Ոտնլվա. Ես ո՞ւմ եմ նայելու, եթե ոչ հեզերին ու խոնարհներին

Ավագ հինգշաբթի երեկոյան քրիստոնյաներն առիթ ունեն մասնակիցը դառնալու խոնարհության մեծագույն օրինակը հանդիսացող եկեղեցական մի արարողության, որ կոչվում է ոտնլվա: Զորավոր Ս. Աստվածածին եկեղեցում հոգևոր դասի հետ միասին ոտնլվայի արարողությանը նախապատրաստվում էին նաև եկեղեցում ծառայող տասներկու  դպիրներ: Նրանք մասնակից էին դառնալու ավետարանական մի պատմության, որի համաձայն` մեր Տերը, Իր անճառ փառքից խոնարհվելով, լվաց Իր առաքյալների ոտքերը:

Արարողությունն սկսվեց, և Զորավոր Ս. Աստվածածին եկեղեցու հոգևոր հովիվ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյանը տասներկու դպիրների հետ Ս. Խորան բարձրացավ: Այնուհետև Տեր Հայրը խաչով ու Ավետարանով և  «Թող օրհնվեն և սրբագործվեն այս յուղն ու ջուրը» խոսքերով օրհնեց խորանում դրված ջուրը և կարագը, ապա «Պահպանիչ» աղոթքից հետո վերցրեց սրբիչը, ծնկի եկավ և լվաց տասներկու դպիրների աջ ոտքերը և յուղով խաչաձև օծեց: Հիսուսն աշակերտների ոտքերը միայն ջրով լվաց, իսկ ոտնլվայի արարողության ընթացքում յուղի օգտագործումը խորհրդանշում է Սիմոնի տանը Հիսուսի ոտքերին մի կնոջ թափած անուշահոտ յուղը (Մարկոս 14:3-10): Արարողության վերջում ընթերցվեց ոտնլվայի մասին պատմող ավետարանական հատվածը, ապա հավատացյալներին բաժանվեց օրհնված կարագ, որ հիմնականում գործածում են հիվանդությունների դեպքում կամ խառնում են տանը եղած յուղին:

Առաքյալներին խորհրդանշող տասներկու դպիրների ոգևորությունը կրկնապատկվել էր. այդ օրն իրենց կյանքում՝ որպես անմոռանալի մի օր, խոնարհության, ծառայասիրության կարևորագույն օրինակները դրոշմեց: Ըստ եկեղեցու հայրերի՝ խոնարհության առաքինությամբ երկնքի դուռն է բացվում, իսկ Հայր Պաիսիոս Աթոսացին խոնարհ մարդուն հետևյալ կերպ է նկարագրում. «Խոնարհ մարդն ունի բոլոր հոգևոր անուշահոտությունները՝ պարզությունը, հեզությունը, անհիշաչարությունը, զոհաբերությունը, հնազանդությունը և այլն: Աստծո Շնորհը այցելում է միայն խոնարհ և հեզ մարդուն: Այնտեղ է հանգստանում Աստծո Հոգին: Եսայի մարգարեն ի՞նչ է ասում. «Ես ո՞ւմ եմ նայելու, եթե ոչ հեզերին ու խոնարհներին» (Եսայի 66:2)»:

Արդեն տասը դար է, ինչ Հայ Առաքելական Սուրբ եկեղեցու խորանները դառնում են ոտնլվայի՝ խոնարհության այս մեծագույն օրինակի, վկայարանները: Ոտնլվայի հիասքանչ արարողության ծիսակարգի ու աղոթքների հեղինակն է ընդհանրական եկեղեցու տիեզերալույս վարդապետ Ս. Եփրեմ Ասորին: Հետագայում կարգը հարստացվել է հայկական շարականներով, աղոթքներով, նաև Հովհաննես Պլուզ վարդապետի «Սիրո մասին» խորիմաստ խրատով:

Կարինե Սուգիկյան