Աստվածահաճո, հոգևոր տրտմության փրկաբեր նշանակության և աշխարհի կորստաբեր տրտմության կործանարար հետևանքների մասին

Աստվածապարգև մարդ էակի կյանքում լինում են ճգնաժամային, հուսահատության պահեր, երբ փորձությունների ու դժվարությունների բովում մարդը հայտնվում է խոր տրտմության, հուսահատության ու տագնապի մեջ: Տրտմությունն ու հուսահատությունը մեծագույն մեղքեր են համարվում. ներքուստ կրծելով մարդու սիրտը՝ նրան կորստյան են մատնում: «Ինչպես ցեցը վնասում է հագուստին, և որդը՝ փայտին, այնպես էլ տրտմությունն է վնասակար մարդու սրտին»,- ասվում է Առակաց գրքում (Առակ. 25:20): Կյանքում ինչ-ինչ  փորձություններ, դժվարություններ և նեղություններ կրած մարդը, ով չի ապավինում Աստծուն, չի հուսում և հավատում Նրան իր կյանքի դժվարին օրերին, ակամա հայտնվում է տրտմության մեջ՝ կորցնելով կենսուրախությունը, հույսն առ Աստված: Սուրբ Գիրքը փաստում է, որ «աշխարհի տրտմությունը մահ է առաջ բերում» (Բ Կորնթ. 7:10), քանի որ տրտմությունը խոտորում է մարդուն աստվածային տեսությունից՝ դատապարտելով հոգևոր մահվան: Մինչդեռ չկա մի դժվարություն, փորձություն, որն Աստծու օգնությամբ մարդը չկարողանա հաղթահարել: Չկա մի մեղք, որն անկեղծ խոստովանության և ապաշխարության դեպքում Աստված թողության չարժանացնի: Հայրերն ասում են, որ մեր ամենասոսկալի մեղքն իսկ` որպես փոշեհատիկ, կորչում է Աստծու սիրո օվկիանոսում, եթե սրտանց զղջում ու վստահությամբ դիմում ենք Աստծուն: Ուրեմն կյանքում չկա մի իրավիճակ, որից ելք չլինի, որովհետև Տեր Աստված փորձության հետ փրկության ելք էլ է ցույց տալիս մեզ, որպեսզի կարողանանք համբերել (տե՛ս Ա Կորնթ. 10:13): Ճշմարիտ աստվածճանաչողություն ունեցող քրիստոնյայի համար ավելի դյուրին է տրտմության դեմ պայքարելը, քանի որ նա գիտակցում է, որ նեղություններն ու դժվարությունները քրիստոնյայի կյանքի անբաժան ուղեկիցներն են, որոնց դեմ պետք է պայքարել զորեղ հավատով և համբերությամբ: Ավելին. Սբ Գիրքն ուսուցանում է բոլոր դժվարությունների մեջ լցված լինել ուրախությամբ և գոհանալ Աստծուց ամեն ժամ՝ ամեն ինչի համար (տե՛ս Եփես. 5:20): Սբ. Պողոս  առաքյալն իր իսկ օրինակով է ուսուցանում՝ ասելով. «Ես սովոր եմ գոհ լինել իմ վիճակից» (Փիլ. 4:11): Նաև՝ «Մեր բոլոր նեղությունների մեջ լցված եմ ուրախությամբ...» (Բ Կորնթ. 7:4): Նա պատմում է առաքելական պաշտոնի տառապանքի մասին, գանակոծությունների, քարկոծումների և սաստիկ նեղությունների մասին, որոնք կրում էր անտրտունջ, քաջությամբ և ուրախությամբ՝ որպես Քրիստոսի քաջարի զինվոր և կենդանի նահատակ (տե՛ս Բ Կորնթ. 11:16-33): Եվ այսպես բոլոր սրբերն ու մարտիրոսներն իրենց հավատի Զորագլխի՝ Հիսուս Քրիստոսի օրինակով հաղթեցին նենգ թշնամուն՝ խնդությամբ և զվարթությամբ գնալով նահատակության: Այդ խնդությունն ու զվարթությունը՝ հոգևոր ուրախությունը, որևէ ընդհանրություն չունի ժամանակավոր, անցողիկ ուրախության հետ, որը միաժամանակ կարող է պարուրել մարդուն, իսկ կորստի դեպքում՝ ցավ ու դառնություն պարգևել: «Աշխարհում չկա որևէ ուրախություն, որ կարողանա անմասն լինել տրտմությունից» (Պողոս Ադրիանուպոլսեցի): Իսկ հոգևոր ուրախությունը, որի մասին խոսում է Սբ Գիրքը, վերերկրային է և անսահման տարբեր՝ սովորական երկրային զվարթությունից:

Այն անբաղդատելիորեն  բարձր է ցանկացած աշխարհիկ ուրախությունից ու վայելքից: Այն արգասիքն է աստվածահաճո, փրկաբեր տրտմության, որի մասին առաքյալը գրում է. «Տրտմությունը, ըստ Աստծու ուզածի, ապաշխարություն է առաջ բերում փրկության համար, որը զղջում չի պատճառում...»: Առաքյալը պատգամում է ապաշխարությա՛ն համար տրտմել, այսինքն՝ տրտմել մեր գործած մեղքերի, սխալների համար, սրտի ցավով ու կսկիծով ապաշխարել դրանց համար, ջերմեռանդորեն, անկեղծ սրտով և արտասվախառն աղոթել՝ հայցելով ողորմած Աստծուց քավություն և թողություն մեր մեղքերին: Հոգևոր բերկրանք և մխիթարություն է ապրում ի խորոց սրտի դարձ և ապաշխարություն ապրած մարդը, ով մերկանալով հին մարդուց՝ մեղքից և մեղանչական կենցաղից, հագնում է նոր մարդը, այսինքն՝ Քրիստոսով նոր կյանք է սկսում՝ ճաշակելով աստվածհայտնության քաղցրությունը (տե՛ս Եփես. 4:22-24): Ահա այս փրկաբեր տրտմությունն է, որ առաջ է բերում հոգևոր անճառելի խնդություն և բերկրանք, մարդուն համակում է ներված լինելու զգացումը: Այս երանական պահի ուրախության հետ աշխարհի ոչ մի ուրախություն չի կարող համեմատվել: Եվ որքան մեծ են զղջումն ու սեփական անձի անարժանության զգացումը, այնքան մեծ են լինում զղջման տրտմությանը զարմանալիորեն ընդխառնված հոգևոր անճառելի ուրախությունն ու խնդությունը: Ահա թե ինչու հայրերը պատգամում են նաև այդ զղջական տրտմությունն այլևս չկորցնել, հարատևել դրանում: Ա՛յս է ուրախությունը, որին զղջում բնավ չի տիրում, և տրտմությունը, որ անպատմելի ցնծություն է բխեցնում: Այս ուրախության մասին է խոսում առաքյալը. «Միշտ ուրա՛խ եղեք Տիրոջով, դարձյալ եմ ասում՝ ուրա՛խ եղեք» (Փիլ. 4:4), որին զուգորդվում են նաև մարմնավոր խաղաղությունն ու խնդությունը՝ քրիստոնյային պահելով ներդաշնակ, հավասարակշիռ վիճակում: Ուրեմն եթե «աշխարհի տրտմությունը մահ է առաջ բերում՚, ապա ՙտրտմությունը, ըստ Աստծու ուզածի, ապաշխարություն է առաջ բերում փրկության համար...»: Ահա տարբերությունն աշխարհի կորստաբեր տրտմության և աստվածահաճո, հոգևոր փրկաբեր տրտմության միջև, որը քրիստոնյային մշտարթուն և զգոն վիճակում է պահում: Ահա թե ինչու Քրիստոսով նոր կյանք սկսած և հոգևոր ուրախության քաղցրությունն ապրած մարդը հնարավորինս զերծ է մնում կորստաբեր տրտմությունից և հուսահատությունից՝ կարողանալով դաժան կյանքի ամենաողբերգական պահերին անգամ ժպտալ, ժպտալ դժվարությունների և նեղությունների մեջ, փորձության բովում՝ երբեք չկորցնելով հոգու աստվածային խաղաղությունն ու ուրախությունը, որն ըստ Տիրոջ անսուտ խոստման՝ ոչ ոք մեզնից չպիտի խլի. «Ձեր ուրախությունը ոչ ոք ձեզնից չպիտի խլի» (Հովհ. 16:22):

Ուրեմն չտրտմենք աշխարհի պես-պես ձախորդություններից ու ընկճվելով հուսալքվենք, այլ խնդամիտ բերկրանքով հրճվենք ու զորանանք հոգով, վշտակից լինենք Քրիստոս Հիսուսի տառապանքներին՝ որպես Նրա բարի զինվորները (հմմտ. Բ Տիմ. 2:3), որովհետև աներկբա հույս ունենք Տիրոջից ստանալու մեր տառապանքների ու չարչարանքների վարձը հավիտենական կյանքում:

Անժելա Խաչատրյան