12 Դեկտեմբեր, Բշ, Պահք Սուրբ Մինասի, Երմոգինեի, Գրաբոսի և կամավոր աղքատներ Հովհաննեսի և Աղեքսիանոսի հիշատակության օր

Մինաս, Երմոգինես և Գրաբոս

Մինասը ծնվել և ուսում էր առել Աթենքում և ապրում էր Մաքսիմինոս կայսեր (286-310) ժամանակներին, գաղտնի քրիստոնյա էր դարձել: Կայսրը նրան Ալեքսանդրիա ուղարկեց, որպեսզի խաղաղություն հաստատի այս խռովահույզ քաղաքում: Նրան ընկերացավ իր քարտուղարը՝ Գրաբոս կամ Եվգրաբոսը: Իր ճարտասանությամբ (իմաստությամբ) հաջողվեց իր առաքելության մեջ, որից էլ կայսրը գոհ մնալով՝ նրան այդ նույն քաղաքի կառավարիչը կարգեց: Սակայն նրա բարեգութ արարքները և քրիստոնյաների հանդեպ ցուցաբերած բարեկամությունը երևան հանեցին նրա քրիստոնյա լինելը, ինչը որ Ալեքսանդրիայի հեթանոս մեծամեծները տեղեկացրին կայսերը: Կայսրը նրան փոխարինելու համար մի այլ աթենացի ուղարկեց, նույնքան ուսյալ և նույնքան ճարտար Երմոգինես կոչվածին: Նա նախ իր ճարտասանությամբ փորձեց Մինասին դարձի բերել, բայց հաղթվելով նրա իմաստուն պատասխաններից, խստագույն չարչարանքների ենթարկեց, մինչև իսկ կտրել տվեց նրա լեզուն և աչքն էլ հանել տալով՝ բանտ նետեց: Սակայն հաջորդ օրը Մինասը բժշկված ներկայացավ նրան, որից Երմոգինեսը խորապես տպավորվելով քրիստոնյա դարձավ, մկրտվեց և եպիսկոպոս ձեռնադրվեց և սկսեց քաջաբար քարոզել Ավետարանը: Կայսրը պատահածի մասին տեղեկանալով անձամբ Ալեքսանդրիա եկավ: Դատեց և ծանր չարչարանքների ենթարկեց նրանց, սակայն նրանք երկնային զորությամբ գոտեպնդվելով՝ տոկացին բոլոր չարչարանքներին: Այդ ժամանակ Մինասի դիվանադպիրը՝ Գրաբոսը, որը նույնպես քրիստոնյա էր, սկսեց նախատել կռապաշտութունը և հեգնել կայսեր անճարությունն ու անհաջողությունը այս մարդկանց դարձի բերելու մեջ: Կայսրը, զայրացած, տեղնուտեղը սպանեց նրան; Իսկ Մինասին և Երմոգինեսին էլ չորրորդ դարի սկզբներին հրամայեց գլխատել;

 

Հովհաննես Կամավոր Աղքատ

Մի մեծահարուստ իշխանի որդի էր Հովհաննեսը և իր ծնողների հետ ապրում էր Կ. Պոլսում: Երբ կարդալ սովորեց ծնողները նրան մի Ավետարան նվիրեցին, որի տուփը ոսկուց էր և ակնակուռ: Մատաղահասակ տարիքում ծնողներից գաղտնի վանք մտավ, որտեղ այնքան առաջացավ կրոնական ճգնությունների մեջ, որ բոլորի հիացմունքին էր արժանանում: Սակայն որոշ ժամանակ անց ծնողների կարոտից ֆիզիկապես սկսեց մաշվել: Վանահայրը արտոնեց, որպեսզի գնա և տեսնի իր ծնողներին: Ճանապարհին, իրենից ավելի աղքատ հագնված մեկին տեսնելով, նրա հետ փոխանակեց հագուստները և հայրական տան մոտ հասնելով՝ մի խուց պատրաստեց դրա մոտ և որպես մուրացկան այնտեղ բնակություն հաստատեց: Իր ծնողների դեմքերը երբեմն-երբեմն տեսնելու համար միշտ Աստծուն փառք էր տալիս, սակայն երբեք չէր հայտնում նրանց իր ով լինելը: Ծնողները, խղճահարվելով նրա խղճալի տեսքից, երբեմն-երբեմն իրենց սեղանի ավելցուկներից ուտելիք էին ուղարկում նրան, որն էլ մի փոքր ճաշակելով, մնացածը բաժանում էր ուրիշ աղքատներին: Չարաչար հիվանդացավ, մարմինը որդերով պատվեց և այնքան գարշահոտ դարձավ, որ մայրը հրամայեց, որ նրան այնտեղից հեռացնեն: Երբ դռնապանը եկավ հեռացնելու նրան, Հովհաննեսը նրան խնդրեց, որ մի փոքր ժամանակ տա իրեն, քանի որ շուտով արդեն մահանալու էր: Դռնապանը ծնողների դուրս գալու ժամանակ նրան տեղյակ էր պահում և նա հեռանում էր իր խցից և թաքնվում:

Երբ զգաց, որ մահանալու է, կանչեց դռնապանին, շատ շնորհակալ եղավ նրա տված թույլտվության համար և խնդրեց, որ տանտիրոջը հայտնի, թե իրենց տան դիմացի աղքատը մահամերձ է և նրան երկու խոսք ասելու համար տեսակցություն է խնդրում: Ժահրահոտության համար մայրը նախ չցանկացավ գալ: Հովհաննեսը դարձյալ խնդրեց դռնապանին, որ գնա և ասի. թե Հիսուսը մի անգամ ասել է. «Երանի աղքատներին, քանզի այդպիսիներինն է Աստծո արքայությունը», և թերևս Աստված էլ իրեն ողորմի աղքատին այցելելու իր բարիքի համար:

Երբ մայրը եկավ, Ավետարանը հանելով նրան տվեց: Կինը ճանաչեց իր նվիրած Ավետարանը և կանչելով իր ամուսնուն ցանկացավ իմանալ, թե որտեղից է ստացել այն: Հովհաննեսը ասաց. «Երդվեք, որ ասածներս կկատարեք և այդ ժամանակ ամեն բան կպատմեմ»: Ծնողները խոստացան: Հովհաննեսը ասաց. «Շատ պիտի խնդրեմ, որ ինձ այս խցում թաղեք, իմ վրայի մազեղեն ցնցոտիով, ոչ մի փառահեղ թաղում… Ես ձեր որդի Հովհաննեսն եմ» և ավանդեց հոգին: Եվ ավելացնում է վկայաբանությունը, «անուշ բույր բուրեց նրանից»: Մայրը, այս լսելով, ուշակորույս ընկավ: Լուրը տարածվեց ամբողջ քաղաքում: Ծնողները ցանկացան մեծարժեք զգեստներ հագցնել, փառավոր թաղում անել, սակայն իրենց տված խոստումը հիշելով նրա ասածի պես արեցին՝ թաղեցին նրան իր խցում և իրենք էլ բարեպաշտությամբ և բարեգործությամբ կնքեցին իրենց կյանքը:

Թեև մեզ մոտ Հովհաննես Գբեցին և Հովհաննես Կամավոր Աղքատը որպես տարբեր անձեր են տոնվում, սակայն ըստ երևույթին դա միևնույն անձն է և երկու պատմությունները նույն անձնավորության պատմության երկու տարբեր տարբերակներ են:

Հայերս նրա հիշատակը տոնում ենք Հիսնակի պահոց երրորդ երկուշաբթի օրը:

 

Ալեքսիոս Կամավոր Աղքատ

Ալեքսիոսը հռոմեացի ազնվական և բարեպաշտ ծնողների զավակ էր, որն իր ամուսնական գիշերը գաղտնի փախավ Արևելք և Եդեսիա քաղաքում իրեն ճգնողական կյանքի նվիրեց Ե դարի առաջին քառորդին: Իր սրբության համբավն ամեն կողմ տարածվելու պատճառով այս անգամ էլ արևմուտք փախավ և որպես մուրացկան իր հայրական տան սանդուղքների տակ բնակություն հաստատեց՝ առանց իր ինքնությունը հայտնելու: Մահվանից հետո իր մոտից հայտնաբերած մի գրությունից հայտնի դարձավ նրա ով լինելը, հայրն ու մայրը նրա վրա ընկնելով դառնապես արտասվեցին, որ այսքան տարիներ իրենց հարկի տակ ապրել է իրենց կորած միակ որդին և իրենք չէին ճանաչել և մուրացկանի տեղ էին դրել նրան: Ապա իր ճգնած վայրի վրա մատուռ կառուցվեց:

Հայերս նրա հիշատակը տոնում ենք Հիսնակի պահոց երրորդ երկուշաբթի օրը:

 

«Համաքրիստոնեական Սուրբեր», Շնորհք արքեպսԳալուստյան, «ԳԱՆՁԱՍԱՐ» մատենաշարԵրևան 1997 

Արևելահայերենի փոխադրեց՝ Վաչագան սրկԴոխոլյանը

Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․