Սաղմոս ԻԶ

Ի կատարած. սաղմոս Դավթի, երբ դեռ օծված չէր: Վեցօրինակ թարգմանության մեջ [երբ դեռ օծված չէր] չկա, քանզի քանի դեռ օծված չէր, ինչպե՞ս կարող էր սաղմոս ասել, որովհետև Հոգին օծումից ստացավ: Սակայն գրված է, որ Դավիթը երեք անգամ օծվեց, նախ՝ հոր տանը, երկրորդ՝ Հուդայի վրա, երրորդ՝ Իսրայելի վրա, այսինքն՝ խոսքն առաջին օծության մասին չէ: Երկրորդ՝ հայտնի է, որ նախքան թագավոր դառնալն ասաց այս սաղմոսը, երբ Աբիաթարը գնաց նրա մոտ: Եվ վերցրեց սուրն ու հացը և Դովեկը գնաց պատմեց Սավուղին և վերջինս պատրաստվեց պատերազմի Դավթի դեմ:

1. Տէր լոյս իմ և կեանք իմ՝ ես յումմէ՞ երկեայց. Տէր ապաւէն կենաց իմոց՝ ես յումմէ՞ դողացայց:

Տերն իմ լույսն է ու կյանքը, ո՞ւմից վախենամ. Տերն իմ կյանքի ապավենն է, ո՞ւմից ես դողամ:

Եթե գիշերով գնամ, լույս է, եթե ցանկանան սպանել ինձ՝ կյանք, եթե ամրոցի կարիք լինի, ապավեն է: Ո՞ւմից վախենամ, մի՞թե փոքր է իմ ապավենը, կամ ո՞ւմից ես դողամ, ինչը երկյուղից ավելի մեծ է: Դարձյալ՝ Քրիստոսին է լույս կոչում, ով ասաց, թե Ես եմ լույսը և կյանքը և ամեն ինչը:

2. Ի մերձենալ առ իս չարաց ուտել զմարմին իմ. նեղիչք իմ և թշնամիք իմ, նոքա տկարացան և անկան:

Երբ չարագործ նեղիչներս ու թշնամիներս մոտեցան ինձ՝ մարմինս ուտելու, նրանք թուլացան ու ընկան:

Սավուղը և Աքիտոբելը և հեթանոսներից շատերը, որոնք Դավթի վրա հարձակվեցին, տկարացան, քանզի Սավուղն իր սրով մեռավ, Աքիտոբելը՝ խեղդվեց, իսկ հեթանոսները տկարանալով՝ Դավթի իշխանության տակ ընկան: Ինչպես նաև հրեաները և դևերը, որոնք հարձակվեցին Տիրոջ վրա, տկարացան և ընկան:

3. Թէ պատրաստեսցի ի վերայ իմ պատերազմ, ոչ երկիցէ սիրտ իմ. թէ յարիցէ ի վերայ իմ ճակատամարտ, սակայն և այսուիկ ի քեզ, Տէր, յուսացայ:

Եթե իմ դեմ պատերազմ պատրաստվի, սիրտս չի սոսկա, եթե իմ դեմ ճակատամարտի ելնեն, միևնույն է, Տե՛ր, հույսս քեզ վրա եմ դնելու:

Նկատի ունի Սավուղին կամ հրեաներին, որոնք Տիրոջ դեմ ճակատամարտի ելան միայն Գողիաթի պես կռվելու, սակայն քեզ վրա դրած իմ հույսը հաստատուն է, որովհետև Տիրոջ հրեշտակների բանակն ինձ հետ է:

4. Զմի խնդրեցի ի Տեառնէ, և զսոյն աղաչեմ, բնակել ինձ ի տան Տեառն զամենայն աւուրս կենաց իմոց:

Մի բան եմ խնդրել Տիրոջից, և նույնն եմ աղաչում, որ կյանքիս բոլոր օրերին բնակվեմ Տիրոջ տանը:

Մի բան եմ խնդրել և ուրիշ ոչինչ. բնակվել Տիրոջ տանը.  Դավիթը՝ վրանում, իսկ Քրիստոսի անդամները՝ վերին վրանում, որտեղ օրը երկար է: Նաև Որդին է հայցում, որ հավիտյանս այդ տան մեջ է:

