. Եւս և բազումք եղիցին ի ծերութիւն պարարտութեան, գիրգք և փափուկք եղիցին ի պատմել. ուղիղ է Տէր Աստուած մեր, և ոչ գոյ ի նմա անիրաւութիւն:

Դրանք պտուղներ կլինեն նաև ծերության ժամանակ, գիրգ ու փափուկ կլինեն, որպեսզի ավետեն, թե արդար է մեր Տեր Աստվածը, և նրա մեջ անիրավություն չկա:

Ծերության ժամանակ, երբ հեթանոսության լրումը մոտենա, ամբողջ Իսրայելը կապրի: Գիրգ և փափուկ կլինեն նրանք, ովքեր վաստակեցին այստեղ նեղ ճանապարհի միջոցով ավետելով՝ արդար է մեր Տեր Աստվածը, և աչառություն ու անիրավություն չկա նրա դատաստանում, և նա է Հիսուս Քրիստոսը, մեր Տեր Աստվածը, արդար Դատավորը, որ ասաց. «Իմ դատաստանը արդար է» (Հովհ. 5:30):

 

 

Վարդան Արևելցի, Մեկնութիւն Սաղմոսացն Դաւթի, Էջմիածին, 1797 թ.

Գրաբարից թարգմանեց Գայանե Թերզյանը

06.05.19
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․