Գրքեր

Առակներ և պատումներ

Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:

Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։

Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:

Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:

Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:

Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:

Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։

«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):

 

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը

 

Կոճակը
Կար-չկար մի մարդ, որ բավականին խճճված կյանք էր վարում: Մի օր էլ որոշեց խելքի գալ, բարիք գործել ու հոգին փրկել: Բարիքը գործում էր, գործում, բայց առանձնապես ոչ մի փոփոխություն դեպի լավը չէր նկատում: Մի անգամ էլ քայլում էր փողոցով, երբ տեսավ, որ մի ծեր տատիկի վերարկուի կոճակը պոկվեց ու գետնին ընկավ: Տեսավ ու մտածեց. «Դե սա ի՞նչ է, որ: Հաստատ բավականաչափ կոճակներ կունենա տանը, հո գետնից չե՞մ բարձրացնելու»: Բայց և այնպես, տնքալով՝ կռացավ, վերցրեց .....
Վախեցած ագռավը
Անվախ ագռավը հանդիպեց վախկոտին ու սկսեց ծաղրել նրան. - Է՜հ, ընկերուհի՛ս, ամեն ինչից վախենում ես: Մշտապես վարանում ես ու լավագույն կտորները մեզ են բաժին ընկում՝ անվախներիս: - Զգուշավորությունը դեռ ոչ ոքի չի վնասել,- առարկեց վախեցածը: - Տե՛ս, որ այդ զգուշավորությանդ պատճառով սովամահ չլինես,- բարձր ծիծաղեց անվախը: Այդ պահին ծառի ճյուղը ճթթաց ու վախեցած ագռավն իսկույն մի կողմ թռավ: Իսկ անվախը շարունակեց ծիծաղել՝ չնկատելով, թե ինչպես աղվեսը .....
Ներում ստացած վանականը
Վանքերից մեկում մի անփույթ վանական էր ապրում: Նա հաճախ էր ծառայությունից ուշանում՝ վշտացնելով եղբայրներին ու բարկացնելով վանահորը: Վանականները դժգոհում էին ու նույնիսկ խնդրել էին վանահորը, որպեսզի վանքից վռնդի նրան: Եվ ահա՛ հիվանդացավ այդ վանականն ու մահվան մահճում հայտնվեց: Վշտացան եղբայրները, որ կործանվելու էր խեղճի հոգին: Հավաքվեցին նրա մահճի շուրջ, որպեսզի իրենց աղոթքներով թեթևացնեն նրա տառապանքը մահվանից առաջ, բայց ի՞նչ տեսնեն: .....
Վախկոտ մարդը
Մի մարդ կար, որ ամեն ինչից վախենում էր՝ մթությունից, սարդերից, չար մարդկանցից: Եվ շուտով վախից դադարեց ընդհանրապես տանից դուրս գալ: Մի օր էլ մի օտարական էր անցնում այդ կողմերով և մարդը նրան իր տուն թողեց՝ գիշերելու: Պատմեց նրան իր դժբախտության մասին, որին այդ մարդն պատասխանեց. - Մի վախ կա, որից հարկ չէ վախենալ ու եթե ճանաչես այն, ապա այլևս ուրիշ ոչնչից չես վախենա: Գնա ու փնտրիր այն, իսկ երբ սկսես վախենալ՝ միանգամից աղոթիր ու թող Աստված պահապան .....
Երջանկությունը
