Աստծու խոսքը պահելու մասին

Ա­հա թե ին­չու, դեն գցե­լով ա­մե­նայն աղ­տե­ղություն և չա­րի­քի ա­վել­ցուկ, հե­զությա՛մբ­ ըն­դու­նե­ցեք ձեր մեջ սեր­ման­ված խոս­քը, որ կա­րող է փրկել ձեր հո­գի­նե­րը: Խոս­քը կա­տա­րող­նե՛ր­ ե­ղեք, այլ ոչ թե միայն այն լսող­ներ հա­մա­րե­ցեք դուք ձեզ, քա­նի որ, ե­թե մե­կը միայն լսող լի­նի խոս­քը և ոչ կա­տա­րող, նա նման է մի մար­դու, որ ակ­նա­պիշ դի­տում է հա­յե­լու մեջ իր բնա­կան դեմ­քը: Նա­յե­լով տես­նում է ինքն ի­րեն, անց­նում գնում է և ան­մի­ջա­պես մո­ռա­նում, թե ինչ­պի­սին էր ին­քը: Իսկ ով աչ­քե­րը հա­ռած նա­յում է ա­զա­տության կա­տար­յալ օ­րեն­քին և դրա մեջ էլ հա­րատևում, նա լսում է, չի մո­ռա­նում, այլ այն կա­տա­րում է. այդ­պի­սի մե­կը իր ա­րա­ծի մեջ ե­րա­նություն կգտնի (Հա­կոբ. Ա 21-25)։

Ա­նօ­գուտ է Աստ­ծու խոս­քը ա­ռանց գոր­ծե­րի կար­դա­լը կամ լսե­լը: Քրիս­տոս ե­րա­նի է տա­լիս ոչ թե նրանց, ով­քեր լսում են Աստ­ծու խոս­քը, այլ նրանց, ով­քեր լսում են ու պա­հում. «Մա­նա­վանդ ե­րա­նի՜ նրանց, որ լսում են Աստ­ծու խոս­քը և կպա­հեն» (Ղուկ. ԺԱ 28): Ի՞նչ օ­գուտ այն ցան­ված սեր­մից, ո­րը պտուղ չի տա­լիս: Ոչ մի: Ո՞րն է սննդի օ­գու­տը ստա­մոք­սին, ե­թե այն ա­վի­շի ու ար­յան չի փո­խա­կերպ­վում: Միան­գա­մայն ա­նօ­գուտ է այդ­պի­սի սնուն­դը: Այդ­պես է նաև Աստ­ծու խոս­քի` աստ­վա­ծա­յին սեր­մի պա­րա­գա­յում, որն օգ­տա­վետ չէ, ե­թե լսող­նե­րը չեն վե­րա­փոխ­վում: Ինչ­պես որ մար­մինն է հյուծ­վում և մա­հա­նում, երբ ստա­մոք­սը, սնունդ ըն­դու­նե­լով, չի մար­սում և ա­վի­շի ու ար­յան չի փո­խա­կեր­պում այն, այդ­պես էլ հո­գին, ո­րը թե­պետ լսում է Աստ­ծու խոս­քը, որ հոգևոր սնունդ է, բայց ա­վի­շի ու ար­յան չի փո­խա­կեր­պում, այ­սինքն` հոգևոր ա­ռու­մով չի զո­րաց­նում լսած խոս­քը, ու­ժաս­պառ է լի­նում ու կոր­ծան­վում: Այս պա­տա­հում է մար­դուն այն ժա­մա­նակ, երբ նա Աստ­ծու խոս­քը լսե­լով` դրա հա­մե­մատ չի շտկում իր վար­քը, չի դառ­նում Աստ­ծուն, ի սրտե չի ա­պաշ­խա­րում, մեղ­քե­րից չի հրա­ժար­վում և իր սրտում հոգևոր մխի­թա­րություն չի գտնում:

Աստ­ծու խոս­քը մեզ շնորհ­վել է հենց նրա հա­մար, որ լսե­լով այն` ուղ­ղենք ինք­ներս մեզ՝ ըստ Նրա խրա­տի: Իսկ ե­թե այդ­պես չա­նենք, այն մեզ ոչ մի օ­գուտ չի տա: Ճիշտ այն­պես, ինչ­պես հի­վան­դը չի ա­պա­քին­վի, ե­թե չկա­մե­նա հա­մա­պա­տաս­խան բու­ժում ստա­նալ, այդ­պես էլ մեր հոգևոր ախ­տե­րը բու­ժե­լու հա­մար Աստ­ծուց շնորհ­ված խոս­քը, ինչ­պես վե­րը նշե­ցինք, ա­նօ­գուտ կլի­նի, ե­թե դրա­նով չբու­ժենք մեր ախ­տե­րը: Ինչ­պես ա­նօ­գուտ է վար­պե­տի հմտությու­նը, ե­թե այն չի գոր­ծադր­վում (նա ան­պայ­ման կաղ­քա­տա­նա), այդ­պես էլ Սուրբ Գրքի քա­ջա­տեղ­յա­կությունն ու Տի­րոջ կամ­քի ի­մա­ցությու­նը շահ չեն, ե­թե Աստ­ծու խոս­քի ու Նրա կամ­քի հա­մա­ձայն չջա­նանք ուղ­ղել մեր վար­քը (ս. Տի­խոն Զա­դոնս­կի):

Երբ կար­դում ես աստ­վա­ծա­յին Գրվածք­նե­րի խոս­քե­րը, նախ ա­ղո­թի՛ր­ Աստ­ծուն, որ բա­ցի սրտիդ աչ­քե­րը, որ­պես­զի չբա­վա­րար­վես գրված բա­ռե­րը կրկնե­լով, այլ կա­րո­ղա­նաս նաև գոր­ծադ­րել դրանք երկ­յու­ղով. գու­ցե թե քո իսկ դա­տա­պար­տության հա­մար ես ըն­թեր­ցում Աստ­վա­ծաշն­չի կե­նա­րար խոս­քե­րը (ս. Հով­հան­նես Ոս­կե­բե­րան):

Մեր Տեր Հի­սուս Քրիս­տո­սի բո­լոր գոր­ծերն ու խոս­քե­րը կրոն են բա­րե­պաշ­տության ու ա­ռա­քի­նության. սրա հա­մար Նա մարմ­նա­ցավ` ցույց տա­լով մեզ ա­ռա­քի­նություն և բա­րե­պաշ­տություն: Որ­պես­զի յու­րա­քանչ­յուր ոք, ըստ կա­րո­ղության տես­նե­լով, նա­խան­ձախնդ­րո­րեն ձգտի նա­խա­տի­պին: Քան­զի սրա հա­մար մար­մին հա­գավ, որ­պես­զի և մենք, ըստ մեր կա­րո­ղության, նման­վենք Նրա վար­քին (ս. Բար­սեղ Կե­սա­րա­ցի):

Տե՛ր, Դու իմ ա­ղոթ­քով միշտ հաղ­թում ես իմ մի­ջի դժոխ­քին, և ե­թե ես ցայժմ դեռ դժոխ­քում չեմ, այդ Քո` դժոխ­քը Հաղ­թո­ղիդ ո­ղոր­մությունն է, Տե՛ր: Փա՜ռք ­Քեզ` Բա­րե­րա­րիդ և մեր Փրկչիդ: Ի՞նչ կլի­նեինք մենք ա­ռանց Քեզ. իս­կա­կան գա­զան­ներ, ո­րոնք հո­շո­տում են ի­րար: Ե՞րբ ենք մենք խո­րա­պես գի­տակ­ցե­լու ըստ Ա­վե­տա­րա­նի ապ­րե­լու անհ­րա­ժեշ­տությու­նը մեր իսկ ժա­մա­նա­կա­վոր և հա­վի­տե­նա­կան բա­րի­քի հա­մար: Իսկ այ­սօր ինչ­քա՜ն ­քիչ են նույ­նիսկ Ա­վե­տա­րան ըն­թեր­ցող­նե­րը (ս. Իոան Կրոնշ­տադտս­կի):

Սուրբ հայր Պամ­փոն գրա­ճա­նաչ չէր. և մի օր գնաց մի վար­դա­պե­տի մոտ` սաղ­մոս ու­սա­նե­լու: Երբ լսեց 38-րդ ­սաղ­մո­սի ա­ռա­ջին հա­մա­րը. «Ա­սա­ցի` զգու­շա­նամ իմ ճա­նա­պար­հին, որ լեզ­վովս չմե­ղան­չեմ», այլևս չ­կա­մե­ցավ ի­մա­նալ շա­րու­նա­կությու­նը: Նա ա­սաց. «Ե­թե սա գոր­ծով կա­տա­րեմ, այս հա­մարն էլ ինձ բա­վա­կան է»: Իսկ այն վար­դա­պե­տին, ով հան­դի­մա­նեց նրան վեց ա­միս ի­րեն չայ­ցե­լե­լու հա­մար, պա­տաս­խա­նեց. «Դեռևս ­գոր­ծով չեմ կա­տա­րել»: Իսկ երբ բա­զում տա­րի­ներ անց նրա ծա­նոթ­նե­րից մե­կը հարց­րեց նրան, թե սո­վո­րե՞լ է արդ­յոք այդ սաղ­մո­սը, պա­տաս­խա­նեց. «Քա­ռա­սու­նի­նը տա­րում թերևս ­կա­րո­ղա­ցա սո­վո­րել այն» (Հա­յե­լի վա­րուց):

Հոգևոր կյան­քում Գրքե­րը միայն ա­ռաջ­նոր­դում են: Բուն ճա­նա­չո­ղությու­նը գոր­ծով է ձեռք բեր­վում: Նույ­նիսկ այն, ինչն ըն­թեր­ցա­նությամբ է ճա­նաչ­վել, պարզ ու հան­գա­մա­նա­լից կդառ­նա, երբ փոր­ձարկ­վի գոր­ծով, և այլ կերպ կըն­կալ­վի (ս. Ֆեո­ֆան Զատ­վոր­նիկ):

Այս­տեղ հարկ է նշել Աստ­ծու խոս­քի բեղմ­նա­վոր ըն­թեր­ցա­նության ա­մե­նաանհ­րա­ժեշտ պայ­մա­նը: «Ճա­շա­կե­լով» Աստ­ծու` որևէ խրատ պա­րու­նա­կող խոս­քը` պետք է ջա­նալ ան­հա­պաղ կա­տա­րել այն, քա­նի դեռ սիր­տը չի սա­ռել: Իսկ կա­տա­րե­լով մեկ ան­գամ` հա­ջորդ ան­գամ այն կա­տա­րելն ա­վե­լի դյու­րին կլի­նի, քան­զի այդ­պես բա­րի գոր­ծե­րի հմտություն ու վար­ժանք է ձեռք բեր­վում (Եբր. Ե 14): Եվ ընդ­հա­կա­ռա­կը, հա­ջորդ օր­վան հե­տաձգ­վող բա­րի մտադ­րությու­նը սո­վո­րա­բար չի կա­տար­վում, քան­զի Աստ­ծու խոս­քի` մար­դուն հա­ղոր­դած բա­րո­յա­կան ու­ժը` Նրա ներշն­չան­քին հետևե­լու այդ ու­րախ վճռա­կա­նությու­նը, մնա­լով ան­գործ, աս­տի­ճա­նա­բար թու­լա­նում է ու ան­հե­տա­նում: «Միան­գա­մայն ա­նօ­գուտ է,- գրում է ս. Տի­խոն Զա­դոնս­կին,- կար­դալ ու չպա­հել այն, ինչ սո­վո­րեց­նում է Գիր­քը: Ե­թե կամքդ չուղ­ղես, ա­պա այդ ըն­թեր­ցա­նությու­նից ա­վե­լի չար կդառ­նաս, քան ե­ղել ես»: Բա­ցի այդ, նմա­նօ­րի­նակ գործ­նա­կան վե­րա­բեր­մուն­քը Աստ­ծու խոս­քի նկատ­մամբ լա­վա­գույնս հա­վաս­տիաց­նում է Փրկչի վար­դա­պե­տության աստ­վա­ծա­յին լի­նե­լու իս­կությու­նը. «Ե­թե մեկն ու­զում է Նրա կամ­քը կա­տա­րել, կի­մա­նա այդ ու­սուց­ման մա­սին, թե Աստ­ծու՞ց է արդ­յոք» (Հովհ. Է 17):

Մնում է ասել այն մասին, թե որն է մարդու համար լավն ու բարին: Նա՛ է իմաստուն, ով ջա­նասիրաբար չարչարում է իր մարմինը քաղ­ցով և ծարավով, որպեսզի վարժեցնի նրան գոր­ծունեության համար. ո՛վ իր անձը ուղղում և կրթում է Ս. Գրքի ընթերցանությամբ: Նա՛ է հոգով և մարմնով գեղեցիկ, ով բովում է ի­րեն այս երկու քուրաներում: Ինչքան զտում է իրեն դրանցում, այնքան ընդգծվում է նրա գեղեցկությունը:

Մարմնական աշխատանքները միջոց են հան­դիսանում առողջության պահպանման և ծուլության հաղթահարման համար. նրա օգ­նությամբ հոգին էլ է դառնում զգոն, զսպում և հաղթահարում է ցանկությունները: Այս նաև մեր համար հոգացող Բարերարի՛ն է հաճելի: Նրա խրատները բոլորիս համար թող լինեն` որպես հզոր գարշապար, որը ոտնակոխ է անում մեր բոլոր մեղքերը (ս. Եփրեմ Ասորի):

Ում թագավորը կամենում է արքունի պար­գևագրերի ու ընծաների արժանացնել, նախ իր ուղերձներն է հղում, որոնցով նրանց բոլորին ծանուցում է. «Փութով փութացեք իմ առաջ կանգնելու և ինձանից արքայական պարգևներ ստանալու»: Եվ եթե չներկայանան ու չստանան, ապա այդ ծանուցագրերի ըն­թեր­ցանությունը նրանց ոչ մի օգուտ էլ չի տա, ավելին. մահապարտ կճանաչվեն այն բանի հա­մար, որ չկամեցան գալ ու արքայի ձեռամբ մեծարվել: Այդպես է նաև աստվածային գրվածք­ների պարագայում. Աստված-Թագա­վո­րը Իր ուղերձների միջոցով մարդկանց առա­ջարկում է` նրանց ազդարարելով, որ Իրեն կան­չողներն ու հավատացողները խնդրեն և երկնային պարգև ստանան` անմասն չմնալով Իր աստվածային էությունից: Քանզի գրված է. «որպեսզի հաղորդակից լինենք աստվածային բնու­թյանը» (Բ Պետր. 1. 4): Իսկ եթե մարդը չգա, չխնդրի ու չստանա, ապա նրա համար Գրքերի ընթերցանությունն անօգուտ կլինի, ա­վելին.մահապարտ կճանաչվի այն բանի հա­մար, որ չկամեցավ երկնային Թագավորից կյան­քի պարգևն ընդունել, առանց որի անհնար է հավիտենական կյանք գտնել, այսինքն` Քրիս­տոսին: Նրան փառք հավիտյանս: Ամեն (ս. Մակար Եգիպտացի):