5. Տեսանել ինձ զվայելչութիւն Տեառն. և հրաման տալ ի տաճարի նորա:

Տեսնեմ Տիրոջ վայելչությունը և վերահսկեմ նրա տաճարում:

Տերն է վայելչությունը, քանզի բոլոր ժողովարանները, որտեղ էլ որ գտնվեն, այնտեղ է վայել Տիրոջը լինել: Նաև քահանաներին է ասում, որ օրենսդիր էին, կամ նրանց է ասում, որոնց տասներկու դասերով կարգեց որպես սաղմոսասացներ, սա նաև աղոթելու հորդոր է:

6. Ծածկեաց զիս ի խորանի իւրում յաւուր չարի. ընդ յարկաւ արար զիս ի ծածկոյթ խորանի իւրում:

Չար օրերին նա ինձ թաքցրեց իր վրանում, պատսպարեց ինձ իր վրանի ծածկի տակ:

Երբ գնաց ու աղոթեց խորանի մեջ, ազատվեց չարից:

7. Ի վիմէ բարձր արարէր զիս. և այժմ բարձր արա զգլուխ իմ ի վերայ թշնամեաց իմոց:

Ժայռից բարձր պահեցիր ինձ, այժմ էլ գլուխն իմ բարձրացրո՛ւ թշնամիներիս վրա:

Վեմը տապանակի տախտակներն են և այդտեղ հավատքի վեմի միջոցով բարձր է մնում որոգայթներից: Այժմ էլ գլուխն իմ բարձրացրո՛ւ՝ օծելով գլուխը և թագադրելով: Նաև Քրիստոսը՝ մեր գլուխը, հաղթեց մահվանը, դժոխքին և դևերին:

8. Շուրջ եղէց՝ և մատուցից ի խորանի նորա պատարագ օրհնութեան. օրհնեցից և սաղմոս ասացից Տեառն:

Շրջեմ և օրհնության պատարագ մատուցեմ Նրա վրանում, օրհներգեմ և սաղմոս երգեմ Տիրոջը:

Սեղանի շուրջ, ասում է և օրհնության պատարագ մատուցեմ, ոչ թե անասուններ [զոհաբերեմ], այլ օրհնություններ և սաղմոսներ մատուցեմ:

9. Լո՛ւր, Տէր, ձայնի իմում, զի կարդացի առ քեզ. ողորմեա՛ ինձ և լո՛ւր ինձ, զի քեզ ասաց սիրտ իմ. և խնդրեցին երեսք իմ, զերեսս քո, Տէր, խնդրեցին:

Լսի՛ր ձայնն իմ, Տե՛ր, քանզի քեզ կանչեցի, ողորմի՛ր ինձ և ակա՛նջ դիր, քանզի սիրտն իմ քեզ դիմեց, և հայացքն իմ փնտրեց, փնտրեց քո երեսը, Տեր:

Երբ գրեցի քո բոլոր արարածների և սքանչելիքների մասին, քեզ խնդրեցի, քանզի դու ես ստեղծել բոլորին և խնամում ես, զգեստավորում ես մեր բնությունը, որ քո պատկերն է, նաև ամբողջ աշխարհին՝ հեթանոսների փոքր խնդրվածքները, իսկ եկեղեցու՝ մեծ. իմանալի եկեղեցու և զգալի, հեթանոսներին՝ փրկություն, սա հատկապես լինելու է աշխարհի վերջում, երբ կբացվեն գրքերը: Քանզի սիրտն իմ քեզ դիմեց. լույս և կյանք, այլ ոչ թե լեզուս: Հայացքն իմ փնտրեց քո հայացքը, և ոչ թե միայն ականջներով լսել ցանկացավ: Եվ եռանդագին սիրով կրկնում է փնտրեց բառը և սա է Տիրոջ այն խոսքը, որ ասաց, թե բազում մարգարեներ ու թագավորներ ցանկացան տեսնել ինձ:

10. Մի՛ դարձուցաներ զերեսս քո յինէն. և մի՛ խոտորիր բարկութեամբ ի ծառայէ քումմէ:

Մի՛ դարձրու երեսդ ինձնից և բարկությամբ մի՛ շրջվիր քո ծառայից:

Իմ մեղավոր բնության պատճառով և մի՛ շրջվիր քո այն խոստումից, որ պիտի գաս և մեզ զավակ լինես:

11. Օգնական իմ լեր, Տէր, և մի՛ անարգեր զիս, և մի՛ թողուր զիս Աստուած փրկիչ իմ:

Իմ օգնականն եղիր, Տե՛ր, և մի՛ անարգի՛ր ինձ ու մի՛ լքիր, փրկիչ Աստվա՛ծ իմ:

Քանզի տկարացանք, և մի՛ անարգիր իբրև մարմին՝ չտալով քո Սուրբ Հոգին:

12. Հայր իմ և մայր իմ թողին զիս. և Տէր իմ ընկալաւ զիս:

Իմ հայրն ու մայրը լքեցին ինձ, բայց Տերն ինձ ընդունեց:

Չէին համարձակվում ինձ մոտ գալ Սավուղի ահից, ինչպես նաև Ադամն ու Եվան ինձ դուրս թողեցին դրախտից և Տերն ինձ նորից դրախտ ընդունեց ավազակի հետ՝ ասելով. «Այսօր ինձ հետ դրախտում կլինես» (Ղուկ. 23:43), լիովին կարող ենք ասել, թե հավատքի միջոցով նրա նման կլինենք:

13. Օրէնսգէ՛տ արա զիս, Տէր, ի ճանապարհի քում. և առաջնորդեա՛ ինձ ի շաւիղս քո ուղիղս:

Սովորեցրո՛ւ ինձ, Տե՛ր, քո ճանապարհը և առաջնորդի՛ր ինձ քո ուղիղ շավիղներով:

Ակյուղասն ու Թեոդիտոն «լուսավորի՛ր» են թարգմանել, Սիմաքոսը՝ «առաջնորդիր», քանզի Քրիստոսի լույսն է մեր օրենքը և առաջնորդը՝ կյանքի ուղիղ շավիղներով:

14. Վասն թշնամեաց իմոց, մի՛ մատներ զիս ի ձեռս նեղչաց իմոց:

Իմ թշնամիների պատճառով ինձ նեղողների ձեռքը մի՛ մատնիր.

Թշնամի ասելով նկատի ունի դևերին, որպեսզի սրանք չկարծեն, թե հաղթեցին:

15. Յարեան ի վերայ իմ վկայք մեղաց. և ստեցին ինձ յանօրէնութիւն իւրեանց:

Իմ դեմ մեղսագործ վկաներ ելան և չարախոսեցին ինձ իրենց անիրավությամբ:

Դովեկը և զիփացիները, ինչպես նաև Տիրոջ դեմ՝ սուտ վկաները, և իմ բարիքների փոխարեն չարությամբ հատուցեցին, ինչպես որ Դավթին՝ Սավուղը և Տիրոջը՝ հրեաները: Իսկ Սիմաքոսն այսպես է թարգմանում. «Իմ դեմ սուտ վկաներ ելան»:

16. Հաւատացի տեսանել զբարութիւն Տեառն՝ յերկրին կենդանեաց. համբեր Տեառն և քաջալերեաց, զօրասցի սիրտ քո՝ և համբեր Տեառն:

Հավատում եմ, որ կտեսնեմ Տիրոջ բարությունը ողջերի երկրում: Սպասի՛ր Տիրոջն ու քաջալերվի՛ր, սիրտդ թող ամրապնդվի, Տիրո՛ջը սպասիր:

Եվ չնայած որ ողջերի երկիր եկեղեցին է կոչվում, որտեղ պաշտում են կենդանի Աստծուն, սակայն խոսքն այստեղ հանդերձյալ կյանքի մասին է, որ հեզերը պիտի ժառանգեն: Սպասի՛ր Տիրոջը՝ հալածված եկեղեցի, որ նեղություն ես կրում հեթանոսների պատճառով, քանզի «ով մինչև վերջ համբերեց, նա պիտի փրկվի» (Մատթ. 24:13): Ամրապնդվի՛ ր հավատքով և սպասի՛ր վրեժխնդրին ու հատուցողին:

 

 

Վարդան Արևելցի, Մեկնութիւն Սաղմոսացն Դաւթի, Էջմիածին, 1797 թ.

Գրաբարից թարգմանեց Գայանե Թերզյանը