Զուլում Գրիգորյան. ո՞ւր է արդարադատությունը

Երևանի հնագույն եկեղեցիներից Զորավոր Ս. Աստվածածին եկեղեցու հարևանությամբ է գտնվում ՀՀ ժողովրդական նկարիչ Զուլում Գրիգորյանի արվեստանոց-պատկերասրահը, որտեղ և բնակվում է վաստակաշատ նկարիչը: Նա ծնվել է 1931 թվականի դեկտեմբերի 6-ին, Կրասնոդարում, բայց արմատներով Արևմտյան Հայաստանից է: 1957 թվականից Հայաստանի նկարիչների միության անդամ է։ Կոմպոզիոցիոն և բնանկարի ժանրերում է ստեղծագործում Զուլում Գրիգորյանը: Ժողովրդական նկարիչն անհատական ցուցահանդեսներով հանդես է եկել մի շարք երկրներում։ Նրա առաջին գործերում գերիշխել է հայրենասիրության թեման: Զուլում Գրիգորյանի ստեղծագործություններում կարևոր տեղ է գրավում ցեղասպանության թեման։ Այդ թեմայի շուրջ կոմպոզիցիոն յոթ ստեղծագործություններից առաջինն է՝ «Մղձավանջային օրերը»։ Շարքը լրացնում են «Ձեյթունցիներ», «Կարոտ», «Տեսիլք», «Արդարադատություն», «Գարուն էր» գործերը, իսկ «Երեք սերունդ» (պապ, որդի և թոռ) կտավով ամփոփելով այն՝ հեղինակը ներկայացրել է երեք տարբեր, բայց և միաժամանակ միմյանց փոխկապակցված ճակատագրեր:

Նշենք, որ Զուլում Գրիգորյանի հետ մեր հանդիպումն ու զրույցը համընկավ այն օրվա հետ, երբ ժողովրդական նկարիչը հիվանդության պատճառով մոտ մեկուկես տարվա դադարից հետո վերսկսել էր նկարել՝ այս անգամ կտավին հանձնելով գարնանային շունչ և հոգի:

«Իմ թագավորներն են»,- ասաց Վարպետը՝ ցույց տալով իր սենյակի խոսուն հատվածը՝ կտավներով զարդարված այն պատը, որ նկարչի կողմից ստացել էր «Խոսուն լռություն» անվանումը:

Հարուստ բովանդակությամբ զրույցն ամենևին չհոգնեցրեց նկարչին, ով նշեց, որ իր 60-ամյա ստեղծագործական ուղին իրեն պարգևել է ամեն ինչ, բայց նախ և առաջ. «Նկարչությունն ինձ տվել է ազատություն, անկախություն: Մարդը ծնվել է ազատ լինելու, ազատ ապրելու համար»:

 

Վարպետը վերհիշեց իր մանկության և երիտասարդության տարիների վրա խոր հետք թողած պատերազմական դաժան տարիները՝ աքսորի ճանապարհ, աղքատություն, բայց դժվարությունները չխոչընդոտեցին, որ 9-ամյա Զուլումն իր ձեռքն առնի վրձինը և իր աշխարհը պատկերի: Նա նկարել է նույնիսկ օրվա այն ժամին, երբ իր հասակակիցները դպրոցի դասերից հետո ճաշում էին և հանգստանում:

«Նկարչությունն ամենաբարձրն է արվեստներից: Դա ես չեմ ասել, այլ մեծագույններից Գյոթեն: Նկարչությունը լուռ, չպահանջող 

և չցուցադրող մի ընթացք է: Նկարչի հանճարեղությունը կայանում է նրանում, որ կտավի նվազագույն մակերեսի վրա վերարտադրի առավելագույն մտքեր, զգացումներ, հոգի: Եվ որքան ավելին է նա բացահայտում փոքր շրջանակում, այնքան նա տաղանդավոր է»,- ասաց Վարպետը:

Ցեղասպանության թեմայի շուրջ նկարչի ստեղծագործություններին անդրադարձ կատարելով՝ տեղեկացանք, որ Վարպետը, 

ինչպես ինքն ասաց, քայլել է աշխարհի քսանութ երկրներով, բայց երբևէ չի եղել իր հայրերի բնօրրանում՝ Արևմտյան Հայաստանում: «Մեզ մորթել են»,- հուզմունքով ասաց Վարպետը՝ նշելով, թե իրենց գերդաստանից քանիսն են զոհ գնացել թուրքի յաթաղանին: Վարպետը հուսով է, որ վերջ ի վերջո աշխարհը կճանաչի Հայոց եղեռնը և ճանաչելով էլ՝ կմաքրվի. «Ո՞ւր է արդարադատությունը, այս հարցն է ուղղում ինձ, քեզ և բոլորիս «Արդարադատություն» կտավում պատկերված պատանին, որ կանգնած է Տեր-Զորի անապատում»:

Զորավոր Ս. Աստվածածին եկեղեցու հարևանությամբ ապրող Վարպետին ամեն օր հոգևոր ուրախություն է պատճառում եկեղեցու զանգերի ղողանջը: «Եկեղեցի ոտք դնող յուրաքանչյուր ոք պետք է գիտակցի, թե ո՞ւր է մտնում և ի՞նչ ասել է Աստծո տուն»,- ասաց Զուլում Գրիգորյանը: Կյանքի տարիները, ըստ նկարչի, պատասխանատվություն է Աստծո առաջ, եկեղեցու և տան շինության, նաև երեխաների դաստիարակության նկատմամբ: Կյանքի 8-րդ տասնամյակի սահմանը հատած վաստակաշատ նկարիչը մարդու մեջ գնահատում է բարությունը: «Մարդկություն, բարություն, մաքրություն և ճշտություն, այս եմ մաղթում իմ ազգին»,- այս խոսքերով եզրափակեց մեր զրույցը Զուլում Գրիգորյանը:

 

 

Կարինե Սուգիկյան

24.04.17
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․