«Աստվա՛ծ, ների՛ր ինձ՝ մեղավորիս»

Մեծ պահքի հոգևոր պտուղներից մեկն անհատի նախապատրաստությունն է Աստծո հետ հանդիպման: Շատերը կասեն, թե մենք այսքան ժամանակ է` հավատում ենք, եկեղեցի հաճախում, մեր մեղքերը խոստովանում, Սուրբ գիրք ենք կարդում, բարեգործություն անում և այլն, սակայն այդպես էլ մեր և Աստծո միջև իրական և կենդանի հանդիպում չի կայանում: Հարցն այն է, թե մարդն ինչ դիտավորությամբ է մոտենում Աստծուն և արդյոք, երբ Երկնավոր Հայրն է մոտենում, անհատն ինչո՞ւ չի տեսնում Նրա գալուստը, կենդանի կերպով զգում այդ հաղորդակցությունը: Պատասխանը տալիս է Սուրբ գիրքը. «Երեկոյան նրանք լսեցին Տեր Աստծու՝ դրախտում շրջագայելու ոտնաձայնը, և Ադամն ու իր կինը Տեր Աստծուց թաքնվեցին դրախտի ծառերի մէջ» (Ծննդ 3:8): 
Մենք իրականում թաքնվում ենք Աստծուց, երբ Նա մոտենում է, այդ իսկ պատճառով էլ չենք տեսնում Նրան ու նույնիսկ ամբողջ կյանքում զարմացած միշտ կարող ենք ինքներս մեզ հարցնել, թե այսքան ժամանակ հավատացի, սակայն ո՞ւր է Աստված. երբևէ չտեսա Նրա անմիջական ներկայությունն ու հաղորդակցությունը: Երբեմն մոռանում ենք, որ Երկնավոր Հայրը տեսնում ու նկատում է մարդու սրտի նույնիսկ ամենախոր թաքնված խորհուրդներն ու դիտավորությունները, և թե հետագայում էլ մարդն ինչ քայլեր է կատարելու և ինչ մտադրություններ է ունենալու: 
Հավատացյալը կարող է ասել, թե խոստովանում է իր մեղքերը, սակայն այդպես էլ անմիջականորեն Աստծո կենդանի հաղորդակցությանը մասնակից չի լինում: Բայց Աստված գիտի, որ մենք անկեղծ չենք Իր հանդեպ և մեր հոգու խորքում թաքցնում ենք մեր իրական կերպարը՝ առանձնակի կամք չդրսևորելով փոխվելու բոլոր շեղված ուղիներից: Հարցն այն է, թե մարդ ինչպես է խոստովանում, այսինքն՝ այնպես, ինչպես Ադա՞մը. «Լսեցի քո ձայնն այստեղ՝ դրախտում, ամաչեցի, որովհետև մերկ էի, և թաքնվեցի» (Ծննդ 3:10): 
Աստված մարդուն հնարավորություն է տալիս խոստովանելու և ասելու, թե ներիր, Տե՛ր, քանի որ սխալվեցի ու պատվիրանը չպահեցի, սակայն Ադամն իր ապահովության համար թաքնվում է՝ չբացահայտելու համար իր իրական վիճակը: Սակայն Աստված կրկին հնարավորություն է տալիս մարդուն. «Ո՞վ հայտնեց քեզ, թե մերկ ես: Արդյոք կերա՞ր այն ծառի պտղից, որից պատվիրել էի, որ չուտես» (Ծննդ 3:11): Բայց Ադամն այս անգամ ևս հնազանդություն չի ցուցաբերում, այլ անուղղակիորեն Աստծուն մեղադրում. «Այս կինը, որ տվեցիր ինձ, նա տվեց ինձ ծառի պտղից, և ես կերա» (Ծննդ 3:12): Քրիստոնյաներից շատերի խոստովանությունն իրականում Աստծո առջև այդպիսին է, որը կարող ենք և կոչել «ապստամբ ոգու խոստովանություն»: 
