Գրքեր

Սաղմոս ՀԱ

Սաղմոս Սողոմոնի համար:

Ոչ թե Սողոմոնին, այլ Սողոմոնի Տիրոջն են վայել այս խոսքերը, որ ցույց են տալիս նրա ի սկզբանե լինելը և նրա շնորհիվ աշխարհի բոլոր ծայրերի [մարդկության] հավատքի դառնալը:

1. Աստուած, զիրաւունս քո արքայի տո՛ւր, և զարդարութիւնս քո որդւոյ թագաւորի:

Աստվա՛ծ, դատաստանդ արքայի՛ն տուր, և արդարությունդ՝ թագավորի որդո՛ւն:

Արդարներն այսպես ասացին, ու լսեց Հայրը, և բոլոր դատաստաններն իր Որդուն տվեց: Եվ արդարությունդ՝ թագավորի որդո՛ւն. Քրիստոսը, որ թագավոր է և Որդին երկնավոր թագավորի և Դավթի:

2. Դատել զժողովուրդս քո արդարութեամբ, և զաղքատս քո իրաւամբք:

Որ քո ժողովրդին արդարությամբ դատի ու քո աղքատների իրավունքը պահի:

Երկու մասի է բաժանում դատաստանը. ժողովրդի, որ ոչ թե բոլորն էին հանցավոր, այլ նրանց մեջ բազմաթիվ առաքինիներ կային, և նրանց արդարությունը պատճառ հանդիսացավ փրկության՝ լրացնելով պակասը, ինչպես որ Հովհաննեսին ասաց. «Այսպես վայել է, որպեսզի մենք կատարենք Աստծու ամեն արդարություն» (Մատթ. 3:15): Եվ աղքատերի՝ հեթանոսների իրավունքը, ինչպես որ սատանայի հետ վիճելով ասում է, թե ինչպե՞ս կարող ես իմիններին ունենալ, մի՞թե ոչ խաբեությամբ և պատրանքով, և ոչ այնքան նրանց չարությամբ: Նորից՝ հանդերձյալում [աղքատի իրավունքը կպահի], երբ հոտին աջ և ձախ կողմերում կանգնեցնի, և թեև Սողոմոնը մի դատով գովելի դարձավ, երբ երկու կանանց միջև վճիռ կայացրեց, ապա իր Տերը ո՞ր օրինակով պիտի հիշվի:

3. Առցեն լերինք զխաղաղութիւն ժողովրդեան, և բլուրք զարդարութիւն:

Լեռները խաղաղություն կբերեն ժողովրդին, և բլուրներն՝ արդարություն:

Լեռները Աստծու հրեշտակներն են, որ և բերեցին, իսկ խաղաղությունը՝ կույսին, հովիվներին, մոգերին, յուղաբեր կանանց, առաքյալներին, որոնց և բլուրներ է կոչում, որոնք և վերցրեցին ու քարոզեցին Տիրոջ արդարությունը: Սողոմոնի օրոք փոքր-ինչ խաղաղություն եղավ, սակայն ոչ այնքան, որ բոլոր դարերում հիշատակվեր: Կոստանդիանոսի և Տրդատի օրոք էլ ընդհանուր խաղաղություն եղավ, սակայն սա Քրիստոսի շնորհիվ էր: Նորից՝ լեռներն ու բլուրները խաղաղություն կբերեն Տիրոջ գալստյամբ: Սուրբ ճգնավորներն էլ լեռներն ու բլուրները բարձրացան և խաղաղության մեջ կենցաղավարեցին, և օրհնաբանվում է Աստված այնտեղ, որտեղ նախապես կուռքեր էին դնում և պատերազմում էին Աստծո դեմ:

4. Իրաւ արասցէ աղքատաց ժողովրդեան, և կեցուսցէ զորդիս տնանկաց, և խոնարհեցուսցէ զամբարտաւանս:

Թող արքան իրավունք տա ժողովրդի աղքատներին, պահպանի տնանկների որդիներին, և ընկճի ամբարտավաններին:

Աղքատներին, այսինքն՝ հեթանոսներին, և պահպանի որդիներին Աբրահամի, Իսահակի և Հակոբի, որ այստեղ տուն չունեին: Եվ խոնարհեցնի փարավոնին, Ամաղեկին, ամուրհացիներին, Սենեքերիմին և սատանային, որ ցանկանում էր իր աթոռը ամպերից վեր դնել:

5. Կացցէ և մնասցէ ընդ արևու, յառաջ քան զլուսին ազգէ մինչև յազգ:

Նա թող ապրի ու մնա որքան որ արևը լինի, լուսնից առաջ, սերնդից սերունդ:

Հիսուս Քրիստոսը՝ իմանալի արեգակը Հոր և Սուրբ Հոգու հետ, որ արևն է, ինչպես որ ինքն է Հորը ճառագայթ կոչում, իսկ Սուրբ Հոգուն՝ Որդու երեսի լույս: Լուսնից առաջ, որովհետև Արարիչն է ժամանակի, որ ստեղծեց լուսնին, քանզի եբրայերենում և ասորերենում ասվում է, թե թող երկրպագեն նրան արևի և լուսնի հետ: Եվ ինչո՞ւ է Սողոմոնին վերաբերում հրեաների սերնդից մինչև հեթանոսների սերունդը: Նորից՝ առավոտյան արեգակի ծագելուց մինչև երեկո՝ նախքան լուսնի ելնելը, եկեղեցին աղոթքի է կանգնում նրա առաջ՝ մինչև վախճանը:

6. Իջցէ որպէս զանձրև ի վերայ գեղման, որպէս ցօղ, զի ցօղէ յերկիր:

Նա թող իջնի որպես անձրև գեղմի վրա և որպես ցող՝ երկրի վրա:

[Իջավ] կույսի մոտ անաղմուկ և անոտնաձայն լռությամբ, ինչպես որ Գեդեոնը նկարագրեց արևի ու անձրևի, կալի ու բրդի պահը: Նորից գեղմի վրայի անձրևը, որը բուրդն է, ոչ թե բացում է դուռն ու ներս թափվում, այլ ամեն ինչ լվում է և մաքրում, և ելնելուց էլ չի քանդում պարիսպը և ավերում, նույնպես նաև Տերը Կույսի մեջ մտավ և ելավ ինչպես ցող: Եվ առաքյալների քարոզչությունն էլ Բանի հեղումն է:

7. Ծագեսցէ յաւուրս նորա արդարութիւն բազում՝ բազում խաղաղութիւն, մինչև կատարեսցի լուսին:

Նրա օրոք արդարություն և մեծ խաղաղություն թող տիրի, մինչև լուսնի վախճանը:

Քանզի Հոգին հագնելով բնությանը, որը լույս է և օր Հիսուսի, բազում արդարություն տիրեց՝ կուսություն, մարտիրոսություն և ճգնություն, այնպիսի խաղաղություն տիրեց, որ նույնիսկ թշնամիներին էին սիրում: Մինչև լուսնի վախճանը. ինչպես լուսինն է մշտապես հնանում և նորանում, այդպես էլ երկիրը պատերազմ և խաղաղություն է ունենում, և որ նույնն է աշխարհն ու լուսինը, քանզի Տերն էլ ասաց, թե սուր բերեք: Նորից, մինչև որ խավարի արեգակն ու լուսինը, ըստ Տիրոջ հրամանի, քանզի դա է վախճանը, նաև երբ Քրիստոս Արեգակն է ծագում, խավարում է լուսինը՝ սատանան: Նաև ասում են, թե նախքան Քրիստոսի գալը մեկ տարի առաջ լուսինն ամբողջական է մնալու, և խաթարվելու է տոմարը. վերադիրը երեսուն է լինելու, իսկ յոթնյակը՝ յոթ:

8. Տիրեսցէ նա ի ծովէ մինչև ի ծով. ի գետոց մինչև ի ծագս աշխարհի:

Նա թող իշխի ծովից մինչև ծով, և գետերից մինչև ծագերն աշխարհի:

Ափից մինչև ափ, քանզի աշխարհի շուրջբոլորը ծով է: Գետերից՝ Հորդանանից, որ երկու ակունք ունի, այն գետից է ասում, որտեղ սկսեց մկրտությունը մինչև մարդկային կյանքի ափը:

9. Առաջի նորա նախ հնդիկք անկցին. և թշնամիք նորա հող կերիցեն:

Հնդիկները ծնկի թող գան նրա առջև, և նրա թշնամիները հող ուտեն:

Եբրայերենով՝ նախ կղզիները թող ծնկի գան, որ ծովի մեջ են գտնվում, որպեսզի նրան անծանոթ չմնան, ինչպես Տյուրոսից ու Սիդոնից Տիրոջ մոտ եկան, նաև եթովպացիների և Թովմայի միջոցով քրիստոնեությունը վաղ շրջանում քարոզվեց հնդիկներին: Եվ նրա թշնամիները հող ուտեն, ինչպես օձը, այդպես էլ բոլոր թշնամիները հող ուտեն և միշտ հողի մոտ գան, հերետիկոսներն էլ միշտ մոխիր են ուտում, այլ ոչ թե մանանա:

10. Թագաւորք Թարսսի և կղզեաց՝ պատարագս մատուսցեն նմա. թագաւորք Արաբայ և Սաբայ՝ պատարագս բերցեն նմա:

Թարսիսի և կղզիների թագավորները նվերներ թող մատուցեն նրան, Արաբիայի և Սաբայի արքաներն ընծաներ թող բերեն նրան:

Թարսիսի և կղզիների, Կարքեդոնի կողմերն է կղզի կոչում, իսկ Թարսիս՝ Տարսոնի՝ ներքին Հնդկաստանի: Եվ կղզիները ընծաներ թող բերեն, այստեղ՝ հավատացյալները, իսկ հանդերձյալում ընդհանրապես բոլոր ազգերը երկրպագություն և փառաբանություն են մատուցելու: Արաբիայի և Սաբայի արքաները, երջանիկ Արաբիան, որը նույնիսկ վեմ կոչվեց և երեք մոգերը՝ Մելքոնը Պարսկաստանից, Գասպարը Հնդկաստանից և Բաղդասարը Արաբիայից, ընծաներ բերեցին՝ ոսկի, զմուռս և կնդրուկ:

11. Երկրպագցեն նմա ամենայն թագաւորք երկրի. և ամենայն ազգք ծառայեսցեն նմա:

Աշխարհի բոլոր թագավորները թող խոնարհվեն նրա առաջ, և բոլոր ազգերը թող ծառայեն նրան:

Աշխարհի վերջում:

12. Զի փրկեաց զաղքատն ի հզօրէ. զաղքատն և զտնանկն, որոյ ոչ է իւր օգնական:

Քանզի հզորի ձեռքից նա փրկեց աղքատին՝ աղքատին ու տնանկին, որոնք օգնական չունեն:

Աղքատը եզակիով բնությանն է կոչում, որ փրկեց սատանայից, իսկ՝ աղքատ և տնանկ՝ հրեաներին, ըստ այնմ, թե. «նայեցի, բայց օգնող չկար» (Ես. 63:5):

13. Անխայեսցէ նա յաղքատն և ի տնանկն. և զանձինս տնանկաց կեցուսցէ, ի վաշխից չարեաց փրկեսցէ զանձինս նոցա:

Նա կխղճա աղքատին ու տնանկին, և տնանկների հոգին կփրկի: Չար վաշխառուներից կազատի նրանց:

Գթությամբ խնայելն է խղճալը: Չար վաշխառուներից կազատի, քանզի իրեն չլսելու փոխարեն, որ ճաշակեցին դրախտի քաղցր պտղից, միշտ վաշխ է պահանջում սատանան՝ Աստծո թույլատու կամքով հոգիները դժոխք տանելով, և անվարձ թողեց գլուխը միայն, որը մահն է, որից Տերը փրկեց, և երկրորդ գալստյամբ այն վերցնելու է, ըստ հինգ հարյուրի և հիսունի (Ղուկ. 7:41)՝ թողնելով Եվայի հինգ զգայարաններով գործած մեղքերը, և հիսունը՝ Ադամի, ինչպես Սիմոն (Պետրոսին) ասաց  և մեղավոր կնոջ մասին պատմեց: Հիսունը նաև Ադամի ազատ կամքի խորհուրդն ունի:

14. Պատուական է անուն նորա առաջի նոցա, կեցցէ, և տացի նմա յոսկւոյն արաբացւոց:

Նրա անունը փառավոր է նրանց առաջ: Նա կապրի, և արաբների ոսկին նրան պիտի տրվի:

Հիսուսի, ում առաջ խոնարհվում են բոլոր ծունկերը: Նորից՝ նրա անունը փառավոր է նրանց առաջ: Ըստ այլոց՝ եկեղեցու անունը Քրիստոսի առաջ, քանզի հեղեց իր արյունը նրանց համար, ուստի և քրիստոնյա են կոչվում: Կապրի, Հերովդեսը չի կարող սպանել, մեռելներից կապրի, և արաբների ոսկին նրան կտրվի, որովհետև ազնիվ է բնականից, քանի որ նրանց թագավորն է բերել՝ ի նշան անխախտ հավատի, որով վերադարձանք առաջին փառքին: Ասորերենում ասվում է, թե պատվական է նրա արյունը և այն ևս պատվվում է մեր կողմից՝ ծայրագույն պատվով:

15. Յաղօթս կացցեն առ նա յամենայն ժամ. և զօրհանապազ օրհնեսցեն զնա:

Ամեն ժամ աղոթքի կկանգնեն նրա առջև և գիշեր-ցերեկ կօրհնեն նրան:

Նրանք, ովքեր չթերացան հավատի մեջ, հոգու քնարներ են, և գիշերը չի իշխում նրանց վրա, որոնց բերաններում ամեն ժամ նրա օրհնությունն է, այդ պատճառով էլ գիշեր-ցերեկ է ասում:

16. Եղիցի հաստատութիւն ընդ ամենայն երկիր. և ի վերայ գլխոց լերանց:

Ամբողջ երկրում և լեռների գագաթներին հաստատություն կտիրի:

Եկեղեցին կհաստատվի ամբողջ աշխարհով մեկ, և լեռների վրա, ըստ այնմ, թե՝ «Մի քաղաք, որ լեռան վրա է կանգնած, չի կարող թաքնվել» (Մատթ. 5:14): Ասորերենում ասվում է, թե ամբողջ երկրում թող ցորեն լինի, հայտնի է հատիկի պատմությունը, որ ընկավ երկրի վրա և մեռավ: Եվ լեռների գագաթներին չափազանց սրբակենցաղներն են, ովքեր ազնիվ ցորեն են տալիս՝ նախ առաքյալները և ապա՝ նրանց նմանվողները:

17. Բարձրասցի քան զԼիբանան պտուղ նորա. ծաղկեսցի ի քաղաքի Տեառն որպէս խոտ երկրի:

Նրա պտուղը Լիբանանից ավելի բարձր կլինի, Տիրոջ քաղաքում նա կծաղկի երկրի խոտի նման:

Բոլոր կրոններից բարձր կլինի, և հրեաների սպասավորությունը եկեղեցու պտուղն է՝ հավատը, հույսը, սերը, քանի որ Լիբանանն ավելի բարձր է քան Պաղեստինը և Ասորեստանը, սակայն Լիբանանն անպտուղ է, ինչպես բոլոր երկրների կրոնները, այդպես էլ սա բարի չէ: Կծաղկի եկեղեցին, բայց ոչ թե հրեական կրոնի պես, որ Երուսաղեմում փոքր-ինչ ծաղկելուց հետո խամրեց: Եբրայերենում ասվում է, թե կծլի Տիրոջ քաղաքում: Քաղաքը սրբուհի Մարիամն է, պարիսպը՝ կուսությունը, որտեղ ծլեց ծառը, ոչ թե հրեշտակների նման, այլ՝ մարդու, որ խոտի նմանեցրեց, և մենք էլ անասունների նմանվեցինք, որպեսզի [այն] մեզ կերակուր լինի: Խոտ՝ քաղաքի մեջ, այլ ոչ թե դաշտերում և այգիներում, քաղաքում, որտեղ մարդիկ չեն տրորում և փափկեցնում, և քաղաքի հուշարձանի մոտ, որտեղ ոտքի տակ չի ընկնում և աճում է: Եվ քաղաքում է ասում, որը տեսանելի է, և պարսպի վրայով են քայլում, այլ ոչ թե հուշարձանի՝ մի վայրի, որտեղ արձանացավ մահը:

18. Եղիցի անուն Տեառն օրհնեալ յաւիտեանս. զի յառաջ քան զարև է անուն նորա:

Տիրոջ անունը կօրհնվի հավիտյան, քանզի արևից առաջ է անունը նրա:

Ինչպես էլ անվանվի, օրհնյալ է, քանզի նրա իրական անունը արևից էլ առաջ է, թեև հետագայում խոտ կոչվեց:

19. Ի նա օրհնեսցին ամենայն ազգք երկրի, և ամենայն ազինք երանիցեն նմա:

Աշխարհի բոլոր ազգերը կօրհնեն նրան, և բոլոր ժողովուրդները երանի կտան նրան:

Քանզի Աբրահամի զավակն է, որի միջոցով օրհնվեցին բոլոր ազգերը: Եվ բոլոր ժողովուրդները երանի կտան նրան, քանզի ինը երանելիները նախ իր վրա վերցրեց՝ ստանալով մեր բնությունը, և ապա տվեց մեզ, որպեսզի բոլոր ազգերը երանի տան միակ հզորին, թագավորների Թագավորին և տերերի Տիրոջը, որ միայն ինքն ունի անմահություն:

20. Օրհնեալ Տէր Աստուած Իսրայէլի, որ առնէ սքանչելիս միայն. և օրհնեալ է անուն սուրբ փառաց նորա յաւիտեան. լցցի փառօք նորա ամենայն երկիր. եղիցի եղիցի:

Օրհնյալ է Իսրայելի Տեր Աստվածը, որ միայն ինքն է սքանչելիքներ գործում: Եվ օրհնյալ է հավիտյան սուրբ անունը նրա փառքի, թող նրա փառքով ողջ երկիրը լցվի. թող լինի, թող լինի:

Օրհնյալ է Իսրայելի Տեր Աստվածը, ինչպես որ գրված է. «Լսի՛ր, Իսրայե՛լ, մեր Տեր Աստվածը մեկ Տեր է» (Բ. Օրին. 6:4): Եվ օրհնյալ է հավիտյան սուրբ անունը նրա փառքի, որ Խաչյալ կոչվեց, քանզի նախատիքի անուն չէ: Թող նրա փառքով ողջ երկիրը լցվի, սերովբեներն էին աղաղակում՝ Խաչի խորհրդով: Թող լինի, որը հավաստի է և ճշմարիտ, ինչպես որ ասաց. թող լույս լինի և այլ, նույնպես նաև սա թող լինի:

 

 

Վարդան Արևելցի, Մեկնութիւն Սաղմոսացն Դաւթի, Էջմիածին, 1797 թ.

Գրաբարից թարգմանեց Գայանե Թերզյանը

29.10.18
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․