Հայրերի կենցաղավարության մասին

Մի ծեր, որ արժանի եղավ եպիսկոպոսության, ասում էր, թե իբր իր ընկերն է պատմել իրեն, սակայն ինքն էր արել այն. «Կամեցա մի օր,– ասաց,– մտնել Նավասեի անապատի խորքը, տեսնելու` կգտնվի՞ այնտեղ ոմն մենակյաց, որ ծառայում է Քրիստոսին: Վերցրի մի քիչ պաքսիմատ և ջուր ու ընկա ճանապարհ: Երբ չորս օր ընթացա դեպի անապատի խորքը, և կերակուրը վերջացավ, ընկա վարանման մեջ, թե այս ինչ արեցի, սակայն ինքս ինձ քաջալերելով` փոքր­ինչ զորացա և անսվաղ գնացի ևս չորս օր, և արդեն քաղցից և ճանապարհից սաստիկ հոգնատանջ` փոքր­ինչ սրտնեղեցի և ընկա գետնին: Այդժամ մոտեցավ մեկը և մատներով հպվեց իմ շուրթերին` ինչպես բժիշկը, որ դեղ է տալիս, և անմիջապես այնպես զորացրեց ինձ, որ նույնիսկ մոռացա, թե հոգնաբեկ եմ եղել: Արդ, երբ տեսա ինձ օգնության հասած զորությունը, վեր կենալով գնացի դեպի անապատը: Երբ անցավ ևս չորս օր, դարձյալ տկարացա. երբ ձեռքերս դեպի երկինք բարձացրի, այն առաջին այրը, որ զորացրեց ինձ, դարձյալ եկավ և մատներով օծեց իմ շրթունքները. նույն պահին զորացա և անապատով գնացի ևս տասնութ օր, որից հետո գտա մի տաղավար, արմավենի և ջուր: Եվ ահա գալիս էր մի այր, որի գլխի մազերն իր հանդերձանքն էր, ամբողջովին ծերացած էր, իսկ դեմքով` ահավոր: Երբ տեսավ ինձ, սկսեց աղոթել, իսկ աղոթքը վերջացնելուց ու «ամեն» ասելուց հետո` իմացավ, որ մարդ եմ: Բռնելով ձեռքս՝ հարցրեց ինձ և ասաց. «Ինչպե՞ս եկար այստեղ, տակավին կենդանի՞ է մարդկային ցեղը, քրիստոնյաների հալածանքները հիմա՞ էլ են ուժգին»: Եվ ես ասացի. «Հանուն ձեզ՝ սուրբ ողջակեզնե՛րիդ, որ ծառայում եք Հիսուս Քրիստոսին, դադարեցին քրիստոնյաների հալածանքները Քրիստոսի շնորհներով, բայց դու ինձ ասա՛՝ ինչպե՞ս եկար այստեղ»: Եվ նա հեծեծալով ու արտասվելով՝ պատմեց ինձ հետևյալը. «Ես եպիսկոպոս էի, և երբ հալածանքները սաստկացան, ու ինձ վրա եկան բազում տանջանքներ, չկարողանալով դիմանալ դժնդակ չարչարանքներին` առերևույթ և ակամա զոհ մատուցեցի կուռքերին: Իսկ երբ ինքս իմ մեջ զգացի և գիտակցեցի իմ կատարած անօրենությունը, մատնեցի իմ անձը այս անապատին ի մահ, և ահա արդեն քառասունհինգ տարի է` բնակվում եմ այստեղ` խոստովանելով ու աղաչելով Աստծուն, որպեսզի թողություն շնորհի ինձ, իսկ որպես ապրելու միջոց` այս արմավենին տվեց ինձ Աստված: Սակայն թողության մխիթարություն չունեցա՝ մինչև քառասունութ տարի, իսկ այս տարի մխիթարվեցի»: Մինչ ասում էր այս, հանկարծակի վեր կենալով՝ դուրս գնաց և աղոթքի կանգնեց: Երբ աղոթքն ավարտեց, եկավ ինձ մոտ, և ես զարհուրեցի` տեսնելով նրա երեսը և նվաղեցի, քանզի նրա երեսը հրի պես էր: Եվ նա դարձյալ ասաց ինձ. «Մի՛ երկնչիր, քանզի Տե՛րն առաքեց քեզ՝ պատանելու իմ մարմինը»: Երբ դադարեց խոսել, պարզեց ձեռքերն ու ոտքերը և հանգչեց: Հանելով վերարկուս` կեսը թողեցի ինձ և մյուս կեսով պատանեցի սրբի մարմինը, և հողը վերադարձրի հողին: Եվ երբ թաղեցի նրան, նույն պահին ցամաքեց աղբյուրը, արմավենին չորացավ, և տաղավարն ավերվեց, իսկ ես լալով աղաչեցի Տիրոջը, որ բուսցնի արմավենին, որպեսզի այդտեղ ավարտեմ իմ կյանքը, բայց Նա չնայեց: Խորհեցի իմ մեջ և ասացի. «Աստծո կամքը չէ»: Դարձյալ աղոթեցի և ընկա ճանապարհ, և ահա այն այրը դարձյալ եկավ ինձ մոտ և իր մատը մոտեցրեց իմ շրթունքներին և զորացրեց ինձ, մինչև որ եկա եղբայրների մոտ և պատմեցի նրանց այս ամենը և աղաչեցի, որ չհուսահատվեն, այլ համբերությամբ գտնեն Աստծուն»:

«Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր Ա, Էջմիածին 2016