Մի մեծահարուստ երիտասարդ, երկարատև ճամփորդությունից և փնտրտուքներից գունատված, գալիս-հասնում է Հեռավոր Արևելքի ծաղկած բալենու տակ նստած իմաստունի մոտ ու հարցնում. -Ես գնացի ամբողջ աշխարհը պտտվեցի, շատ նպատակներ իրագործեցի, բայց երջանիկ չդարձա: Ինչո՞ւ ես այդքան պայծառ ու երջանիկ, որովհետև այս կղզուց այն կողմ երբևէ չես նավարկել, չունես հարստություն, փող և հնարավորություն, բայց տեսնում եմ, թե ինչքան պայծառ ու երջանիկ ես..., ինձ էլ հայտնիր .....
Անցորդն ու խեղդվողը
Մի անգամ գետի ափով մի մարդ էր անցնում: Հանկարծ լսեց, որ մեկն օգնություն է կանչում: Նայեց ձայնի ուղղությամբ, տեսավ, որ մեկը խեղդվում է ու բղավեց. - Դիմացի՛ր, եղբա՛յր, դիմացի՛ր, մի՛ վախեցիր: Դիմացի՛ր որքան կարող ես: - Արդեն ուժ չունեմ դիմանալու,- պատասխանեց խեղդվողը,- գոնե ձեռքդ մեկնիր: - Ո՛չ, ո՛չ, չեմ կարող ջուրը մտնել, առողջությունս չի ներում: Դու մի փոքր էլ դիմացիր,- շարունակեց խորհուրդ տալ անցորդը: - Դե, ասենք, մի քիչ էլ դիմացա, հետո՞ ինչ,- .....
Խոնարհության մասին
Հայր Եսայիասն ասաց. «Երկրավոր մեծության և փառքի հան­դեպ սերը ծնում է ստություն, իսկ խոնարհությունը՝ Աստծո երկյուղ է ծնում սրտում: Դու մի՛ կամեցիր աշխարհի մեծամեծներին և իշ­խաններին սիրելի լինել, որպեսզի չզրկվես Աստծո փառքից»: Ասաց դարձյալ. «Եթե աղոթքներդ խոնարհությամբ անես և անձդ անարժան համարես, ընդունելի կլինեն Աստծուն, իսկ եթե քո սիրտն ամբարտա­վան է, և մի ծույլ եղբոր հիշելով` դատես նրան` իզուր է քո աղոթքը»: Դարձյալ ասաց. .....
Ների՛ր ինձ, եղբա՛յր
Երկու եղբայրներ կային, երկուսն էլ վանական էին, սակայն ողջ ժամանակ վիճում էին: Յուրաքանչյուր վեճից հետո կրտսեր եղբայրը գնում էր ավագից ներողություն խնդրելու. - Ների՛ր ինձ, եղբա՛յր: Բայց ավագ եղբայրը խիստ բնավորություն ուներ: Ո՛չ ներողություն խնդրել գիտեր, ո՛չ էլ՝ ներել: Եվ ահա՛ մի օր էլ կրտսեր եղբայրը հեռացավ վանքից ու կորավ: Մեկ օր չկա, երկու օր: Այդպես մի շաբաթ անցավ: Ավագ եղբայրն անհանգստացավ. միգուցե ինչ-որ բա՞ն է պատահել եղբորն, իսկ .....
Պարզամիտ մարդը
Մի պարզամիտ մարդ մի պարկ ոսկեդրամներ ստացավ որպես ժառանգություն: Մի խորամանկ մարդ իմացավ այդ մասին ու ասաց գիտե, թե ինչպես կարելի է կրկնապատկել այդ ժառանգությունը: - Մոտակա ժայռի մեջ մի բացվածք կա,- ասաց նա,- եթե մեկ ոսկե դրամ նետես այնտեղ՝ երկուսը դուրս կցատկի ներսից: - Չի կարող պատահել,- զարմացավ պարզամիտը: - Չես հավատում, ինքդ ստուգիր,- նեղացկոտ տոնով ասաց խորամանկը: Պարզամիտը վերցրեց իր ոսկիներն ու «հրաշագործ» ժայռի մոտ գնաց: .....
Հոգու տունը
