«Առանց հոգևոր կապի արժեքազրկվում է արվեստագետի ստեղծագործությունը»

Դեկտեմբերի 26-ին Զորավոր Սբ. Աստվածածին եկեղեցու հոգևոր հովվի՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյանի հրավերով «Զորավոր» երիտասարդաց միության «Եկեղեցին մենք ենք» ծրագրի շրջանակներում իրականացվող հերթական հանդիպման հյուրն էր՝ ԵՃՇՊՀ-ի դիզայնի ամբիոնի դասախոս, բեմադրիչ, ռեժիսոր, երգիծանկարիչ, «Արևավիշապ» միջազգային փառատոն-մրցույթի հիմնադիր և կազմակերպիչ Սուքիաս Թորոսյանը: Բանախոսության թեման էր՝ «Երգարվեստ և դիզայն»:

«Երգարվեստը ծնվել է մարդու հետ և եղել է նրա մշտական ուղեկիցը: Հայ երգի զուլալ ակունքին ձգտողն ընդվզում է՝ տեսնելով այսօրվա երաժշտության տենդենցը: Իսկ այդ տենդենցն առաջարկում է հեշտ միջոցներով ինչ-որ բան վաստակել, որը վաղ թե ուշ հոգևոր վակուումի է բերում: Դա այն վիճակն է, որ մարդն անոթի է, բայց սնվում է իր համար ոչ պիտանի սնունդով, իսկ երաժշտությունն իր ազդեցությունն է թողնում, այն կարող է և՛ շինել, և՛ քայքայել»,- ասաց բանախոսը:

Պրն. Թորոսյանը նշեց, որ Աստված հայ ազգին առատապես է շնորհաբաշխել և ստանալով հանդերձ ՝ հայը կարողացել է նաև տալ: Իսկ այդ տաղանդաշատ շարքից նա անդրադարձավ Գոհար Գասպարյանին, Լուսինե Զաքարյանին, Տիգրան Չուխաջյանին, ովքեր երաժշտության տիեզերական համակարգում մեծ արժեքներ են արարել: Օրինակ՝ արևելքն արևմուտքին կապող երաժշտական կոթողի հիմնադիրն է հանդիսանում կոմպոզիտոր Տիգրան Չուխաջյանը՝ հիմնելով հայ ազգային օպերան:

Հայ երաժշտության զարգացման հետ կապված՝ բանախոսն ասաց, որ եկեղեցուց սկիզբ առած հոգևոր երաժշտությունն է այն կապող թելը, որ հասել է մինչև մեր օրերը: Նույնիսկ Արամ Խաչատրյանի ստեղծագործություններում է նկատելի հոգևոր երաժշտությունը: Նրա Սովետական Հայաստանի օրհներգը, որ կարծես ձոն լինի Հայաստանին նվիրված, շարականի համար նախատեսված սխեմայով է գրված:

Իսկ արվեստում առաջ եկած հոգևոր վակուումի պատճառները, ըստ բանախոսի, հստակ է. «Արվեստագետն անիմաստ փնտրտուքների մեջ է հայտնվում և արժեքազրկվում է նրա ստեղծագործությունը, երբ բացակայում է հոգևոր կապը: Այսօր մեծ պահանջ կա հոգևոր սննդի և մարդիկ սկսել են անդրադառնալ իրենց մեջ առաջ եկած հոգևոր վակուումին»:

Իսկ դիզայնի հետ կապված պրն. Թորոսյանը ներկայացրեց, որ այդ տերմինն ընդամենը մեկդարյա գործածություն ունի և նշանակում է գծել: Դարերի ընթացքում հայն ապրել մի ձևի մեջ, որ կոչվել է ոչ թե դիզայն, այլ կարգ ու կանոն՝ երդիկով տուն, ճաշասենյակ, ննջասենյակներ, ախոռ: Մեր ազգային հագուստը, կենցաղի և բնության պահանջից ելնելով, ըստ Հայաստանի շրջանների, տարբեր է եղել: Ապա հավելեց. «Դարերով մշակված այս ձևը հարյուր տարվա մեջ ավերեց հայը՝ առանց գիտակցելու, թե ինչ վնասների առջև է կանգնելու: Այդ շրջանի թե՛ տան և թե՛ հագուստի ձևավորումներն այսօր գիտնականները համարում են ամենահանճարեղը. ճիշտ վայրում կառուցված բնակարաններ, ճիշտ դասավորվածություն, ճիշտ երաժշտություն»:

Իսկ այն հարցին, թե ո՞րն է այսօրվա աններդաշնակության պատճառը: Բանախոսը պատասխանեց. «Գիտությունը ծառայելու փոխարեն ավելի առաջ գնաց, քան փիլիսոփայությունը, ճարտարապետությունը, կերպարվեստը: Այսօր տեխնիկայի դարում մարդը դարձել է տեխնիկայի գերի: Եվ այս ամենի վատ անդրադարձը նկատելի է մշակութային կյանքում: Ցավոք, չունենք այն դպրոցը, որի միջոցով հնարավոր կլիներ հինը վերականգնել: Այսօր էլ գիտնականները հասկանում են, որ սխալ ուղով են գնացել՝ փնտրելով եվրոպական ձևը: Անգամ իրենք՝ եվրոպացիներն են ասում, որ որպես զարգացման ձև հունականն իրենց դեպի փակուղի է տարել, այնինչ պետք է հայկականն ընտրեին, որ արմատներով ավելի գրագետ, հին և խորն է եղել: Եթե մշակույթը Նարեկացու, այլ ոչ թե Դանթեի ճանապարհով գնար, այսօր մարդկությունն ավելի հզոր կլիներ և հոգևոր ավելի մեծ պաշար կունենար: Մարդիկ այդ ճանապարհով չգնացին, ընտրեցին ավելի հեշտ ձևը՝ դեկորատիվը»:

Բանախոսությամբ երիտասարդներն ամրագրեցին իրենց սրտում, որ թե՛ արվեստի բնագավառում և թե՛ առօրյա կյանքում հոգևոր վակուումից դուրս գալու ելքը լուծում է եկեղեցին, որ աղբյուրն է այն անաղարտ հոգևոր սննդի, ինչի պակասը զգալի է այսօր:

Բանախոսության ավարտին երիտասարդներն իրենց հարցերն ուղղեցին բանախոսին: Ապա «Զորավոր» երիտասարդաց միության հոգևոր պատասխանատու Տեր Վահան քահանա Առաքելյանը շնորհակալություն հայտնեց պրն. Թորոսյանին հետաքրքրաշատ բանախոսության համար՝ նշելով, որ այսօր ևս մեկ առիթ ունեցանք արժևորելու մեր ազգային և հոգևոր արժեքները: Շարունակելով իր խոսքը՝ Տեր Հայրն ասաց. «Ճիշտ երգարվեստը և դիզայնը ներդաշնակություն են, որ պարգևել է մեզ մեր Երկնավոր Տերը: Եվ ապրելով ներդաշնակության մեջ՝ մեր կյանքն էլ կդառնա ներդաշնակ»:

 

Կարինե Սուգիկյան

26.12.15
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․