Սրբացնենք պահեցողության օրերը

Այս տարի օգոստոսի 14-ին Հայ Առաքելական Սբ. եկեղեցին նշում է Վերափոխումն Սբ. Մարիամ Աստվածածնի տոնը, որին նախորդում է շաբաթապահք: Քրիստոնյան տոնին նախապատրաստվում է պահք պահելով: Ինչո՞ւ է Հայ եկեղեցին տարվա կեսը սահմանել որպես պահքի օրեր, որոնք բաժանված են օրապահքերի, շաբաթապահքերի և քառասնօրյա պահքի:

Պահքի նշանակության մասին Սբ. Հովհան Ոսկեբերանն ասել է. «Պահք պահիր, քանի որ մեղք ես գործել, պահք պահիր, որպեսզի չմեղանչես: Պահք պահիր, որպեսզի պարգևներ ստանաս, պահք պահիր, որպեսզի ձեռք բերածդ չկորցնես»:

Ճիշտ պահեցողությամբ մարդն իր մեջ սանձահարում է կրքերն ու մեղքերը: Այս մասին Սբ. Պողոս առաքյալն ասել է. «Բայց ես ինքս ինձ ճնշումների եմ ենթարկում ու զսպում, որպեսզի չլինի թե ինքս զրկվեմ մրցանակից, ես, որ ուրիշներին եմ քարոզում» (Ա Կորնթացիներ 9:27): Զսպվածությունը դա պահքին հատուկ կարևորագույն մի սխրանք է: Սաղմոսերգուն պահքը դիտում է մութ ուժերի դեմ հզոր մի զենք. «Նրանց հալածանքի ժամանակ ես քուրձ էի հագնում, ծոմով խղճալի էի դարձնում ինձ և իմ աղոթքներն ինձ վերադարձան» (Սաղմոս 108:24):

Ընդհանրական եկեղեցու նշանավոր վարդապետներից Սբ. Եպիփան Կիպրացին հորդորում է. «Սրբացրե՛ք պահքը, բայց մի՞թե պահքն ինքն իրենով սուրբ չէ: Նայե՛ք պահք պահողներին, մեկն ատում է մյուսներին՝ պահք չպահելու համար: Մյուսը խանդավառված, բայց ոչ գիտակցաբար է պահք պահում՝ դառնալով անկարողունակ բարեգործության: Երրորդը պահք է պահում միայն մարմնով՝ ընդհանրապես չանդրադառնալով հոգևորին»: Պահքը սուրբն ընդունում է որպես միջոց թուլացնելու համար մարմնական կրքերը: Ապա նշում է՝ մի՞թե հիվանդը հպարտանում է՝ բազմաթիվ դեղորայք օգտագործելով: Եվ ինչպե՞ս է օգտագործում դեղորայքը՝ աստիճանաբար: Օրինակ է բերում սրբերին՝ ասելով, որ նրանք երկար ժամանակ էին պահք պահում՝ աստիճանաբար իրենք իրենց սովորեցնելով պահեցողության:

Պահքը լիարժեք է, եթե սննդի և հոգևոր պահքերը միասնաբար են պահվում, ինչը հաստատում է Սբ. Հովհան Ոսկեբերանը. «Նա, ով պահքի ընթացքում սահմանափակվում է միայն որոշ ուտելիքներից հրաժարվելով, այդպիսին ամբողջովին արժեքազրկում է այն: Միայն բերանը չէ, որ պետք է պահք պահի, ո՛չ, պետք է պահք պահեն և՛ մեր աչքերը, և՛ լսողությունը, և՛ ձեռքերը, և՛ ոտքերը, և՛ մեր ամբողջ մարմինը»:

Քրիստոս, երբ ուսուցանում էր պահեցողության մասին, պատվիրեց կեղծավորների նման չբարձրաձայնել պահք պահելը (Մատթեոս 6:18): Այս մասին Հարանց վարքում անապատի ճգնավորների մասին կարդում ենք, որ երբ մեկը տեսնում էր իրենց գործերը, նրանք դա այլևս առաքինության գործ չէին համարում, այլ՝ մեղք: Պատմվում է, որ երբ մի անգամ տոն օրը եղբայրները նստած էին ճաշի, նրանց մեջ կար մեկը, որ չէր ուտում եփած կերակուր: Վերակացուին ասացին, որ այս եղբայրը կերակուր չի ճաշակում, այլ միայն աղ ու բանջարեղեն: Իսկ սա էլ իր հերթին, բոլորի ներկայությամբ ձայնեց մատուցողին, ասելով, որ այս եղբայրը եփած բան չի ուտում, նրան աղ ու բանջար բեր: Այնժամ ծերերից մեկը, վեր կենալով, ասաց այդ եղբորը. «Ավելի լավ էր քեզ համար նստեիր քո խցում և միս ուտեիր, քան թե, բոլոր եղբայրների մոտ ի հայտ գար քո կենցաղավարությունը» (Հարանց վարք):

Հոգևոր պահեցողությամբ մարդն իրեն հեռու է պահում մեղքերից, ինչին Աստված կոչում է Իր ժողովրդին Եսայի մարգարեի միջոցով. «Այդպիսի ծոմապահություն չէ, որ ես ընտրեցի, և ոչ էլ այնպիսի օրը, երբ մարդ իր անձն է տանջում: Եթե պարանոցդ կորացնես օղակի նման ու տակդ քուրձ ու մոխիր տարածես, այդ էլ, սակայն, չեմ համարի ծոմ և ընդունելի օր. այդպիսի ծոմապահությունը չէ, որ ես ընտրեցի,- ասում է Տերը,- Քանդի՛ր անիրավության հանգույցը, խորտակի՛ր քո վաճառականական խարդախությունն ու բռնությունը, ների՛ր ու արձակի՛ր նեղյալներին և պատռի՛ր բոլոր անիրավ մուրհակները: Քաղցածներին բաժանիր քո հացը և անօթևան աղքատներին տար քո տունը. եթե մերկ մարդ տեսնես՝ հագցրո՛ւ նրան, բայց քո ընտանիքի զավակին մի՛ անտեսիր» (Եսայի 58:5-7):

Այսպիսի հոգևոր պահքն է, որ կոչում է մեզ հեռու մնալ կեղծիքից և չար գործերից կյանքի բոլոր օրերում: Փորձենք յուրաքանչյուրս աստվածահաճո պահեցողության մեջ լինել՝ այդպիսով իսկ դարմանելով մեղքերից խոցոտված մեր հոգին:

Կազմեց Գայանե Սուգիկյանը