Պատասխան – Այդ հարցիդ շուրջ գիտունները շատ անգամ են վիճաբանել: Սակայն, հանուն ձեր անդորրության, համառոտ կերպով այսպես ներկայացնեմ. Սուրբ Պատարագը սկզբից մինչև վերջ Քրիստոսի կենսառիթ տնօրինությունների հիշատակությունն է, և վերջապես Իր անարատ Մարմինն ու պատվական Արյունը մեր մեղքերին թողություն տալու խորին խորհուրդն է:
Արդ՝ պատարագիչ քահանան աղոթում է Հայր Աստծուն և հիշատակում Միածին Որդու՝ Իր Մարմինն ու Արյունը տալը, հայտնապես ասելով Սուրբ Խորհրդի էական խոսքը. «Առե՛ք, կերե՛ք, այս է իմ մարմինը» և «Խմե՛ք սրանից բոլորդ, սա է իմ արյունը»: Եվ պատվիրել է մեզ, Իր հիշատակի համար, միշտ կատարել այս խորհուրդը: Ապա գոհություն է մատուցում, որ մեզ՝ անարժաններիս, այսպիսի ահավոր խորհուրդ մատուցելու արժանի արեց Իր մարդասիրությամբ: Ուստի խնդրում է, որ Սուրբ Հոգու զորությամբ առջևում դրված հացն ու գինին ճշմարտապես փոխարկի մեր Տիրոջ և Փրկչի՝ Հիսուս Քրիստոսի Մարմնի ու Արյան:
Արդ՝ մինչև Սուրբ Խորհրդի էական խոսքը չասվի, խորհուրդը չի կատարվի: Հետևաբար նույն էական խոսքը սկսելու ժամանակից մինչև այս խոսքը. «Քո Սուրբ Հոգով փոխարկելով», կատարվում է հացի և գինու գոյափոխությունը Հիսուս Քրիստոսի Մարմնի և Արյան, որովհետև Աստծո համար անցյալ ու ապառնի ժամանակ չկա, այլ ամեն բան Նա ներկայաբար է իմանում ու ճանաչում: Այս ասածներս մեր հասկացողության համար ընկալելի են: Ուստի նայելով նաև անժամանակ Աստծո անսահման կարողությանը՝ չես կարող հաստատ որոշել, թե այսինչ կամ այնինչ ժամանակ է լինում:
Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի