Ընթերցանության անձնական բնույթը*

Ինչ որ ձեզ եմ ա­սում, ա­մեն­քին եմ ա­սում (Մարկ. ԺԳ 37)։

Ո՞ր խոս­քերն են մեզ հա­մար ա­վե­լի թանկ, քան մեր Փրկչի խոս­քե­րը: Եվ ե­թե ոչ այդ, ա­պա ո՞ր խոս­քե­րով կա­րե­լի է լա­վա­գույնս սրբա­գոր­ծել մեր միտքն ու հի­շո­ղությու­նը: Սուրբ Պա­խո­միոսն իր վա­նա­կան­նե­րից պա­հան­ջում էր ան­գիր ի­մա­նալ Սաղ­մո­սա­րանն ու Ա­վե­տա­րան­նե­րը կամ էլ բո­վան­դակ Նոր Կտա­կա­րա­նը: Ըստ սահ­ման­ված կար­գի` ա­զատ լի­նե­լուն պես նրանք ա­սում էին հի­շո­ղությամբ յու­րաց­ված նյու­թը խորհր­դա­ծությամբ հան­դերձ: Հրա­շա­լի կարգ էր: Պետք է միայն սեր­տա­ծը գոր­ծադ­րել սե­փա­կան ան­ձի նկատ­մամբ, օ­րի­նակ` Տերն ա­սում, պատ­վի­րում է այս կամ այն բա­նը. ես ինչ­պե՞ս կա­րող եմ դա ի­րա­գոր­ծել իմ դեպ­քում: Ե­թե սերտ­վա­ծը վե­րապ­րեք սրտով ու կյան­քով, ա­պա ձեր մտքով իսկ չի անց­նի պար­ծե­նալ Ս. Գրքի ձեր ի­մա­ցությամբ: Հո­գին դրա ժա­մա­նա­կը չի ու­նե­նա, քան­զի, ինչ­պես հա­յե­լու մեջ, միշտ կտես­նի իր ո­չինչ լի­նե­լը, տկա­րություն­ներն ու մեղ­քե­րը (ե­պիս­կո­պոս Ֆեո­ֆան):

Մտքով խո­նարհն ու հոգևոր շավ­ղով ըն­թա­ցո­ղը Ս. Գիրքն ըն­թեր­ցե­լիս ա­մեն բան կվե­րագ­րի ի­րեն և ոչ թե մեր­ձա­վո­րին (ս. Մար­կոս Ճգնա­վոր):

«Հարկ է,- գրում է մի հե­ղի­նակ,- ջա­նալ մտքով տե­ղա­փոխ­վել դե­պի այն ժա­մա­նակն ու այն տե­ղը, ուր տե­ղի են ու­նե­ցել Ա­վե­տա­րա­նում նկա­րագր­ված ի­րա­դար­ձություն­նե­րը, ընդ ո­րում` լի­նել ոչ թե հա­սա­րակ հան­դի­սա­տես, այլ դրանց մաս­նա­կի­ցը` կար­դա­ցա­ծը սե­փա­կան ան­ձին առն­չե­լով այն­պես, ա­սես թե այն հենց ի­րեն է վե­րա­բե­րում. «Ինչ որ ձեզ եմ ա­սում, ա­մեն­քին եմ ա­սում»,- ա­սաց Տերն Իր ա­շա­կերտ­նե­րին (Մարկ. ԺԳ 37): Հենց այդ ժա­մա­նակ և մի­միայն այդ ժա­մա­նակ, երբ կար­դա­ցածն առն­չում ենք սե­փա­կան ան­ձին, զգում ենք այն հրա­շա­գործ վե­րա­կեն­դա­նաց­նող զո­րությու­նը, որն ամ­փոփ­ված է Աստ­ծու խոս­քում, ինչ­պես սեր­մում»:

Կար­դա­լով Տի­րոջ կող­մից բժշկված բո­րոտ­նե­րի, տկար­նե­րի, կույ­րե­րի, կա­ղե­րի և դի­վա­հար­նե­րի մա­սին` խոր­հի՛ր, որ մեղ­քե­րի բազ­մա­պի­սի խո­ցեր ստա­ցած և դ­ևե­րից գե­րե­վար­ված հո­գիդ նման է այդ հի­վանդ­նե­րին: Ա­վե­տա­րա­նից սո­վո­րիր հա­վա­տալ, որ Տե­րը` նրանց Բժշկո­ղը, կա­պա­քի­նի նաև քեզ, ե­թե ջեր­մե­ռան­դո­րեն Նրա­նից ա­պա­քի­նություն խնդրես:

Ձեռք բեր հո­գու այն­պի­սի տրա­մադ­րու­թյուն, որ ու­նակ լի­նես ա­պա­քի­նություն ստա­նա­լու: Իսկ ա­պա­քի­նություն կա­րող են ստա­նալ նրանք, ով­քեր ըն­դու­նում են ի­րենց մե­ղա­վո­րությու­նը և ո­րո­շել են հե­ռա­նալ դրա­նից: Հպարտ ար­դա­րին, այ­սինքն` մե­ղա­վո­րին, որ չի տես­նում իր մե­ղա­վո­րությու­նը, Փրկիչ պետք չէ, նա Փրկչի կա­րիք չու­նի**: Մեղ­քե­րը տես­նելը, մարդ­կա­յին ցեղի ան­կու­մը տես­նելն ա­ռանձ­նա­հա­տուկ աստ­վա­ծա­յին շնորհ է: Ա­ղեր­սի՛ր, որ ստա­նաս այդ շնոր­հը, և քեզ հա­մար ա­վե­լի հաս­կա­նա­լի կլի­նի երկ­նա­վոր Բժշկի գիր­քը` Ա­վե­տա­րա­նը:

Ձգտե­լով ապ­րել բա­րե­պաշտ կյան­քով` պետք է հի­շել և եր­բեք չմո­ռա­նալ, որ կար­դա­ցա­ծը և հաս­կա­ցա­ծը անհ­րա­ժեշտ է վե­րագ­րել սե­փա­կան ան­ձին, այլ ոչ թե ու­րիշ­նե­րին: Սե­փա­կան ան­ձի նկատ­մամբ լի­նել խե­լամ­տո­րեն խիստ, իսկ ու­րիշ­նե­րի հան­դեպ` նե­րո­ղա­միտ: Լի­նել խե­լամ­տո­րեն խիստ` նշա­նա­կում է զուր տե­ղը չհուզ­վել: Այս բա­նի օ­րի­նա­կը մենք կա­րող ենք տես­նել տար­բեր տա­րի­քի ե­րե­խա­նե­րի մեջ, ո­րոնց նկատ­մամբ նե­րո­ղամ­տություն է ցու­ցա­բեր­վում նրանց հաս­կա­ցո­ղության հա­մե­մատ (Ամբ­րո­սի Օպ­տինս­կի):