Մի պաշտոնյա նամակով դիմեց սուրբ Նեղոս Սինայեցուն՝ խնդրելով իրեն լուսավորել քրիստոնեական ուսմունքի հարցերում: Սուրբ Նեղոսը պատասխանեց. - Հոգուդ տունը, հատակից մինչև տանիք, ժահրով, խեցիների կտորտանքով, կեղտոտ շապիկներով, կմախքի ոսկորներով ու հողով է լցված: Ուստի, ինչպե՞ս ես խնդրում, որ անգին գիտելիքի արքայական անոթը բերեմ ու այնտեղ դնեմ, քանզի նույնիսկ ազատ տեղ չի գտնվի դրա համար: Բայց սթափվի՛ր այսօր ևեթ ու գոնե որոշ չափով հո՛գ տար քո մասին: .....
Հաղորդությունը
Շատ կրթված մի պարոն ցանկացավ այն վանքում Սուրբ Հաղորդություն ստանալ, որտեղ հայտնի ծեր Հակոբ Էվբեացին էր ճգնում: Հայր Հակոբն, իր հոգևոր աչքերով, այդ մարդու հոգին տեսնելով՝ հասկացավ, որ նա չպետք է Հաղորդություն ստանա, քանի որ նրա հոգին ծանրացել էր բազմաթիվ մեղքերից: Հաղորդություն ստանալու նախորդ օրը, երեկոյան, ծերը երկար զրուցեց այդ մարդու հետ՝ փորձելով խելքի բերել նրան ու նրա սիրտն դեպի ապաշխարություն ուղղել: Սակայն նրա բոլոր ջանքերը զուր .....
Հոգու նախասենյակը
Ծեր Ամփիլոքոսը (Մակրիս) տարիներ շարունակ Պատմոս կղզում գտնվող սուրբ Հովհաննես Ավետարանչի վանքի վանահայրն էր: Նա մի քանի վանք, մանկատուն և այլ աստվածահաճո կառույցներ էր հիմնել հունական կղզիներում: Իմաստուն ծերունին հաճախ էր առակներով խոսում: - Հաճախ Քրիստոս գալիս է ու ձեր դուռը թակում, և դուք Նրան հրավիրում եք ձեր հոգու նախասենյակում սպասելու,- ասում էր նա հավատի մասին,- այնուհետև կրկին խորասուզվում եք ձեր գործերի մեջ ու մոռանում մեծն .....
Կանոններ ու սեր
Վանքում հստակորեն սահմանված կանոններ կային: Բայց վանահայրը միշտ դեմ էր արտահայտվում օրենքի բռնապետական կիրառմանը: - Հնազանդությունը պահպանում է ավանդույթները,- ասում էր նա,- իսկ սերը գիտի, թե երբ է կարելի դրանք խախտել:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի   .....
Անդունդը
Մարդկային բազմությունն անցնում էր ճանապարհով: Յուրաքանչյուրն իր խաչն էր տանում ուսին դրած: Նրանցից մեկին թվաց, թե իր խաչը շատ ծանր է: Խորամանկ լինելով՝ ետ ընկավ բոլորից, մտավ թփերի ետևն ու իր խաչի մի մասը սղոցեց: Իր արարքից շատ գոհ, հասավ մյուսներին ու առաջ անցավ նրանցից: Հանկարծ ճանապարհին մի անդունդ հայտնվեց: Բոլորն իրենց խաչերը դրեցին ու անցան դրա վրայով, իսկ խորամանկ մարդը մնաց այդ կողմում, քանի որ իր խաչը կարճ էր:   Ռուսերենից .....
Աստվածային և ուղիղ դատաստանի մասին
Մի երիտասարդ կրոնավոր ճգնեց քսան տարի` շաբաթական մի բուռ թրջած ոսպ ուտելով և հպարտացավ իր սրտում` իրեն մեծ մեկը կարծելով, և ուզում էր նշաններ գործել: Եվ գթաց նրան Տերը և նրա սիրտը գցեց Պողոսի խոսքը, որ ասում է. «Մենք մեր անձերից որևէ բանի կարող չենք, այլ Աստծուց է մեր կարողությունը (Բ Կորնթ. Գ 5)»: Ինքն իր մեջ ասաց. «Եթե մեծն Պողոսն անգամ չէր համարձակ­վում որևէ բան խորհել իր անձից, որքա՜ն ես կարիք ունեմ սովորե­լու ուրիշներից: Գնամ այն .....

ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․