Եթե նեղացրել է հոգևորականը

Երբեմն լսում ենք այնպիսի դեպքերի մասին, երբ մարդիկ եկեղեցում բախվում են որոշ տհաճ և անգամ, վիրավորական իրավիճակների: Առավել ծանր է, իհարկե, երբ այդ վիրավորանքը հասցվում է հոգևորականի կողմից: Բայց եթե վերլուծենք, ապա կհասկանանք, որ ոչ բոլոր դեպքերն են այդքան միանշանակ: Միգուցե,  մենք նեղանում ենք արդարացի բաներից, որովհետև պարզապես չգիտենք դրանց մասին: Իսկ ի՞նչ անել, եթե այնուամենայնիվ ստիպված ենք լինում հանդուրժել զրպատություններ: Ինչպե՞ս ուժ գտնել կրկին ոտք դնելու եկեղեցի: Քրիստոնեավայել է արդյո՞ք արդարության պաշտպանություն փնտրել հոգևոր վերադասից:

Այս ամենի մասին են Սարատով քաղաքի Պետրոպավլովյան եկեղեցու վանահայր Նեկտարիոս Մորոզովի խորհրդածությունները:

Անսովոր լինելու կամ սովորության պատճառով

Երևի տեղին է հարց ծագում, թե ընդհանրապես ինչպե՞ս են հնարավոր այնպիսի իրավիճակներ, որոնց դեպքում մարդ կարող է իրեն վիրավորված զգալ հոգևորականի կողմից, չէ՞ որ եկեղեցին Աստծո տունն է՝ այն վերջին հանգրվանը, ուր մենք սփոփանք գտնելու հույս ունենք: Բայց հարկ է տարանջատել երկու սկզբունքորեն տարբեր պատճառներ: Առաջին հերթին՝ լինում են բավական շատ դեպքեր, երբ մարդիկ նեղանում են հոգևորականներից, ոչ այն պատճառով, որ նա նրբանկատ չէ, կոպիտ է և անուշադիր՝ կյանքի այն իրավիճակների նկատմամբ, որոնց մասին նրան պատմում են, այլ երբեմն մարդիկ կարող են վիրավորվել լոկ այն պատճառով, որ սովոր չեն, երբ որևէ մեկը մուտք է գործում նրանց ներաշխարհ, սովորեցնում է ինչպես պետք է նրանք վարվեն: Պատահում է՝ հոգևորականը ստիպված է լինում բացատրել, որ հնարավոր չէ օգնել մարդուն, առանց նրա անմիջական մասնակցության, որ դրա համար անհրաժեշտ է կյանքում ինչ-որ բան փոխել, քանի որ գոյություն ունի որոշակի հոգևոր իրականություն, որում գործում են դրա սեփական անքակտելի օրենքները: Եթե մարդը չի ապրում Աստծո օրենքներով և Աստծու մասին հիշում է միայն այն ժամանակ, երբ իրեն վատ բան է պատահում, ապա այդ «վատը» սկսում է պատահել ավելի ու ավելի հաճախ: Երբ խոսքը գնում է մեղքերի մասին, մարդը միանգամից վիրավորվում է՝ համարելով, որ նա ոչնչով վատը չէ մյուսներից և սարսափելի մեղքեր առանձնապես չի էլ գործում: Ընդ որում`փորձը ցույց է տալիս, որ հոգևորականը այդ մասին խոսում է շատ նրբանկատ, զգուշորեն, և սակայն, զրուցակիցը վիրավորվում է ուղղակի այն պատճառով, որ բոլորովին չի հասկանում, թե ի՛նչ բան է կյանքը, Ու՛մ կողմից է տրված, և ինչպիսի՛ն են կյանքի օրենքները:

Շատ հաճախ մարդիկ նեղսրտում են իրապես զուսպ և նրբանկատ դիտողությունների պատճառով, երբ ասում են, որ մյուս անգամ ավելի լավ կլինի գալ ոչ թե սպորտային շապիկով, կիսավարտիքով և բաց ոտքերին հագած հողաթափերով, նաև ոչ ներկված շուրթերով, այլ ուրիշ կերպ: Վիրավորվում են, երբ պատարագի ամենաթեժ պահին քահանան չի կարողանում դուրս գալ խորանից, զատկական կամ Սուրբ Ծննդյան արարողության ժամանակ չի լքում մնացած բոլոր հավատացյալներին և անհապաղ գնում նրանց անհնազանդ կողակիցների հետ զրուցելու: Չէ՞ որ ընտանիք է մահանում, իսկ դա նույնն է, ինչ գնալ մահացողի մոտ: «Ահա՜ թե դուք ոնց եք վերաբերվում մարդկանց».- բացականչում է նեղացածը: Նա այնքան է տարված ինքն իրենով, որ բոլորովին ի վիճակի չէ հասկանալու, որ շուրջը բազմաթիվ մարդիկ կան, որոնք նույնպես ունեն հոգևորականի օգնության, խնամքի և հոգատարության կարիքը: Ո՛չ, նա ուզում է, որ անմիջապես և ամբողջովին ինչ-որ բան տրվի հենց իրեն:

Անհնար է չսիրել մարդկանց

Սակայն երբեմն հոգևորականները իսկապես նեղացնում են: Ինչու՞: Որովհետև նրանք նույնպես մարդիկ են՝ մարդուն բնորոշ բոլոր անկատարություններով: Նրանք կարող են դրսևորել անհանդուրժողականություն, աննրբանկատություն, անուշադրություն և անտարբերություն: Սակայն, չնայած հոգևորականը «նույնպես մարդ է», բայց իր հովվական գործունեության մեջ շատ «մարդկային» դրսևորումների իրավունք նա այլևս չունի: Որովհետև յուրաքանչյուր ոք, ով մտել է եկեղեցի, նա այնուամենայնիվ քայլ է կատարել դեպի Աստված, հնարավոր է՝ ոչ լիովին գիտակցված, անվստահ, կասկածներով լի, սակայն հոգևորականը ոչ մի դեպքում չպետք է խոչընդոտ լինի այդ ճանապարհին, կամ իր անզգույշ գործողություններով վանի որևէ մեկին եկեղեցուց և Քրիստոսից: Որովհետև դեպի Աստված տանող ճանապարհին նոր ոտք դնողները, ովքեր դեռ չեն ճանաչում Նրան, հենց հոգևոր ծառայողների վարվելաձևից են եզրակացնում, թե ինչպիսին է Աստված:

Երկրորդ պատճառը, ըստ որի հոգևորականն իսկապես կարող է որևէ մեկին վիրավորել, ոչ բավարար հովվական փորձն է: Կան մարդիկ, որոնք, ստանալով հոգևորականի աստիճան, դրա հետ մեկտեղ չեն ընկալել հովվական ծառայության գլխավոր ճշմարտություններից մեկը, որն է՝ հնարավոր չէ լինել հոգևորական և միաժամանակ չսիրել մարդկանց: Քանի որ հոգևորականի համար ամենակարևորը հոգածությունն է այն մարդկանց նկատմամբ, ում քեզ վստահել է Աստված: Առանց այն գիտակցության, որ իրենց պարտականությունն է առաջնորդել այդ մարդկանց դեպի փրկություն՝ նրանց մատուցած ծիսակարգերը կամ նույնիսկ սոցիալական աշխատանքն անօգուտ է և նույնիսկ վնասակար:

Ամեն ոք եկեղեցի է գալիս ինչ-որ խնդրով, որ իրեն ցավ է պատճառում, տանջում է, և թափում է դա հոգևորականի վրա: Եվ եթե վերջինս չունենա սեր՝ մարդու և սեփական ծառայության հանդեպ, ապա, իհարկե, նա կարող է չդիմանալ. կսկսի անհամբերատարություն դրսևորել, շուտ բռնկվել:

Եթե որևէ մեկը վկա է եղել հոգևորականի կողմից սեփական արտոնությունների չարաշահումների, կամ եկեղեցական արարողությունների և իր հովվական պարտականությունների հանդեպ բացահայտ անփութության, և այլ կանխամտածված արարքների, որոնք կարող են վնաս հասցնել եկեղեցուն ու մարդկանց, ապա, անկասկած, հարկ է հայտնել այդ մասին ղեկավար Արքեպիսկոպոսին: Այդպիսի դեպքերում չպետք է վախենալ` կարծելով, որ վարվում ես ոչ քրիստոնեավայել:

Հոգևորականը նույնպես մարդ է

Ինչպե՞ս օգնել նրան, ով եկեղեցում առնչվել է որևէ իրավիճակի հետ, որն իրեն խոցել է: Միգուցե, պետք է նրան բացատրել, որ եթե մի անգամ անհաջողություն է եղել, դա դեռ չի նշանակում, որ բոլոր հոգևորականները կոպիտ են, անտարբեր կամ սառը. կան բազում այնպիսինները, որոնք իրապես սիրում են մարդկանց:

Եթե մարդն եկել է խոստովանության կամ Հաղորդություն ստանալու և տեսնում է, որ հոգևորականը մարդկանց հանդեպ իրեն որոշ չափով անհամբեր և սառն է պահում, պետք չէ վախենալ և հետաձգել խոստովանությունը: Միգուցե այդպիսի հովվի հետ հոգևոր կապ չստեղծվի, և ձեր հանդեպ մարդկային վերաբերմունք չդրսևորի, սակայն Խորհուրդը այնուամենայնիվ կիրականանա: Իսկ զրույցի համար, որի ընթացքում կուզենայիք որոշ բաներ պարզել կամ հովվի խորհուրդը ստանալ, ավելի լավ է ընտրել մեկ ուրիշի: Լավ է գտնել խոստովանահայր, որի մոտ կարելի է միշտ խոստովանության գնալ, որովհետև շատ հարցերի հովիվը կարող է պատասխան տալ միայն այն ժամանակ, երբ գիտի ձեզ և ձեր անցած հոգևոր ճանապարհը, ձեր եկեղեցական կյանքի առանձնահատկությունները: Միանգամայն պարտադիր չէ, որ այդպիսի խոստովանահայրը լինի ինչ-որ յուրահատուկ շնորհներով օժտված հոգևորական, բայց կարևոր է, որ լինի նախանձախնդիր՝ իր և իր հոտի փրկության հարցում:

Եվ, կրկին, երբ ասում ենք, որ հոգևորականը նույնպես մարդ է, պետք է հաշվի առնենք մի շարք այլ՝ անգամ զուտ կենցաղային բնույթի, առօրյա հանգամանքներ: Օրինակ՝ այդ հոգևորականը կարող է ունենալ երկու-երեք կամ ավելի երեխա, որոնցից մեկը, միգուցե, հիվանդացել է, իսկ կինը, հնարավոր է, պառկած է հիվանդանոցում: Եվ, իհարկե, եթե նա ինչ-որ իրավիճակում դրսևորել է անհանդուրժողականություն կամ դաժանություն, ապա մեղավոր է, սակայն, մյուս կողմից՝ կարելի՞ է արդյոք նրան խստությամբ դատել: Մարդկային սովորական իրավիճակ: Կամ էլ, ենթադրենք, որ հոգևորականը կանգնած է խոստովանության, բայց միևնույն ժամանակ գտնվում է սրտի կաթվածի շեմին, կամ արյան ճնշումը 200 և 140 է: Այդպես էլ է պատահում:

Շատ հաճախ մարդիկ, գալով եկեղեցի, բոլորովին չեն մտածում այն մարդկանց մասին, ովքեր այնտեղ ծառայում կամ աշխատում են, նրանց կյանքի դրության մասին: Չնայած, եթե դու քո հանդեպ կամենում ես միջամտություն, ուշադրություն, հոգատարություն և սեր, ապա, միգուցե, բնական և տեղին կլիներ պատրաստ լինել այդ նույն հատկությունները դրսևորելու նաև քո կողմից:

Աղբյուրը՝ «Саратовская областная газета» №120, 2014 г.

Վանահայր Նեկտարիոս (Մորոզով)

Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Անի Բրուտյանի