Պատասխան – Ճշմարիտ է, որ Աստված կարող է բացարձակապես ողջ չարիքը խափանել և Իր ամենակարող զորությամբ բոլորին միայն բարիք գործել տալ, որը մարդ չի կարող ուրանալ: Սակայն պետք չէ, որ աստվածային իմաստությունը խափանի ողջ չարիքը: Շատ անգամ նաև թույլ է տալիս, որովհետև դրանից հասարակությանն օգուտ է լինում: Եթե ամեն չարիք խափանվի, շատ բարիքներ կպակասեն աշխարհից: Եթե հեթանոսների կողմից հալածանք և չարչարանք չլինեին, ապա նահատակների համբերության վարձը և մարտիրոսների պսակը չէին լինի: Ուստի Աստված երբեմն թույլատրում է չարի գոյությունը, որպեսզի տիեզերքի գեղեցկությունը փայլի, քանի որ պատկերում առկա ստվերից է առաջանում պատկերի գեղեցկությունը: Այս առումով Սուրբ Օգոստինոսը գրում է. «Իմացավ նկարիչը՝ ո՛ւր դնի սև գույնը, որպեսզի նկարը վայելուչ լինի, և Աստված չգիտի՞, թե ուր դնի մեղավորներին, որպեսզի գեղեցիկ լինեն արդարները»:
Որովհետև Աստված ամենաբարի է, չարերից ևս մեծամեծ բարիք է ստանում: Նույն Օգոստինոս վարդապետն այսպես է ասում. «Աստված թույլ չի տալիս, որ չարը լինի Իր գործերում, քանզի այնքան ամենազոր և բարի է, որ մինչև իսկ չարից է բարիք ստեղծում»: Դարձյալ շատերը կան, որ մեղանչական են և շատ թերություններ ունեն: Պետք է Աստված այդպիսիներին այնպես շարժի, որ թույլ տա, որպեսզի շատ անգամ նրանցից չարություն առաջանա: Թեպետ Ինքն ամենևին էլ չի մերձենում այն չարին, որ չար է ըստ էության:
Այստեղ փոքր-ինչ դժվարություն կարող է առաջանալ, բայց այն բացատրելը ևս դյուրին է: Կամենում ես ասել, թե ինչպե՞ս է լինում, որ աստվածային շարժունակությունը տարածվում է այդ չար գործողությունների վրա: Աստվածային շարժման տարածվելն այդ գործերի վրա տեղի է ունենում ոչ թե ըստ էության, այլ՝ ըստ գործերի:
Ահա քեզ գեղեցիկ մի օրինակ: Մարմնի բոլոր անդամների առաջին շարժողը, ինչպես հայտնի է, մարդու հոգին է, որը մի պարզ էություն է: Սակայն բոլոր անդամներն էլ միևնույն կերպով չեն ընդունում նրա շարժման զորությունը, այլ ամեն մեկն իրեն պետք եկածի չափով. ոտքը՝ քայլելու չափ, ձեռքը՝ գործելու և այլն: Բայց շարժող հոգին միակերպ զորությամբ շարժեց բոլորին, և բոլորի շարժողն է համարվում: Եթե այս անդամներից մեկը խեղված լինի, ինչպես, օրինակ, ոտքի մեկը կաղ լինի, հիրավի, մյուսը՝ աջ ոտքի նման պիտի շարժվի հոգու միևնույն զորությամբ, բայց ողջ ոտքի պես չի կարող քայլել:
Արդ՝ ուզում եմ ասել, թե հոգին տարածեց իր զորությունն այն կաղ ոտքի վրա, որ շարժի, այլ ոչ թե ծուռ քայլի, քանզի ծռությունը կամ ծուռ քայլելն իր կարողությունից է և ոչ թե հոգու շարժիչ զորությունից: Նմանապես և Աստծո շարժունակությունը, ինչպես ասացի, տարածվում է նաև չար գործերի վրա, բայց ոչ թե ըստ էության չարերի, այլ ըստ էության գործերի. ինչպես հոգին կաղ ոտքի շարժման պատճառ է, բայց կաղ քայլելը այդ շարժումից չէ, այլ կարողությունից:
Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի