Նուռը՝ ներկա և գալիք կյանքի խորհրդանիշ

«Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Հայրապետի բարձր տնօրինությամբ Հայոց Եկեղեցում հաստատվեց եւս մի բարեպաշտական արարողություն` նռան օրհնություն: Այլեւս ամեն տարի` դեկտեմբերի 31-ին, մեր բոլոր եկեղեցիներում կկատարվի նռան օրհնություն», -այս մասին եւս մեկ անգամ տեղեկացնում է Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի թանգարանների եւ արխիվի տնօրեն Արժանապատիվ Տ. ԱՍՈՂԻԿ աբեղա ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆԸ, ապա հանգամանալից ներկայացնում նռան խորհուրդն ու նռօրհնեքի կարեւորությունը. «Տակավին նախաքրիստոնեական ժամանակաշրջանում նուռն իր խորհրդանշական իմաստով եղել է Հայոց դիցարանի հետ կապված խորհրդանիշ եւ պատկերվել հայկական մշակույթում ու  արվեստում:

Նուռն իր խորհրդանշական իմաստով նաև մաս է կազմել Քրիստոնյա Հայաստանի խորհրդանշանային համակարգի: Դեռ վաղ միջնադարից նուռը, ի շարս այլ բուսական մոտիվների, պատկերվել է եկեղեցական ճարտարապետության, խճանկարչության, մանրանկարչության եւ կիրառական արվեստներում:

Հայոց Եկեղեցու աստվածաբանական միտքը կատարել է նաեւ նռան մեկնաբանությունը, որն առաջին հերթին տեղ է գտել Սբ Ավետարանի խորանների մեկնություններում, որոնք հեղինակել են Ստեփանոս Սյունեցին, Սբ Ներսես Շնորհալին, Վանական վարդապետը, Գրիգոր Խլաթեցին (Ծերենց), Սբ  Գրիգոր Տաթեւացին, Պողոս Րաբունապետը (ինչպես նաեւ ԺԱ-ԺԷ դարերի անանուն հեղինակներ):

Նռնենու պտուղը խորհրդանշում է մարգարեներին. դառը կեղեւը Հին Կտակարանի Օրենքն է ու մարգարեությունները, որոնք կանխասացական վկայություններով նախապատրաստում էին Փրկչի գալստյանը եւ ավետում աստվածային փրկագործությունը: Կեղեւի մեջ պարփակված կարմրագույն պտուղը` Սբ Ավետարանն է (իմա Տեր Հիսուս Քրիստոս), որն իր քաղցրությամբ` աստվածային սիրով, զոհաբերությամբ ու շնորհներով պարգեւեց փրկություն եւ հավիտենական կյանք. «Իսկ երբ մեր Փրկիչ Աստծո քաղցրությունը եւ մարդասիրությունը հայտնվեց, - ոչ այն արդարության գործերի համար, որ մենք արեցինք, այլ, իր ողորմության համաձայն, - փրկեց մեզ վերստին ծննդյան ավազանի միջոցով եւ նորոգությամբ Սուրբ Հոգու, որ թափեց մեր վրա առատությամբ մեր Փրկչի` Հիսուս Քրիստոսի միջոցով, որպեսզի, նրա շնորհով արդարացված, ժառանգներ լինենք հավիտենական կյանքի հույսով» (Տիտոս Գ 4-7):

Նուռն իր հոգեւոր խորհրդաբանությամբ նաեւ ներկայացնում է մարդու երկրավոր ու երկնային կյանքը. դառը կեղեւն իր վեցաթերթ թագապսակով խորհրդանշում է երկրավոր կյանքը, որը պետք է պսակված լինի աստվածային երեք շնորհների` հավատքի, հույսի, սիրո թագով, որոնք համապատասխանաբար առնչվում են Ամենասուրբ Երրորդության երեք Անձերին` Հորը (հավատք), Որդուն (հույս) եւ Սուրբ Հոգուն (սեր): Իսկ նռան կարմրագույն պտուղը խորհրդանշում է առաքինական գործերով (հատիկներ) զարդարված անձի հաղթանակը` աստվածացումը (կարմիր գույն) եւ Երկնի արքայության անճառելի քաղցրությունը: Այդ աստվածային շնորհների ներգործությամբ է, որ մարդ հաղթահարում է երկրավոր կյանքի դառնությունը` փորձություններն ու նեղությունները եւ հաջողությամբ պսակում հավատքի բարի պատերազը` մուտք գործելով Երկնի արքայություն. «Պատերազմեցի բարի պատերազմը, ավարտեցի ընթացքս, պահեցի հավատքը: Ուստի ինձ է սպասում արդարության պսակը, որը, որպես հատուցում, ինձ պիտի տա Տերը` արդար Դատավորը, այն օրը, եւ ոչ միայն ինձ, այլ նաեւ բոլոր նրանց, որ սիրեցին նրա հայտնությունը» (Բ Տիմոթ. Դ 7-8):

Եվ այսպես, հոգեւոր կյանքում նուռը հանդիսանում է ներկա եւ գալիք կյանքի խորհրդանիշ, ուստիեւ հենց Ամանորի շեմին նռան օրհնությունը չափազանց ուշագրավ է եւ հոգեշահ. «Որպես իմաստուն ճարտարապետ, հիմքը դրեցի ըստ Աստծո շնորհի, որ տրված է ինձ, բայց ուրիշն է, որ շինում է. սակայն յուրաքանչյուր ոք թող զգույշ լինի, թե ինչպես է շինում, որովհետեււ այլ հիմք ոչ ոք չի կարող դնել, քան այն դրված հիմքը, որ է Հիսուս Քրիստոս» (Ա Կորնթ. Գ 10-11):

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ

աղբյուր՝ http://iravunk.com