ԻՆՉՈՒ ՄԱՐԴԻԿ ՉԵՆ ԳՆՈՒՄ ԵԿԵՂԵՑԻ

Ինչու մարդիկ չեն գնում եկեղեցի

Այսօր արդիական է դարձել այն հարցը, թե ինչու՞ մկրտված, իրեն քրիստոնյա համարող մարդկանց մի հոծ զանգված շատ հազվադեպ է գնում կամ ընդհանրապես չի հաճախում եկեղեցի, չի մասնակցում կիրակնօրյա պատարագներին: Մի կողմից օծվում են նոր եկեղեցիներ, վերակառուցվում են հները, մյուս կողմից մեծ է այն մարդկանց թիվը, որոնք խուսափում են աստվածապաշտական արարողություններից և չեն հասկանում եկեղեցի հաճախելու իմաստը:
Այդպիսիք բերում են մի քանի հիմնական պատճառաբանություններ:

«Եկեղեցի չեմ գնում, որովհետև Աստծուն չեմ հավատում»

Այսպիսի մարդիկ անվանում են իրենց աթեիստներ: «Աթեիզմ» (հին. հուն. ἄθεος ) բառը հունարենից թարգմանաբար նշանակում է «աստծո ժխտում», այսինքն այն համոզմունքն է, որ Աստված գոյություն չունի: Հաճախ այդպիսի մարդկանց մանուկ հասակում մկրտում են, բայց իրենց կնքահայրերից ոչ բավարար և ճիշտ քրիստոնեական գիտելիքներ ստանալու հետևանքով հեռանում են Աստծուց: Իսկ դա էլ իր հերթին տեղի է ունենում այն պատճառով, որ հաճախ ծնողներն իրենց երեխայի համար կնքահայր են ընտրում մտերիմ կամ բարեկամ մարդու, առանց մտածելու թե նրա հավատը որքան խորն է և կարո՞ղ է արդյոք օգնել իր հոգեզավակներին հավատ ձեռք բերելու և քրիստոնեավայել ապրելու հարցում:

Երբեմն էլ կարելի է լսել աթեիստների այսպիսի փաստարկներ: Աստված չկա, քանի որ Նրան ոչ ոք չի տեսել, կամ`գիտությունը չի ապացուցել Նրա գոյությունը: Նույնիսկ այսօր` 21-րդ դարում, կան որոշ մարդիկ, որոնք վստահեցնում են, որ աշխարհում ամեն ինչ տեղի է ունեցել ինքնաբերաբար: Տպավորություն է ստեղծվում, որ այդպիսի մարդիկ ունեն խելք, բայց չունեն բանականություն: Այդ առիթով կա մի ժամանակակից առակ, բայց շատ խորիմաստ: Բժիշկը,  կատարելով ուղեղի վիրահատություն, այնտեղ խելք չգտավ, ուստի եզրակացրեց.  «Քանի որ խելքը չի երևում, ուրեմն այն չկա»:

Եկեք ճիշտ եզրահանգումներ անենք այս առակից: Եթե բժիշկը չի տեսել, դա չի նշանակում, որ այն չկա:

Դավիթ թագավորը աթեիզմը համարել է անզգամություն. «Անզգամն ասաց իր սրտում, թե՝ չկա Աստոված. ապականվեցին ու պղծվեցին իրենց անօրենության մեջ, եւ չկա մեկը, որ բարություն գործի։ (Սղ 13:1):

«Ես հավատում եմ Աստծուն, բայց չեմ հավատում եկեղեցուն. Աստված իմ հոգում է»:

Ո՞վ է ասել, որ այդ քարակերտ եկեղեցիները Աստծո տունն են և ես պետք է հավատի գամ մոմերի և սրբապատկերների միջոցով: Աստված իմ հոգում է և դա բավական է՝ կարծում են այս տեսակետի հետևորդները:

Բայց չէ՞ որ դա ինքնախաբեություն է, և եթե Աստծո հանդեպ հավատն ու սերը իրոք լինեին նման մարդու հոգում, նա անպայման կձգտեր լինել այնտեղ, որտեղ հնարավորություն կունենար իրեն ավելի մոտ զգալ Աստծուն, այնտեղ, որտեղ անդադար խոսվում է Նրա մասին, փառաբանվում է Նրա սուրբ անունը: Եւ եթե Աստծուն միայն ինքն իր մեջ հավատալը բավական լիներ, ուրեմն իզուր մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսն աշխարհ եկավ, լինելով անմեղ`չարչարվեց մեր մեղքերի համար, խաչվեց և Իր թափած զոհաբերության արյամբ Նոր Ուխտ կնքեց մեզ հետ: Հետևաբար իզուր են նաև եկեղեցիները, հոգևորականները, ապաշխարությունը, հաղորդությունը:

Իսկ Աստծո կամքն այսպիսին է. «Ով ուտում է իմ մարմինը և ըմպում իմ արյունը, հավիտենական կյանք ունի. և ես նրան վերջին օրը հարություն առնել պիտի տամ, քանի որ իմ մարմինը ճշմարիտ կերակուր է, և իմ արյունը՝ ճշմարիտ ըմպելիք:  Ով ուտում է իմ մարմինը եւ ըմպում իմ արյունը, կբնակվի իմ մեջ, և ես՝ նրա մեջ » (Հովհ.  6:55-57):

 Իհարկե, հոգում Աստծու ներկայության զգացումը առկա է ամեն մարդու մոտ` իր ծննդյան պահից: Սակայն, ապականվելով մեղքերով, մարդիկ հեռանում են Աստծուց, և միայն ապաշխարելու և հաղորդություն ստանալու միջոցով կարելի է նորից մոտենալ Նրան: «Ապաշխարում»  բառը ( հուն. «մետանոյիա») նշանակում է ոչ միայն սեփական մեղքերի ընդունում, այլև այն ենթադրում է մտածողության և գործելակերպի անպայման փոփոխում: Ապաշխարումը` դա միայն փաստի գիտակցումը չէ, որ ես մեղավոր մարդ եմ, այլ որոշակի գործողություն, որը բերում է կենսակերպի փոփոխման: Երբ հապաղում ենք, ավելի ենք մխրճվում մեղքերի մեջ և ավելի դժվար է դառնում հաղթահարել դրանք, ինչպես դժվար է տեղահան անել խոր արմատներ ունեցող ծառը, ինչպես դժվար է թողնել ծխելը, երբ արդեն առաջացել է կախվածություն: Նույն կերպ, մեղք գործել սիրող մարդը դառնում է իր մարմնի գերին, ոչ թե` Աստծու ծառան:

Որպեսզի կրկին դառնանք մի մասը Աստծո, Ով Սեր է, պետք է հաղորդակից լինենք Նրան, պետք է հաղորդակցվենք Նրա Մարմնին և Արյանը, Որը Նա թափեց մեզ՝  բոլորիս համար: Սուրբ Հաղորդության ընդունումը յուրաքանչյուր քրիստոնյայի կյանքում կարևորագույն նշանակություն ունի: Դա այն խորհուրդն է, որով հավատացյալը հացի եւ գինու տեսքով ստանում է փոխակերպված Քրիստոսի մարմինն ու արյունը` մեղքերի թողության ու հավիտենական կյանքի արժանանալու համար: Այն հավատացյալներին է տրվում Սուրբ Պատարագի արարողության ժամանակ: Վերջին ընթրիքի ժամանակ Հիսուս Քրիստոս վերցրեց հացը, օրհնեց այն, մասնատեց ու տվեց իր աշակերտներին` ասելով. «Առե՛ք, կերե՛ք, այս է իմ մարմինը»: Եւ բաժակ վերցնելով` գոհություն հայտնեց, տվեց նրանց ու ասաց. «Խմեցե՛ք դրանից բոլորդ, որովհետև այդ է նոր ուխտի իմ արյունը, որ թափվում է շատերի համար` իրենց մեղքերի թողության համար» (Մատթ. 26:26-28, Մարկ. 14.22, Ղուկ. 22.19): Իր աշակերտներին հաղորդություն տալով` մեր Տերը պատգամեց այս խորհուրդը  կատարել միշտ:

«Ես ուզում եմ գնալ, բայց ժամանակ չունեմ»:

Այսպիսի պատճառաբանություն բերում են այն մարդիկ, ովքեր քիչ թե շատ գիտեն կիրակնօրյա պատարագներին մասնակցելու անհրաժեշտության մասին, սակայն դա չի դարձել նրանց կենսակերպի պարտադիր մասը: Այլ կերպ ասած, նրանք միամտաբար կարծում են, որ ունեն ավելի կարևոր գործեր, քան եկեղեցի գնալն է: Բայց ի՞նչ գործ կարող է լինել առավել կարևոր, քան սեփական հոգու փրկությունը: Կամ էլ գնում են եկեղեցի, բայց ոչ հաճախ. ինչ-որ առիթով կամ խնդրանքով մոմ վառելու, մկրտության, պսակադրության կամ հոգեհանգստի արարողության մասնակցելու: Մի հոծ զանգված էլ եկեղեցի է գնում միայն տաղավար տոներին`օրհնված ջուր, ճրագ, յուղ, խաղող վերցնելու: Այդպիսի մարդիկ, կրելով քրիստոնյայի անուն, գործնականում հրաժարվում են ապրել քրիստոնեավայել և կատարել Աստծո պատվիրանները, մասնավորապես պահել 4-րդ պատվիրանը, որտեղ ասվում է, որ մարդը պետք է 6 օր աշխատի, իսկ 7-րդ օրը նվիրի Աստծուն: Ոմանք էլ մտածում են, որ կյանքն առջևում է, և նրանք դեռ կհասցնեն եկեղեցի գնալ: Անմտություն է այդպիսի կարևորագույն գործը հետաձգել, քանի որ ոչոք չի կարող լիակատար վստահ լինել, արդյոք վաղն ինքն արթնանալու է, թե՝  ոչ:

Երբ չկա ցանկություն, կարող են հորինվել հազար ու մի պատճառաբանություններ, օրինակ`չեմ գնում, քանի որ չեմ հասկանում, թե պատարագի ժամանակ ինչ է կատարվում, որովհետև եկեղեցական լեզուն գրաբարն է: Բայց վաղուց արդեն գոյություն ունեն շատ մատչելի պատարագամատույցներ, որոնց միջոցով,  ցանկության դեպքում, կարելի է հեշտորեն սովորել պատարագը նաև աշխարհաբար: Ուստի պատճառաբանություններն էլ դառնում են անիմաստ:

 Հոգևոր ոչ լիարժեք գիտելիքներ ունենալու պատճառով հասարակությունը հոգևոր առումով դառնում է խոցելի, քանի որ հակված է տրվելու տարբեր հոսանքների: Հենց այսպիսի հավատացյալների շրջանում են ծավալում իրենց «գործունեությունը» եկեղեցու քայքայմանն ու մասնատմանը նպաստող տարբեր կրոնական կազմակերպություններ:

Եկեղեցի գնալով և աստվածապաշտական արարողություններին մասնակցելու միջոցով քրիստոնյաները խորհրդավոր կապի մեջ են մտնում Աստծո հետ և ստանում Նրանից բարերար ուժ՝ արդար կյանքի համար: Մենք պետք է մեկընդմիշտ հասկանանք հետևյալը, որ Աստված մեզ սիրում է, և,  չնայած ամեն ինչին, սպասում է մեր հանդիպմանը և պատրաստ է հազար անգամ ծնվել, որպեսզի նորից չարչարվի ու մահանա մեր փրկության համար: Հիսուս Քրիստոսով մեզ մոտեցավ Աստծո Արքայությունը, Նրանով կատարվեց Աստծո Կամքը մեր  հավերժական կյանքի համար: Եվ մեզ մնում է միայն հավատով միանալ Քրիստոսին՝ մկրտությամբ, Հաղորդությամբ և Սուրբ Հոգով:

Գևորգ սարկավագ Համբարձումյան