Շատ հաճախ մարդիկ խոստովանում են արդարանալու համար, այլ ոչ թե իրենց սխալի համար ապաշխարելու և ուղղվելու, փոխվելու, այլ կատարած սխալների համար նույնիսկ իրենցից դուրս պատճառներ են փնտրում և երբեմն էլ Աստծուն մեղադրում, թե ինչու է կյանքն այսպիսին կամ այնպիսին: Հետաքրքրական է մի պատմություն, ուր ասվում է, թե մի վանական լեռնային գետի ափին նստած նայում է դեպի բարձրաբերձ լեռները: Մոտենում է նրա աշակերտը և հարցնում, թե վարդապետ, ինչո՞ւ չեմ զգում Աստծու ներկայությունն ու անմիջականությունը, մինչդեռ այսքան ժամանակ ապաշխարության շրջան եմ անցնում, գիտակցում իմ մեղավոր լինելը, բայց այդպես էլ Աստծո ներկայությունը չեմ վայելում: Վանականը պատասխանում է, թե երբ նայում ես այս գետին, ի՞նչ ես տեսնում: Աշակերտը պատասխանում է, թե տեսնում եմ, որ այս լեռնային գետն ինչքան վճիտ է ու մաքուր: Վանականն ասում է, թե խնդիրն էլ այդ է, որ միայն տեսնում ես, թե այս գետն ինչքան մաքուր ու վճիտ է, սակայն չես նկատում, թե նրա մեջ ինչքան մանր ու մեծ քարեր կան և դրանցից մաքրվելուց հետո միայն գետն ամբողջովին մաքուր կլինի և հանդարտ ու խաղաղ կհոսի: 
Զղջալով և ապաշխարելով և խոստովանելով դեռ չի նշանակում այս կյանքում հանդիպել Աստծուն, այդ զղջումն ու ապաշխարությունը մարդուն մաքրում են, ինչպես լեռնային վճիտ գետն է հոսում, և մարդը զարմանում է, թե ինչու Աստծո գալուստն իր կյանքում տեղի չի ունենում, սակայն, ինչպես այս պատմության կապուտակ գետի մաքրությունն է թույլ տալիս տեսնել նրա մեջ լցված մեծ ու փոքր քարերը, այդպես էլ զղջումն ու ապաշխարությունն են թույլ տալիս տեսնել մարդու վճիտ դարձած հոգու խորքերում լցված փոքր ու մեծ մեղքերը, որոնցից մարդը կարիք ունի ազատվելու և իր էության իսկությունը տեսնելու: Եվ պատահական չէր Ավետարանում Հիսուսի պատմած առակը փարիսեցու և մաքսավորի վերաբերյալ, որտեղ միայն մաքսավորն արդարացած գնաց, քանի որ ինչպես ասվում է այդ առակի վերջում. «Ով որ բարձրացնում է իր անձը, կխոնարհվի, և ով որ խոնարհեցնում է իր անձը, կբարձրացվի» (Ղուկ. 18:9-14): 
Արդ, եթե մենք պատրաստ չենք, Աստծո հետ իրապես հանդիպելու ձգտումը անհատի կյանքում կարող է ձախողված լինել, որովհետև երբ Տերը գա, ավելի արագ կթաքնվենք, քան անկեղծորեն դուրս կգանք Նրան ընդառաջ այնպիսին, ինչպիսին կանք՝ վերոհիշյալ առակի մաքսավորի պես ինքներս մեզ իրապես ճանաչելով և ասելով. «Աստվա՛ծ, ների՛ր ինձ՝ մեղավորիս»: Դրա համար էլ շատերի կյանքում Աստծո հետ կենդանի հաղորդակցությունը չի կայանում և մնում է վերացական հարթության մեջ: Մեծ պահքը մեզ տալիս է Քրիստոսի գալստյան խորհրդածության այն ելակետերը, ուր մենք մանուկների նման պարզ և հնազանդությամբ ու սիրով լեցուն պատրաստ լինենք տեսնելու Տիրոջ գալուստը, որը կարող է և շատ անակնկալ կերպով աստվածային լույսով ողողել անհատի կյանքը:

Հովհաննես Մանուկյան