Այնտեղ, որտեղ շատ հոգսեր կան, շատ հոգևոր «ռադիոխաթարումներ» էլ կան

- Հա՛յր, չափսոսացի՞ք, որ թողեցիք այն խուցը, որի վերականգնման համար այդքան ջանք էիք թափել, և այլ վայր տեղափոխվեցիք:

- Եթե հեռացա այնտեղից, նշանակում է, որ լուրջ պատճառ կար դրա համար:

- Եվ ամենուր Ձեզ միայն ամենաանհրաժեշտո՞վ եք սահմանափակել:

- Այո, այս կյանքի համար ամենաանհրաժեշտով եմ սահմանափակել ինձ, որպեսզի ի վիճակի լինեմ կատարել այն, ինչ Երկնքի համար է անհրաժեշտ: Երկրայինի մեջ կորչելով՝ մարդը շեղվում է այն ճանապարհից, որն իրեն դեպի Երկինք է տանում: Նախ՝ մի բան ես անում, հետո՝ ուզում ես էլի ինչ-որ բան անել… Եթե այդ ատամնանիվների արանքում ես հայտնվել, ուրեմն՝ վերջ, կորած ես: Երկրայինի մեջ կորչելով՝ մարդը երկնայինն է կորցնում: Եվ ինչպես երկնայինին վերջ չկա, այդպես էլ՝ երկրայինին: Կա՛մ դու կկորչես այստե՛ղ, կա՛մ էլ՝ այնտեղ: Իսկ գիտե՞ս, թե ինչ ասել է «կորչել» այնտեղ՝ Երկնայինում: Ո՜հ, ես Հիսուսի աղոթքն էի ասում և ընկղմվում դրա մեջ: Երբեք աղոթքի մեջ չե՞ս սուզվել:

Հոգնածությամբ ու հոգսերով լի և հատկապես շտապելով արված բազմաթիվ գործերով զբաղվելը մեզ չի օգնում: Այդ ամենը երկրորդ պլան է մղում սթափությունը և խստացնում է հոգին: Մարդը ոչ միայն աղոթել, այլև մտածել անգամ չի կարողանում: Նա չի կարող խելամտորեն գործել և սխալներ է գործում:

Այդ պատճառով էլ ուշադիր եղեք, ձեր ժամանակն աննպատակ, հոգևոր կյանքի համար անօգուտ մի՛ վատնեք: Այլապես սարսափելի խստասիրտ կդառնաք և այլևս չեք կարողանա ձեր հոգևոր պարտականությունները կատարել: Գործերով կամ զրույցներով զբաղվելու ցանկություն կառաջանա ձեզ մոտ, կամ էլ խնդիրներ կստեղծեք ձեզ համար, որպեսզի «գործի մեջ» լինեք: Երբ մենք Հիսուսի աղոթքն ու մեր հոգևոր պարտականությունները թողնում ենք, թշնամին զբաղեցնում է մեր հոգևոր բարձունքները և մարմնի ու մտքերի օգնությամբ պատերազմ է մղում մեր դեմ: Նա անպիտան է դարձնում է մեր բոլոր ուժերը՝ և՛ հոգու, և՛ մարմնի: Ընդհատում է Աստծո հետ ունեցած մեր շփումը, որի հետևանքն էլ մեր հոգու գերեվարումն է կրքերի օգնությամբ:

Հայր Տիխոնը վանականներին ասում էր, որ հոգսերից ազատվելու համար հարկ է ճգնավորների պես ապրել, այլ ոչ թե բանվորների պես աշխատել ու աշխարհիկ մարդկանց պես ուտել: Չէ՞ որ վանականի գործը երկրպագություններն են, պահքերն ու աղոթքները՝ ոչ միայն իրենց, այլև ողջ աշխարհի համար՝ թե՛ ողջերի, թե՛ հանգուցյալների: Իսկ աշխատանքը պետք է շատ չլինի ու կատարվի նրա համար, որպեսզի ապահովես քեզ անհրաժեշտ բաներով և ոչ ոքի համար բեռ չլինես:

- Հա՛յր, իսկ հոգսերը մի՞շտ են խոչընդոտում հոգևոր կյանքին:

- Եթե դու զբաղվում ես նրանով, ինչ հանձնարարված է քեզ*, ապա դա քեզ չի վնասի: Եթե քեզ հանձնարարված աշխատանքի կամ որևէ քրոջ օգնելու համար գործածվող ջանքերը [հանձնարարության] սահմաններից դուրս չեն գալիս, ապա դու անհամբերությամբ աղոթք կփափագես, իսկ ուրիշներին մատուցած օգնությունդ էլ արդյունավետ կլինի: Բայց եթե մարդն ինքնակամ դուրս է գալիս [հանձնարարության] սահմաններից, իրեն հանձնարարված աշխատանքին ինքն է հոգսեր ավելացնում, հոգ է տանում մի բանի մասին, որի անհրաժեշտությունը չկա, ապա նրա միտքը ցրվում է ու հեռանում Աստծուց: Իսկ եթե մարդու միտքն Աստծո հետ չէ, ապա նա ինչպե՞ս պետք է աստվածային ուրախություն զգա: Սիրտը հեշտությամբ է սառչում: Եթե ես ամբողջ օրը մարդկանց եմ ընդունում, ապա չնայած, որ դա հոգևոր աշխատանք է, գիշերը, երբ աղոթքի եմ կանգնում, սիրտս այլ վիճակում է գտնվում, տարբերվում է այն վիճակից, երբ ամբողջ օրն աղոթում եմ: Գլուխս լցվում է մարդկանցից լսածով, իսկ այդ ամենից ազատվելը հեշտ չէ: Որքան հնարավոր է օրվա ընթացքում Հիսուսի աղոթքն ասա ու կամացուկ որևէ հոգևոր երգ երգիր:

Ոչ երկար հոգևոր ընթերցանությունն էլ է շատ օգնում, հատկապես՝ աղոթքից առաջ: Այն շատ է ջերմացնում հոգին և ցրում այն հոգսերը, որոնցով մարդը զբաղվել է օրվա ընթացքում: Իսկ երբ հոգին ազատվում է և տեղափոխվում հոգևոր աստվածային մթնոլորտ, ապա միտքը չի շեղվում: Ավետարանից կամ Հայրերի վարքից կարդացած հատվածից (Հայրերի վարքում փոքր, բայց ուժեղ գլուխներ կան) միտքը հոգևոր ոլորտ է տեղափոխվում և արդեն չի հեռանում այնտեղից: Չէ՞ որ միտքն անդադրում երեխայի նման է, որը չի կարող մի տեղում հանգիստ նստել՝ մեկ այս կողմ է վազում, մեկ՝ մյուս: Բայց քաղցր կարամելի կոնֆետ տուր նրան, և նա ոչ մի տեղ չի գնա:

Հոգսերից ու մտահոգություններից ազատ լինելը ներքին լռություն ու հոգևոր ծաղկում է բերում: Հոգսերը վանականին հեռացնում են Աստծուց: Այնտեղ, որտեղ շատ հոգսեր կան, հոգևոր շատ «ռադիոխաթարումներ» էլ կան, որոնք հոգևոր ռադիոկայանների աշխատանքը խլացնում են: Հոգևոր կյանք չվարող վանականն արդարացում չունի: Հրեն խեղճ աշխարհականներն այնքան հոգսեր ունեն, բայց, միևնույն է, ջանում են: Վանականն այդպիսի հոգսեր չունի: Նա ո՛չ բնակարանի վարձի մասին է մտածում, ո՛չ՝ պարտքերի, ո՛չ այն մասին՝ արդյոք աշխատանք ունի, թե ոչ: Հոգևոր հայրը նրա կողքին է, եկեղեցին՝ վանքի տարածքում, աղոթքներ, Պատարագներ, օծումներ… Նա հոգսերից ազատ է և հոգում է հրեշտակ դառնալու մասին, նրա առջև այլ նպատակ չկա: Իսկ աշխարհականն այնքա՜ն հոգսեր ունի: Նա հոգ է տանում երեխաներին մեծացնելու և այլ գործերի մասին, և միևնույն ժամանակ իր հոգու փրկության համար է պայքար մղում: Ինչպես Հայր Տրիփոնն էր ասում**. «Վանականն ուզո՞ւմ է հսկում անել: Կարող է անել: Ուզո՞ւմ է պահք պահել: Դա էլ կարող է: Ո՛չ կին ունի, ո՛չ էլ՝ երեխաներ: Իսկ աշխարհական մարդն այդ ամենն անել չի կարող, քանի որ երեխաներ ունի: Մեկին կոշիկ է պետք, մյուսին՝ հագուստ, երրորդին՝ էլի ինչ որ բան…»:

 

* «Հանձնարարություն» բառը «սեփական կամքը հատել»-ուց զատ (ύπακοή) կարող է նաև այս կամ այն ծառայությունը նշանակել, որ դրվում է վանքում բնակվողի վրա (διακόνημα): Այս պարագայում հանձնարարությունն առաջին իմաստով է նկատի առնվում:

** Հայր Տրիփոնի մասին տես՝ О Старце Трифоне см. в кн.: Старец Паисий. Отцы-святогорцы и святогорские истории. Свято-Троице-Сергиевая Лавра, 2001, С. 120 - 125.

 

Հայր Պաիսիոս Աթոսացի

Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի

 

24.06.24
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․