«Արդար» և «մեղավոր» ամուսնական կյանքում

Ես ուշադրություն եմ դարձրել այն փաստի վրա, որ որոշ հոգևորականներ այն ամուսիններին, որ խնդիրներ ունեն իրենց կանանց հետ` ասում են. «Համբերի՛ր, դա քո խաչն է: Ի՞նչ կարող ես անել: Այդպիսի համբերության համար Աստված քեզ կպարգևատրի»: Այնուհետև այդ նույն հոգևորականների մոտ նրանց կանայք են գնում, ում նրանք նորից նույն բանն են ասում. «Դիմացի՛ր, դիմացի՛ր, որպեսզի վարձք ունենաս Տիրոջից»: Այսինքն ամուսիններից յուրաքանչյուրն էլ կարող է մեղավոր լինել և երկուսին էլ հոգևորականը համոզում է համբերել: Կամ էլ մեղավոր է ամուսիններից մեկը, իսկ հոգևորականն ասում է նրան. «Համբերի՛ր, դիմացի՛ր»: Այս կերպ, ամուսիններից մեկը, ով մեղավոր է ընտանիքում տիրող անհամաձայնության համար, հանգստացնում է ինքն իրեն նրանով, որ իբրև թե ինքն է դիմանում կողակցին այն պարագայում, երբ իրականում ինքն է ամեն օր տանջում նրան:

Մի անգամ իմ խուց եկավ մի մարդ և սկսեց բողոքել, որ անհաշտ է ապրում կնոջ հետ և գործը գնում էր դեպի ամուսնալուծության: Ո՛չ նա և ո՛չ էլ կինը միմյանց անգամ տեսնել չէին ուզում: Երկուսն էլ մանկավարժ էին և երկու երեխա ունեին: Նրանք երբեք տանը չէին ճաշում: Ամուսինը դասերից հետո մի ճաշարան էր գնում՝ ճաշելու, կինը՝ մեկ այլ: Իսկ երեխաների համար ինչ-որ բրդուճներ էին գնում և երբ վերադառնում էին տուն՝ խեղճ երեխաները նրանց գրպաններն ու պայուսակներն էին փորփրում, որպեսզի տեսնեն, թե ծնողներն ինչ են բերել ուտելու: Երեխաները ծանր հոգեվիճակում էին գտնվում: Այս ամենից զատ, այդ մարդը երգում էր եկեղեցում, սակայն այն եկեղեցին, որտեղ նա երգում էր՝ կինը չէր հաճախում: Մեկ այլ եկեղեցի էր գնում: Ահա այդքան մեծ էր նրանց միջև եղած թշնամանքը: «Ինչ արած, հա՛յր, - ասում էր նա ինձ,- ես մեծ խաչ եմ կրում: Շա՜տ մեծ: Մեր տանն ամեն օր վեճեր են»: «Իսկ հոգևորականի դիմե՞լ ես»,-հարցրեցի ես նրան: «Այո, -պատասխանեց նա,- դիմել եմ: Հոգևորականն ինձ ասաց. «Դի՛մացիր, դի՛մացիր: Դու մեծ խաչ ես կրում»: «Շատ լավ, -ասացի ես նրան,- հիմա կտեսնենք, թե ով է մեծ խաչ կրում: Արի ամենասկզբից սկսենք: Երբ դուք նոր էիք ամուսնացել, նույն կերպ վիճո՞ւմ էիք»: «Ոչ,- պատասխանեց նա,- ութ տարի մենք շատ համերաշխ ենք ապրել: Ես պաշտում էի իմ կնոջը: Ես նրա հանդեպ ավելի մեծ ակնածանք էի տածում, քան Աստծու: Բայց այնուհետև նա լրիվ ուրիշ մարդ դարձավ: Սկսեց նյարդայնացնել ինձ իր բողոքներով, բծախնդրությամբ, տարօրինակություններով…» Լսո՞ւմ ես, թե ինչ է կատարվում: Նա կնոջ հանդեպ ավելի մեծ ակնածանք էր տածում, քան՝ Տիրոջ: «Հապա մի այստեղ արի, աղավնյա՛կս,- ասում եմ ես,- Նշանակում է դու կնոջդ հանդեպ ավելի մեծ պատկառանք էիր զգում, քան Աստծո՞: Եվ ո՞վ է այժմ մեղավոր, որ դուք այս վիճակին եք հասել՝ դո՞ւ, թե՞ նա: Այդ քո՛ պատճառով է Աստված Իր Բարեբերությունը վերցրել քո կնոջից»: Այնուհետև հարցնում եմ. «Եվ ի՞նչ ես այժմ դու մտածում անել»: «Հավանական է, որ մենք կբաժանվենք» պատասխանում է նա: «Մի՞գուցե սիրավեպ ունես այլ կնոջ հետ» հարցնում եմ նրան: «Այո,- պատասխանում է նա,- ես մտածում եմ այդ կնոջ մոտ տեղափոխվելու մասին»: «Ուշքի՛ արի, - ասում եմ,- Մի՞թե չես հասկանում, որ ամեն ինչում ինքդ ես մեղավոր: Եվ ամենից առաջ պիտի Աստծուց ներողություն խնդրես այն բանի համար, որ կնոջդ հանդեպ ավելի մեծ ակնածանք ես տածել՝ քան Նրա: Հետո կնոջդ մոտ գնա ու ներողություն խնդրիր նրանից: Ասա նրան. «Ներիր ինձ: Ես եմ մեղավոր, որ մեր հարաբերություններն այս վիճակին են հասել և որ մեր երեխաներն այժմ տանջվում են»: Այնուհետև խոստովանության գնա հոգևորականի մոտ և ակնածիր Աստծուց՝ ինչպես Աստծուց, իսկ կնոջդ սիրիր՝ որպես կնոջ: Եվ կտեսնես, որ ամեն բան կուղղվի»: Իմ նախատինքը նրա օգտին ծառայեց: Նա սկսեց լաց լինել և խոստացավ, որ կհետևի իմ խորհրդին: Քիչ ժամանակ անց, նա կրկին վերադարձավ, բայց այս անգամ ուրախ էր. «Շնորհակալ եմ քեզ, հա՛յր, դու փրկեցիր մեր ընտանիքը: Այժմ ամեն ինչ հրաշալի է թե՛ իմ և կնոջս, և թե՛ մեր երեխաների մոտ»: Տեսնո՞ւմ ես, թե ինչպես է պատահում: Ինքն է ամեն ինչում մեղավոր, սակայն կարծում է, թե «շատ մեծ խաչ է կրում»:

Եվ դուք էլ երբեք մի արդարացրեք այն կանանց, որ ձեզ մոտ մենաստան են գալիս և բողոքում են իրենց ամուսիններից: Նման պարագաներում ես ո՛չ կնոջն եմ արդարացնում, ո՛չ էլ՝ ամուսնուն: Ընդհակառակը՝ ստիպում եմ մտածել թե՛ մեկին և թե՛ մյուսին: Օրինակի համար, կինն սկսում է բողոքել. «Իմ ամուսինը հարբած տուն է գալիս ուշ գիշերին, հայհոյում է…»: «Տե՛ս,- խորհուրդ եմ տալիս նրան,- երբ նա գիշերը հարբած տուն է գալիս, նրա հետ բարությամբ վարվիր: Եթե դու թթված դեմքով ես նրան ընդունում և սկսում ես «սղոցել» ասելով. «ինչո՞ւ ես այսքան ուշ գալիս», կամ. «մի՞թե կարելի է այս ժամին տուն վերադառնալ», «ե՞րբ ես վերջապես փոխվելու», «այս ի՞նչ անեծք է», «մեկ օր չէ, երկուս չէ, որքա՞ն կարելի է դիմանալ», ապա սատանան խորհուրդ է տալիս նրան. «Ի՞նչ է, լրիվ խե՞նթ ես, ինչո՞ւ չես բաժանվում այս անխելք կնոջից: Ավելի լավ չէ՞ գնալ և ուրախ ժամանակ անցկացնել մեկ ուրիշի հետ»: Այսինքն, դու միգուցե և ճիշտ ես, սակայն սատանան նրան այլ կողմից կորսա: Իսկ եթե դու նրա հետ բարությամբ վարվես, մի քիչ համբերես այդ վիճակին և աղոթես՝ չներկայացնելով նրան քո գանգատները, ապա նա՝ ստանալով քեզնից մի քիչ արևի լույս ու ջերմություն, կմտածի իր արարքների մասին ու կուղղվի»:

Այնուհետև ամուսինն է գալիս ու սկսում իրենը. «Իմ կինը սղոցում է ինձ, հոգիս հանում է իր բողոքներով…»: «Ա՜խ դու անամո՛թ,- ասում եմ ես, - քո տանջված կինն ու երեխաներն անհամբերությամբ քեզ են սպասում մինչև կեսգիշեր, իսկ դու վերադառնում ես հարբած ու սկսում ես հայհոյել նրանց: Ամո՛թ քեզ ու խայտառակություն: Ի՞նչ է, ամուսնացել ես, որ տանջե՞ս ընտանիքիդ»:

Բայց դեպքեր են լինում, երբ կարող են երկուսն էլ իրավացի լինել: Մի անգամ ինձ մոտ ուխտավորներ եկան և ես պատմում էի նրանց, թե ի՜նչ առաքինի և ողջախոհ մարդ էր Մակրիյանիսը*: Նա առանձնանում էր թե՛ ֆիզիկական, թե՛ հոգևոր մաքրությամբ: Սա լսելով ունկընդիրներից մեկը հանկարծ ոտքի ցատկեց ու բղավեց. «Այդ էր մնացել պակաս, որ Մակրիյանիսին սրբի վերածեն»: «Ինչո՞ւ»,- հարցնում եմ ես: «Որովհետև նա ծեծում էր իր կնոջը»,- պատասխանում է նա: «Լսի՛ր,- ասում եմ,- ես քեզ կբացատրեմ, թե ինչ էր կատարվում նրա ու կնոջ միջև: Երբ Մակրիյանիսի գրպանում թեկուզ միայն գրոշներ էին լինում և նրա մոտ մի որևէ այրի էր գալիս, ով երեխաներ ուներ, ապա նա այդ այրուն էր տալիս իր ողջ գումարը: Նրա խեղճ կինն էլ բողոքում էր ու սկսում սղոցել նրան. «Ախր դու էլ երեխաներ ունես, - ասում էր, - Ինչո՞ւ ես փողերդ ուրիշին տալիս»: Այդ դեպքում նա ապտակում էր կնոջն ու ասում. «Դու ամուսին ունես, որը քեզ կապահովի, իսկ այղ խեղճը` չունի: Ո՞վ հոգ կտանի նրա մասին»: Այսինքն այս պարագայում թե՛ Մակրիյանիսը, թե՛ նրա կինն իրավացի էին»: Բացի այդ, եթե ամուսիններից մեկն ապրում է հոգևոր կյանքով, ապա նույնիսկ արդարացի լինելով հանդերձ, նա որոշ իմաստով «իրավունք չունի» իրավացի լինելու: Քանի որ հոգևոր մարդ լինելով` նա պետք է անարդարությանը հոգևոր տեսանկյունից վերաբերվի: Այսինքն, ամեն ինչին նա այնպես պետք է վերաբերվի, ինչպես Աստվածային արդարությունն է պահանջում: Նա պետք է ձգտի նրան, ինչն ուրիշին հանգստություն է պատճառում: Չէ՞ որ, երբ մեկը, թույլ գտնվելով, սխալ է գործում, ապա նա որոշ կերպով իր մեղքը մեղմելու հանգամանքներ ունի: Սակայն մյուսը, որն ավելի լավ հոգևոր վիճակում է գտնվում և առաջինին ըմբռնումով չի մոտենում, չի զիջում ու օգնում նրան` ավելի մեծ մեղք է գործում: Եթե նույնիսկ հոգևոր մարդիկ ամեն ինչի հանդեպ աշխարհիկ մոտեցում ու մարդկային արդարություն ցուցաբերեն, ապա ինչի՞ դա կհանգեցնի: Կբերի նրան, որ մարդիկ անվերջ կվազեն աշխարհիկ դատարաններով: Ահա սրա պատճառով է, որ մարդիկ տանջվում են:

 

* Իոաննիս Մակրիյանիս (1797-1864) – Գեներալ-մայոր, Էլլադայի ազգային հերոս: Հունական Հեղափոխության (1821-1830) տարիներին թուրքերի դեմ պայքարի ամենաանձնուրաց մարտիկներից մեկը: Հեղինակը «Հիշողություններ» գրքի, որ պատմում է հեղափոխության և ազատագրական պայքարի մասին: Ի. Մակրիյանիսի կյանքը մի հրաշալի օրինակ է քրիստոնեական անձնազոհ սիրո` առ Աստված, մերձավոր և Հայրենիք:

 

Պաիսիոս Աթոսացու «Ընտանեկան Կյանք» գրքից

Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի

 

 

19.10.23
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․