Քրիստոսի պայծառակերպությունը

Քրիստոս Պետրոսի, Հակոբոսի և Հովհաննեսի հետ լեռ բարձրացավ: Քրիստոս երբեմն Իր հետ վերցնում էր տասներկու աշակերտներից միայն երեքին` Պետրոսին, Հակոբոսին և Հովհաննեսին (Մատթ. 17.1; Մարկ. 5.37, 9.1, 14.33; Ղուկ. 9.28): Պետրոսը ամենից շատն էր սիրում Քրիստոսին (Հովհ. 21.15-17), Հակոբոսը առաքյալներից առաջին նահատակը եղավ (Գործք 12.1-2), իսկ Հովհաննեսը Քրիստոսի ամենասիրելի աշակերտն էր (Հովհ. 13.23, 19.26, 21.20): Լեռան վրա Քրիստոս առաքյալների առջև պայծառակերպվեց, նրանց հայտնվեցին Մովսեսն ու Եղիան (Մատթ. 17.1-3, Մարկ. 9.1-3, Ղուկ. 9.28-30): Լուսափայլ պայծառակերպությամբ Քրիստոս ցանկացավ նաև ցույց տալ, թե ինչ փառքից զրկվեց Ադամը: Եվ մինչ Քրիստոս խոսում էր Մովսեսի և Եղիայի հետ, մի լուսավոր ամպ նրանց վրա հովանի եղավ. ամպից մի ձայն եկավ ու ասաց. «Դա՛ է Իմ սիրելի Որդին, որին հավանեցի, դրա՛ն լսեցեք» (Մատթ. 17.5, Մարկ. 9. 6, Ղուկ. 9.35): Առաքյալները զարհուրած երեսի վրա ընկան, իսկ երբ աչքները բարձրացրեցին, Քրիստոսից բացի ոչ ոքի չտեսան: Ըստ ավետարանական այս հատվածի մեկնության` Մովսեսը ներկայացնում է օրենքը, իսկ Եղիան` մարգարեներին: Պայծառակերպությունից հետո միայն Քրիստոսի երևալը աշակերտներին նշանակում է, որ Քրիստոսն է օրեքի և մարգարեությունների լրումը: Մովսեսը եկավ մեռյալների միջից, իսկ Եղիան, որ չէր մեռել, այլ մարմնով համբարձվել էր (Դ Թագավ. 2.11), եկավ երկնքից, որով և Քրիստոս երևաց որպես Տերը երկրի և երկնքի, Տերը ողջերի և մեռածների: Մովսեսն ու Եղիան տկար լինելով` հաղթեցին իրենցից հզորներին, Մովսեսը` փարավոնին, Եղիան` Աքաաբ թագավորին: Այսպես էլ առաքյալները պիտի հաղթեին բռնակալների ու տիրակալների` քրիստոնեությունը տարածելով ամբողջ աշխարհում: Նաև Քրիստոսի մասին ասում էին, թե Եղիան է կամ Մովսեսը, բայց նրանք հայտնվեցին` ցույց տալով, որ իրենցից ավելի մեծ է Քրիստոս:

Մուսուլմանները չեն ընդունում Քրիստոսի աստվածությունը, այլ Նրան համարում են մարգարե: Նրանց համոզումն այն է, որ Աստված թույլ չէր տա Իր մարգարեին չարչարվելու և խաչվելու, և Հուդան նույնիսկ հերոսական լույսի ներքո է ներկայանում, քանի որ կարծիք կա, թե Քրիստոսի փոխարեն խաչվեց Հուդան, իսկ Քրիստոս համբարձվեց, և կամ խաչելությունը ոչ թե ճշմարտապես եղավ, այլ առերևույթ: Եվ Քրիստոսի պայծառակերպությունը որպես աստվածության ցուցադրում, ողջերի և մեռյալների Տեր, օրենքների և մարգարեության լրում ներկայանալը իբրև բացատրություն հաճախ անընդունելի է մուսուլմանների, ինչպես նաև Քրիստոսի աստվածությունը մերժող մյուս աղանդավորների` Եհովայի վկաների, մորմոնների և այլոց համար:

Պայծառակերպության տոնը մեր ժողովրդի մեջ ավելի շատ հայտնի է Վարդավառ անունով: Եկեղեցու դեմ պայքարած և աթեիզմի գաղափարախոսությունը տարածած կոմունիզմի շրջանում կրթություն ստացած ազգագրագետները մեր եկեղեցական տոները և դրանց անունները փորձում են ներկայացնել իբրև հեթանոսության մնացուկներ և Վարդավառ անունն էլ նմանատիպ մեկնաբանություններով են բացատրում: Սակայն այդ ազգագրագետները տոների մասին իրենց գրքերում կամ գրքույկներում չեն փորձում ցույց տալ նաև եկեղեցական հեղինակների կարծիքները, ովքեր տոների անուններին բոլորովին այլ բացատրություններ են տալիս: Պայծառակերպության տոնը կոչվում է նաև Վարդավառ, որովհետև Քրիստոս պայծառակերպության ժամանակ վարդի պես բացվեց` ցույց տալով Իր աստվածությունը: Վարդի հետ կապված այլ հետաքրքիր բացատրություններ ևս կան: Վարդը փշերի մեջ է բուսնում, այսպես նաև մեր Տերը երևաց հրեաների մեջ, որոնցից և խաչվեց: Վարդը մեծանում է և ապա նոր ծաղկում, այսպես և մեր Տերը կատարյալ հասակի հասնելով, այսինքն` երեսնամյա դառնալուց հետո, ցույց տվեց Իր աստվածությունը: Վարդը սրտի համար բժշկական է, այսպես և մեր Տիրոջ Մարմինն ու Արյունը` Սուրբ Հաղորդությունը, բժիշկ է հոգիների և քավիչ մեղքերի: Վարդը փոքր և նվաստ տունկերի վրա է լինում, այսպես նաև մեր Տերն է ասում. «Ես ու՞մ եմ նայելու, եթե ոչ հեզերին և խոնարհներին և նրանց, ովքեր դողում են Իմ խոսքից» (Եսայի 66.2): Ահա այսքան իրողությունների հիշեցմամբ Պայծառակերպության տոնը նաև Վարդավառ է կոչվում:

Պայծառակերպությունը տոնում ենք Սուրբ Զատկից ամիսներ անց, չնայած որ ժամանակագրական առումով Քրիստոս պայծառակերպվեց խաչելությունից քառասուն օրեր առաջ: Պատճառն այն է, որ Քրիստոս աշակերտներին հանձնարարեց ոչ ոքի չպատմել այս մասին մինչ Հարությունը (Մատթ. 17.9, Մարկ. 9.8): Եվ միայն գերեզմաններից հարուցյալ մեռյալներին տեսնելով, Սուրբ Հոգուց ստացված զորությամբ առաքյալների` մարդկանց հարություն տալը տեսնելով՝ մարդիկ կհավատային, որ Քրիստոս պայծառակերպության ժամանակ երկնքից բերեց Եղիային և հարություն տվեց Մովսեսին:

Վարդավառի օրվա ժողովրդական սովորությունն է միմյանց վրա ջուր ցողելը: Նման սովորություն եղել է նաև հեթանոսության շրջանում, սակայն Վարդավառին ջուր ցողելը չպետք է կապել հեթանոսական արարողությունների հետ, քանզի Պայծառակերպության տոնի օրը միմյանց վրա ջուր ցողելը նաև հիշեցումն է համաշխարհային ջրհեղեղի և Նոյի ընտանիքի փրկության:

 

Տեր Ադամ քհն. Մակարյան

«Քրիստոնեության իսկությունը» գրքից

06.07.24
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․