Արտաքսման կիրակի. աշխարհի գրավիչ հրապույրը

Մեծ պահքի երկրորդ կիրակին՝ արտաքսման կիրակին, խորհրդանշում է Ադամի և Եվայի դրախտից արտաքսվելը: Արտաքսման կիրակիի ընթերցվածքները աղերսական են: Այս կիրակին աղերսում է. «Տե՛ր, ողորմիր մեզ, քանզի մենք մեր հույսը դրել ենք Քեզ վրա» (Եսայի 33:2):

Երբ Աստված երկրի ստեղծագործության վերջում ստեղծեց մարդուն, բացի դրախտային սքանչելիքներից, նրան պարգևեց ազատ կամք՝ կա՛մ աստվածահաճո ճանապարհով ընթանալ, կա՛մ շեղվել: Աստված երբեք Իր կամքը չի պարտադրում մարդուն, ում ազատ կամքով է ստեղծել. սա է մարդու և կենդանիների միջև հիմնական տարբերությունը: Աստծո կամքը տիեզերքի այլ մարզերում տիրական և վերջնական է, ներառյալ կենդանիները, իսկ երբ հերթը մարդուն է հասնում, Աստված պարզապես ասում է` «արա՛» կամ «մի՛ արա»: Նախաձեռնությունը մարդուն է թողնում:

Աստված Ադամին ու Եվային տվեց կյանքի պատվիրանը. «Դրախտում ամեն ծառի պտուղներից կարող ես ուտել, բայց բարու և չարի գիտության ծառից մի՛ կերեք, որովհետև այն օրը, երբ ուտեք դրանից, մահկանացու կդառնաք» (Ծննդոց 2:16-17):

Առաջին մարդիկ ապրելով դրախտում՝ վայելում էին Արարչի անսպառ պարգևները: Նրանք չէին կրում ոչ հոգսի, ոչ տառապանքի և ոչ էլ մահվան երկյուղը:

Սակայն Ադամն ու Եվան դրախտի այդ երանական կյանքի մեջ երկար չմնացին. նրանք ընտրեցին այլ ճանապարհ: Մարդը կենդանի հաղորդակցություն ուներ Աստծո հետ, որով ազատապես կարող էր երանություն վայելել կամ այլ կերպ ասած՝ դրախտում երջանիկ լինել: Աստված նրան ամեն հնարավորություն տվել էր դրախտի բնակիչ լինելու և կատարելագործվելու: Բանսարկուն ցանկացավ զրկել մարդուն այդ երանությունից: Ուստի որոշեց դրդել նրան խախտելու աստվածային պատվիրանը և այդ նպատակով, օձի կերպարանքով, հայտնվեց Եվայի առաջ ու համոզեց նրան չլսել Աստծուն ու ճաշակել պտուղը: Բարին ու չարը դրված էր նրա առաջ, նա կարող էր ընտրել իր կամեցածը՝ կա՛մ Աստծո կամքը, կա՛մ արտաքին հրապույրը: Եթե մնար բարու մեջ, կհարատևեր իր երանության մեջ, իսկ եթե կամենար չարը իմանալ, չարի համն էլ ճաշակել, արտաքին հրապույրն էլ փորձել, կճաշակեր և մահը: Ուտելով բարու և չարի գիտության ծառի պտղից՝ մարդը ընտրեց աշխարհի գրավիչ հրապույրը, հրապուրվեց պտղից ու սատանայից: Այդ ժամանակ բաժանվեց Աստծո հաղորդակցությունից, կորցրեց մտքի տեսության պայծառությունն ու իր մանկական անմեղությունը և օտարացավ Աստծուց: Մարդը գլորվեց կատարյալ աշխարհասիրության մեջ: Հետզհետե հակվելով դեպի չարը՝ ընկավ նեղության մեջ և կորցրեց իր անշփոթ երջանկությունը: Երկպառակություն առաջացավ նրա մտքի, կամքի ու խղճի մեջ: Մարդը փոխանակ Աստծո որդի, աշխարհի որդի դարձավ:

Եվ Աստված անիծեց օձին, անիծեց կնոջն ու անիծեց տղամարդուն: Նրանց համար նախապես բնական սովորույթները` սողալ, ծնել, աշխատել, հանկարծ վերածվեցին պատժի, և խանգարվեց նաև այն ներդաշնակ հարաբերությունը, որ կար Աստծո և մարդու միջև և ապա` բնության ու մարդու միջև: Բանական և անբան կենդանական աշխարհների միջև թշնամություն մտավ. մարդը` գազաններին և գազանները մարդուն թշնամի դարձան: Բնության ամենից հրաշալի երևույթը, այսինքն` կնոջ որդեծնության աստվածադիր օրենքը, վերածվեց ցավագին երկունքի, մարդու ամենից բնական և ամենից հաճելի զբաղմունքը` աշխատանքը, վերածվեց տանջանքի:

Այսպես արտաքսվեցին դրախտավայրից առաջին մարդիկ՝ անսալով չարի խորհուրդներին: Գործած մեղքերի պատճառով դարձան մահկանացու և անհնազանդության պատճառով արտաքսվեցին ու դատապարտվեցին դժվարին երկրային կյանքի՝ քրտնաջան աշխատանքով իրենց ամենօրյա հացը վաստակելու: Ողջ աշխարհը փոփոխության ենթարկվեց: Մեղքը մտավ աշխարհ: Դրախտը միայն հիշատակ մնաց մարդու հիշողության մեջ:

Նախամարդու մեղանչումը ապականիչ կերպով ներգործեց նրա ամբողջ գոյության վրա: Գործած մեղքը կոչվեց «Ադամական մեղք»: Այն ավերիչ սկիզբ եղավ ժառանգների համար.

ժառանգաբար փոխանցվեց սերնդե սերունդ ամբողջ մարդկությանը և միայն մկրտությամբ է, որ մաքրվում է:

Ադամի ու Եվայի պատմությունը այսօր էլ կրկնվում է յուրաքանչյուր մարդու կյանքում: Փորձություններով լի աշխարհում, այսօր էլ մարդ հրապուրվում է «արգելված պտղով»՝ այն հրամցնելով նաև ուրիշներին: Մեղանչելուց հետո, երբ մարդը սթափվում է, տեսնում է իրեն «մերկացած» և «դրախտից արտաքսված»: Կյանքի դժվարությունների, տառապանքների և խավարի մեջ դեպի դրախտ գնացող ճանապարհը ուղենշում և լուսավորում է Հիսուս Քրիստոսը:

Երկրորդ Ադամի՝ Հիսուս Քրիստոսի մարդեղությամբ մարդկանց առջև վերստին բացվեց դրախտի ճանապարհը, զղջումով, ապաշխարությամբ և առաքինի վարքով մեղքերից մաքրվելով, վերստին արժանի դառնալու դրախտի փափկությանը:

Եկեղեցին կոչ է անում մերժել այն ամենը, ինչը ծառայում է որպես գայթակղություն և աղոթքով, ապաշխարությամբ պահք պահել, քանի որ ինչպես Սբ. Հովհան Մանդակունին է ասում. «Արդեն իսկ մարդուն ստեղծելիս Աստված պահքի պնդությամբ պարսպեց մեր բնությունը և առաջին մարդուն որպես առաջին պատվիրան տվեց պահքի պնդությունը՝ չճաշակել չարի և բարու գիտության ծառից: Քանզի եթե պահեր պահքի պատվիրանը, կժառանգեր անախտ, անմահ և անմեղ կյանքը և երկնքում՝ երկնային բարիքները, քանզի շատերը, ովքեր պահեցին պահքի պնդությունը, փրկվեցին բազում վշտերից» («Թուղթ պահքի պնդության մասին»):

Արտաքսման կիրակիի շարականը նկարագրում ու հիշեցնում է Ադամի դրախտից արտաքսվելը և մեղավորների Քրիստոսի միջոցով դարձյալ դրախտին արժանի դառնալը: Շարականը նկարագրում է, թե ինչպես Տերը նախ դրախտում հաստատեց պահքի սուրբ օրենքը, սակայն մեր նախածնողները չպահեցին: Արգելված պտուղն ուտելով՝ նրանք ճաշակեցին մեղքի և մահվան դառնությունը: Այնուհետև խնդրվում է, որ Տերը շնորհի պատվիրանների քաղցրության ճաշակումը, որ մարդասեր Աստված մեզ մեր բազում հիվանդություններից բժշկի և ցավերը վերցնի:

 

 

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը

10.03.19
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․