23 Դեկտեմբեր, Բշ
Մայիսի 7-ի երեկոյան Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը, Հայաստանի Հանրապետության նախագահ Սերժ Սարգսյանը և Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոսը Վաշինգտոնի Ազգային մայր տաճարում մասնակցեցին Հայոց Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի առիթով կազմակերպված էկումենիկ արարողությանը:
Էկումենիկ աղոթքին մասնակցում էին նաև ԱՄՆ փոխնախագահ Ջոզեֆ Բայդենը, Անտիոքի և Համայն Արևելքի Պատրիարք Նորին Սրբություն Մոր Իգնատիուս Եփրեմ Բ-ը, ԱՄՆ եկեղեցիների հոգևոր առաջնորդներ, Եկեղեցիների Համաշխարհային Խորհրդի գլխավոր քարտուղար Օլավ Թվեյթը, դիվանագետներ, հասարակական և քաղաքական գործիչներ, ԱՄՆ հայ համայնքի անդամներ:
Էկումենիկ արարողությունն եզրափակվեց Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի պատգամով:
Ն.Ս.Օ.Տ. Տ. ԳԱՐԵԳԻՆ Բ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ ԽՈՍՔԸ ՎԱՇԻՆԳՏՈՆԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ՄԱՅՐ ՏԱՃԱՐՈՒՄ ԷԿՈՒՄԵՆԻԿ ԱՐԱՐՈՂՈՒԹՅԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿ
Յանուն Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն սրբոյ. Ամէն:
«Երանի որ քաղցեալ և ծարաւի իցեն արդարութեան, զի նոքա յագեսցին» (Մատթ. Ե. 6):
Մեծարգո Նախագահ Հայաստանի Հանրապետության,
Մեծարգո Փոխնախագահ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների,
Ի Քրիստոս հոգևոր եղբայրներ, Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոս,
Եվ Պատրիարք Ասորի Ուղղափառ Եկեղեցու,
Շնորհազարդ եղբայրներ,
Բարձրապատիվ այրեր,
Սիրելի բարեպաշտ զավակներ մեր Սուրբ Եկեղեցու:
Քրիստոսավանդ սիրով և «Քրիստոս յարեաւ ի մեռելոց» մշտանորոգ և կենարար ավետիսով, որ մեր շուրթերին է Հինանց այս օրերին, ողջունում ենք ձեզ Հայոց Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի ոգեկոչման էկումենիկ արարողությանը Վաշինգտոնի Ազգային նվիրական այս տաճարում:
Փրկչի հարության իսկության հանդեպ անսասան մեր հավատքը հաստատուն է պահում մեր հույսը, որ Տիրոջ խոսքի համաձայն հագենալու են բոլոր նրանք, ովքեր արդարության քաղցն ու ծարավն ունեն:
Քրիստոսի հարության և ավանդած այս խոսքերի հավատով մեր ժողովրդի զավակները նույն երկրում ապրող այլազգի իրենց եղբայրների ու քույրերի հետ այս օրերին աշխարհի բոլոր ծագերում ի մի եկան՝ մեկ անգամ ևս հիշելու Հայոց Ցեղասպանության մեկ ու կես միլիոն անմեղ նահատակներին, բայց նաև՝ քաջալերվելու և ցնծալու ազգն ու հավատքը չուրանալու, Քրիստոսի համար նահատակվելու նրանց հոգևոր սխրանքով:
Հայոց Ցեղասպանության ոճրի ահռելիության և ահավորության հանդիման նսեմացան պատմության ընթացքում մեր ժողովրդին բաժին ընկած տառապանքի ու կորուստների մյուս դրվագները: Եղեռնի տարողության և աշխարհի անտարբերության անհամատեղելի իրողության առջև մեր ժողովուրդն անցնող 100 տարիների ընթացքում ամենից առավել քաղցն ու ծարավն ունեցավ արդարության:
Ինչպես առաջին դարերում աշխարհի հզորները մերժեցին ընդունել Հիսուսի հարության ճշմարտությունը, այնպես էլ 100 տարիների ընթացքում եղան Հայոց Ցեղասպանության իսկության անժխտելիությունը ժխտողներ, անուրանալիությունը ուրացողներ: Պետությունների մասնավոր շահերի և քաղաքականության զոհասեղանին բազմիս ողջակիզվեց մեր ժողովրդի արդարության պահանջը, իսկ ժխտողականությունն ու անպատժելիությունը խրախույս եղան ցեղասպանության նոր ողբերգությունների: Մեր հոգևոր եղբայր Հռոմի սրբազան Քահանայապետ Ֆրանցիսկոս Պապը՝ շեշտելով Հայոց Ցեղասպանության ճանաչման և դատապարտման կարևորությունը, Վատիկանի Սուրբ Պետրոս տաճարում մեր նահատակների համար մատուցված պատարագի ընթացքին ասաց. «Չարիքը թաքցնելը կամ մերժելը նույնն է, թե թույլ տալ, որ վերքն արյունահոսի առանց վիրակապելու»: Մեր ժողովուրդը, որ վեր է հառնել Ցեղասպանության գողգոթայից, անդուլ ջանքերով կերտել նոր կյանք, պետականություն՝ իր հայրենիքի փրկված հատվածում և այսօր դիմակայում է շրջափակման և անկայուն խաղաղության դժվարություններին, որ ականատես է նաև շատերի կողմից Հայոց Ցեղասպանության ճանաչմանը, հավատում է, որ միջազգային հանրության կողմից Ցեղասպանության վերքը պիտի վիրակապվի արդարության վիրակապով: Այդ վերքը միայն հայ ժողովրդինը չէ, դա համայն մարդկության վերքն է: Այս առումով Հայոց Ցեղասպանության նկատմամբ արդարության իրագործումը հրամայական է և պարտավորություն սերունդների առջև, որպեսզի նրանց փոխանցենք առավել բարվոք աշխարհ, և նոր ցեղասպանություններ չմթագնեն մարդկության կյանքը:
Այսօր հիշելով Օսմանյան Թուրքիայում իրագործված Հայոց Ցեղասպանության սուրբ նահատակներին, մենք հիշում ենք նաև նույն ոճրագործի կողմից մահվան ենթարկված հարյուր հազարավոր ասորի և հույն քրիստոնյաներին: Հիշում ենք 20-րդ դարում մարդկության դեմ իրագործված մյուս ոճրագործությունները՝ հրեական Հոլոքոստը, Կամբոջայի, Ռուանդայի և մյուս ցեղասպանությունները:
Աշխարհի տարբեր ծագերում շարունակում ենք ականատես լինել բռնության, մարդու իրավունքների ոտնահարման, զանգվածային սպանությունների ու էթնիկ զտումների: Մարդիկ շարունակում են տառապել քաղաքական, տնտեսական, ազգամիջյան և կրոնական հակամարտություններից: Մերձավոր Արևելքում, մասնավորապես՝ Սիրիայում և Իրաքում տեղի են ունենում անասելի ողբերգություններ: Իրենց հավատքի համար նահատակվում են նաև քրիստոնյաներ, ավերվում են սրբություններ: Այդ ավերներին օրեր առաջ հավելվեց նաև դիտավորությամբ կործանված Հալեպի Սրբոց Քառասուն մանկանց 15-րդ դարի հայկական եկեղեցին:
Չդադարող և տագնապահարույց այս ցավալի իրավիճակները, Հայոց Ցեղասպանության սրբադասված նահատակների և մյուս ցեղասպանությունների ու ոճիրների զոհերի հիշատակը պարտավորեցնում է մեզ միջազգային իրավունքի ընձեռած բոլոր հնարավորություններով, այլև միջկրոնական ու միջեկեղեցական համագործակցությամբ քայլեր ձեռնարկել՝ կանխելու համար մարդկության և մարդկային կյանքի ու արժանապատվության դեմ գործվող չարիքներն ու եղեռնագործությունները: Ընդհանուր այս մտահոգության առջև ամենքս՝ պետություն, եկեղեցի, հասարակություն, պետք է հոգանք, որ 21-րդ դարի գիտատեխնիկական առաջընթացին ներդաշնակ՝ բարձրության վրա պահպանվի հոգևոր-բարոյական արժեհամակարգը: Քանզի այս ընթացքները մեծ չափով հետևանք են հասարակական ներկայիս կյանքում բարոյական արժեքների նահանջի:
Սիրելի եղբայրներ և քույրեր,
Հայոց Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի ոգեկոչման նշանակալի այս տարում Մենք գալիս ենք մեր ժողովրդի անունից երախտագետ սրտով մեր խոնարհումը բերելու բոլոր պետություններին, աշխարհիկ և կրոնական կազմակերպություններին ու կառույցներին, անհատներին՝ քրիստոնյա կամ այլակրոն, Հայոց Ցեղասպանությունը ճանաչելու և դատապարտելու, մեր ժողովրդի արդարության պահանջին աջակցելու համար: Մեր խոնարհումը բոլոր- բոլորին՝ Ցեղասպանության աղետալի օրերին մեր ժողովրդին օգնության ձեռք մեկնելու, ապաստան տալու և զորակից լինելու համար, որոնց մեջ առանձնակի է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների ժողովրդի անմոռանալի երախտիքը՝ Նախագահ Վիլսոնից, մինչև դեսպան Մորգենթաու, նպաստամատույց կառույցներ և պարզ աշխատավոր:
Մենք մեծ գնահատանքով ենք անդրադառնում նաև Միացյալ Նահանգների Եկեղեցիների Ազգային Խորհրդի ու քույր Եկեղեցիների աջակցությանը, որոնք ոչ միայն մեր ժողովրդի կողքին էին ցեղասպանության տարիներին, այլև նպաստեցին ԱՄՆ-ում Հայկական հարցի բարձրաձայնմանը:
Հայոց Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի ոգեկոչման այս առիթով, մեր սուրբ նահատակների և զոհերի հիշատակի առջև Մեր հորդորն ու կոչն է, որ պետությունները և պետությանց ղեկավարները չհապաղեն իրերն անվանել իրենց անունով և ճանաչեն ու դատապարտեն Հայոց Ցեղասպանությունը:
Աղոթում ենք, որ աշխարհում վերջ գտնեն մարդկության դեմ իրագործվող հանցագործությունները, ցավն ու տառապանքը, ժողովուրդների ու պետությունների կյանքում հաստատվի ճշմարտապես եղբայրություն, և խաղաղության ու համերաշխության մեջ հագենան արդարության քաղցն ու ծարավն ունեցող բոլոր հոգիները:
Հայոց Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի ոգեկոչման այս արարողության առիթով Մեր գնահատանքն ու օրհնությունն ենք բերում բոլոր անհատներին, հաստատություններին ու կառույցներին, ովքեր կազմակերպել և հովանավորել են հոգեպարար այս միջոցառումը:
Թող երկնավոր մեր Տիրոջ շնորհը, սերը և խաղաղաղությունը լինի մեզ հետ և ամենքի այժմ և հավիտյանս. Ամեն:
Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի