Կենդանի ջուրը

«Ոչ մի մարդ երբեք այնպես չի խոսել, ինչպես այն մարդը» (Հովհ․ 7․46)։

Հիսուսի կյանքի սկիզբը մի նոր թվական բացեց Իսրայելի կրոնական պատմության մեջ և որոշ ժամանակ անց էլ նոր թվագրումը եղավ ամբողջ տիեզերքի պատմության համար:

Հիսուս Քրիստոսի միջոցով կրոնական մտածումներն ու հավատալիքները հրեական և հեթանոսական ծեսերի կեղևից մաքրվեցին ու դրվեցին բուն հոգևոր տիրույթի մեջ:

Եվ դարեր շարունակ հոգևորապես թմրած մարդկային գիտակցությունը Փրկչի շնչի ներքո աստվածային օծություն ստացավ: Քրիստոս հավատքի բանալին հանձնեց մարդկությանը և նրա բոլոր դասակարգերին ուսուցանեց հավատալու կերպն ու փրկության ճանապարհը:

Մի ժամանակ տապանակի ու Հեսուի առաջնորդությամբ դեպի Ավետյաց երկիր գաղթող ժողովրդի՝ գետն անցնելու պահին ցամաքող Հորդանանը (Հեսու 3․15-17) հազարամյակներ անց ընդունել էր արդեն Հիսուսին, որպեսզի այս անգամ դեպի ավելի լուսավոր Երուսաղեմ, դեպի ավելի մաքուր ու ավելի անանց Ավետյաց երկիր առաջնորդեր նրա՛նց, ովքեր կոչված էին «Աստծու որդիներ» լինելու (Ղուկ. 3․21, 22, Մարկ. 1․9-11, Մատթ. 3․16-17):

Քանի դեռ Բոոսի դաշտերի հունձքերով ու Հակոբի ջրհորներով տարված մարդկային մտքերը հոգեկան բուռն ցնցումներ էին ապրում, քանի դեռ Սելովամից՝ կյանք, և Զատկի գառներից փրկություն ակնկալող սրտերն անդադար կոտրվում էին, այդ ստվերային տոների դարավոր կյանքը հետզհետե զրկվում էր կենսունակությունից՝ իր ծերության հոգեվարքին մոտենալով:

Կասկածները, նոր արթնացող տարակույսները հետզհետե տեղի էին տալիս այն վճիտ և իրապես մխիթարող հավատքի առջև, որի սերմերն այդքա՜ն բարերարորեն սերմանվում էին Հիսուսի ձեռքով՝ պարգևվելով մեծին ու փոքրին, տիրոջը և ծառային, հրեայի ու հեթանոսի հոգիներին:

Մտքով վերլուծված և ճշգրտորեն ըմբռնված հոգու կյանքը և Ինքը՝ Հոգի Աստված, չէր կարող բավականություն զգալ գինեձոնումներից, քավության ծիսակատարություններից ու գառների զոհաբերությունից…

 Ահա այդ ժամանակ, երբ զատկական անթթխմոր հացն այլևս բավարար չէր մեղքերի արատները սրբելու համար, Հիսուս ասաց. «Ես եմ Կյանքի հացը» (Հովհ. 6.36, 41, 48, 50, 59):

Բեթղեհեմի այգիներն այլևս կորցրել էին իրենց քավչարար զորությունը, երբ Հիսուս Իր արյունը մատուցեց փրկության ծարավն ունեցող մարդկությանը: Հակոբի ջրհորը տեղի էր տալիս «կենդանի ջրերի» ու ակունքի առջև (Հովհ. 4.10-14), և դա ժողովուրդների հոգևոր ազատագրության վերջին հանգրվանն էր, տիեզերասփյուռ մարդկության հաշտության օրրանը:

Դարեր ի վեր անորոշությունների, անճշտությունների, ցավերի ու զրկանքների բեռի տակ հեծեծող ժողովուրդները նոր կյանք ու նոր հոգի ստացան Հիսուսի մխիթարության հորդառատ աղբյուրներից և Նրա փրկաբաշխ շնորհներից: Իսկ Ավետարանի քարոզության ունկնդիրներն այժմ երկնավոր Հոր խանդաղատանքն էին զգում իրենց հոգիներում ու վերածնվում էին հոգևոր կյանքով:

Եվ այդ վերածնությունների, այդ ոգևորումների, հավատքի այդ կենդանացնող շնչի «պատճառն» ա՛յն էր, որ Հիսուսից առաջ «ոչ մի մարդ երբեք այդպես չէր խոսել» (Հովհ․ 7․46):

Քրիստոսի ունկնդիրներից ոմանք, սակայն, հրաժարվում էին հետևել այդ «հանդուգն» Անձին, Որն իրենց՝ մինչ այդ պահը փնտրած մխիթարությունը երկնքի խորքերից էր շնորհում նրանց:

Մինչդեռ Հիսուսի ունկնդիրների մեծամասնությունը Նրա հետևորդներն էին դառնում. Նրա կարեկցող սիրտը, սիրո վերերկրայնությունը, մարդկանց արարքները վերլուծելուն միտված Նրա շնորհները, հոգիներն իրենց տենչանքներով հանդերձ «ընթերցելու» Նրա պայծառատեսությունը, ընկածներին ոտքի կանգնեցնելու Նրա առնական կորովը, տառապյալներին մխիթարող Նրա բառերի օծությունը, Նրա դեմքի՝ մարդկանց մեղքերը քավող հրեշտակային քաղցրությունն ու միաժամանակ նաև թախիծը, վերքերը բուժող ինքնաբույր հայացքը պատճառ էին դարձել, որ մի ամբողջ ժողովուրդ Հիսուսի հետ կապեր իր ճակատագիրը:

Եվ ի՞նչ փույթ, որ Հիսուսի եղբայրները չէին հավատում Նրա կոչմանն ու առաքելությանը (Հովհ. 7.5). միևնույն է, նրանք սիրում էին Հիսուսին, որովհետև Նա «իշխանությամբ էր խոսում» (Ղուկ. 4.30):

Հակառակ այն մխիթարությանը, որը Հիսուս լիաբուռն բաշխում էր բոլոր նրանց, ովքեր իրենց սրտերը հետզհետե պատրաստում էին Նրան ընդունելուն, Ինքը՝ Հիսուս, զգում էր, որ Իր քարոզած փրկարար վարդապետություններն Իր իսկ վշտերի ու լքվածության պատճառ էին եղել և դեռ պիտի լինեին:

Դա, սակայն, Փրկչի համար խոչընդոտ չէր, քանի որ Նրա կրած այդ վշտերը փրկարար նշանակություն ունեին: Հիսուս այդ վիշտը կրում էր Իր ներսում, երբ Տաղավարահարաց տոնի օրը գաղտնի Երուսաղեմ էր բարձրանում:

Այս երկրորդ անգամն էր, որ Հիսուս, հակառակ Իր ասելուն, թե «Իմ ժամանակը դեռ չի հասել», Իր եղբայրներից հետո դարձյալ Երուսաղեմ գնաց (տե՛ս Հովհ. 7.8 հմմտ. Հովհ. 2.13):

Տաղավարահարաց տոնն ի մի էր հավաքել գավառներից եկած ժողովրդին, աշխույժ կյանքը բզզում էր վրանների տակ: Բերքի համար շնորհակալության այդ տոնը նոր եռուզեռ էր առաջացրել նրա՛նց հոգիների խորքում, ովքեր Աստծու հետ իրենց հարաբերությունները հաստատել էին սխալ հիմքերի վրա:

Այդ զվարթ համախմբումի միջից թերևս ոչ ոք չէր զգում, որ «Աստծու թագավորությունը» նրանց միջից պիտի վռնդեր իրենց ծիսակրոնական կարկամությունները, որ գիրը պիտի տեղի տար հոգու առջև, ու մովսիսականության շանթաձիգ, օտարամերժ և վրեժխնդիր Աստված պիտի ամբողջ մարդկության համար «վերափոխվեր» բարի, գթառատ ու երկնավոր Հոր:

Ամբարված հունձքերի ու լցված հնձանների այդ տոնը մարմնապաշտ ձգտումների մեկ, օրենսդրական խտացումն էր ներկայացնում, և մարմնով ու մարմնի համար ապրող այդ ժողովուրդը տակավին անկարող էր ըմբռնելու, որ «Հոգին է կենդանարար, մարմինը ոչ մի բան չի կարող անել» (Հովհ. 6.64):

Օրենքը սահմանագծել էր նրանց ճանապարհը: Տոնի բոլոր հրահանգները, ծեսերն ու արարողությունները մանրամասնորեն կանոնադրված էին: Ժողովուրդը, քահանայի առաջնորդությամբ, ամեն առավոտ գնում էր Սելովամի ավազան, երգերն ու նվագները թնդացնում էին օդը, շատերը խմում էին ավազանի ջրերից, մյուսները երգում էին Եսայու խորհրդապաշտ բառերը. «Ո՜վ բոլոր ծարավածներ, եկե՛ք դեպի ջուրը, ուրախությամբ ջո՛ւր պիտի առնեք փրկության աղբյուրներից» (Ես. 12.3):

Քահանան, զվարթությամբ կատարելով իր պարտականությունը, նույն ավազաններից ոսկե ամաններով ջուր էր տանում տաճար ու հեղում էր զոհասեղանի վրա: Եվ դարեր շարունակ այդ միևնույն արարողություններն անփոփոխելիորեն կրկնվում էին տոնի բոլոր յոթ առավոտներին:

Հիսուս, ուխտավոր լինելուց ավելի, մի դիտորդ էր այդ ամբոխի մեջ: Նա նայում էր այդ ամենին ու վերլուծում էր հրահանգվող կարգադրությունների ունայնությունը: Զգում էր ժողովրդի ցավն ու տառապում էր: Օրենքի ընձեռած միջոցներն անզոր էին դարմանելու այն վերքը, որը ցավեցնում էր ժողովրդի հոգին:

Այդժամ Հիսուս զգում էր, որ Սելովամն ու հունձքի տոնը բավարար չէին հոգևոր փրկության կարոտ այդ ժողովրդի կյանքը վսեմացնելու համար: Անհրաժեշտ էր, որ ոճրագործ գիրը տեղի տար հոգու արթնության առջև: Հարկ էր, որ Օրենքը որպես մեռած տառ խոստովանվեր Շնորհի տիրապետության առջև: Ահա՛ թե որն էր Քրիստոսին վերապահված առաքելությունը:

Տոնի վերջին օրը, երբ արարողությունները դեռ իրենց ավարտին չէին հասել, ահավասիկ, Հիսուս աղաղակում է. «Եթե մեկը ծարավ է, թող Ինձ մոտ գա և խմի: Ով Ինձ հավատում է, նրա ներսից կենդանի ջրերի գետեր պիտի բխեն» (Հովհ. 7.37-38):

Հիսուսի քնքուշ, գրեթե «մայրական» ձեռքն էր, որ հպվում էր թմրած հոգիներին, որպեսզի հոգևորապես ամայացած այդ անապատներում, նրանց հոգիների խորքում դարձյալ բանար այն աղբյուրները, որոնցից կենդանի ջրեր պիտի բխեին:

Քահանաները դողացին Նրա ձայնից, ժողովուրդն ուրախացավ՝ այդ ձայնը լսելով: Մարդկանց սրտերի միջով մի անծանոթ սարսուռ անցավ: «Սա իսկապես մարգարե է»,- ասում էին շատերը: «Սա է Քրիստոսը»,- ասում էին ուրիշները: Եվ այդ համոզումն արմատանում էր նրանց մեջ, քանի որ մինչև այդ պահը ոչ ոք երբևէ այդքան պարզորոշ չէր մատնանշել «կենդանի ջրեր» բխեցնելու անհրաժեշտությունը, ոչ ոք երբևէ այդքան սրտացավորեն չէր շոշափել իրենց վերքերը, ոչ ոք այդքան խորապես չէր զգացել իրենց ցավերն ու իրենց տառապանքները, քանի որ մինչև այդ «ոչ մի մարդ երբեք այդպես չէր խոսել, ինչպես այդ մարդը»:

«Մի՞թե Քրիստոս Գալիլիայից է գալու»,- ասում էին Նրա հակառակորդները, քահանաները և բոլոր նրանք, ովքեր զրկվում էին իրենց շահից, նրա՛նք, ում կեղծիքները հրապարակվում էին:

Այդպիսիների համար իրենց ակնկալած Քրիստոսը, իրենց ընկալած Մեսիան չէր կարող Գալիլիայից եկած լինել, սակայն, չնայած դրան, «ոչ մի մարդ երբեք այդպես չէր խոսել, ինչպես այդ մարդը»:

Եվ Հիսուսի քարոզության այդ անծանոթ շեշտադրությունը երկու տեսակի գաղափարներ էր արթնացնում բազմության մտքում: Այդ երկու տեսակետների համար էլ որպես հակառակության կռվան էր հանդիսանում միևնույն պատճառաբանությունը: Երկպառակտությունը գլուխ էր բարձրացնում, երկու կողմերը մեկընդմիշտ բացազատվում էին իրարից... (տե՛ս Հովհ. 7.40-44):

Երկու ճակատների բաժանված այդ պառակտումն այսօր էլ տակավին գոյություն ունի, բայց և այնպես պետք է արձանագրել, որ Հիսուս մեծագույն ճշմարտությունն էր հայտարարում, երբ «կենդանի ջրեր»-ի ակունքը հենց Իրեն դիմող մարդկանց մեջ էր ցույց տալիս:

Մենք Սուրբ Գրքի այլ հատվածներից գիտենք, որ սիրտն է այն բուն ակունքը, որից «կյանքի աղբյուրներ» պիտի հոսեն (Առակ. 4.23): Հիսուս Իր կյանքի օրերում, Իր խոսքերի ու գործերի, Իր սիրո և աղոթքի միջոցով արդեն իսկ ցոլացրել էր Իր մաքրամաքուր սրտի բովանդակ անբծությունը, որը ոչ այլ ինչ էր, եթե ոչ Նրա մեծության ու Աստվածության սքանչելի նշանը:

Մարդու արժեքը գնահատելու միակ ստուգանիշը կամ վավերանիշը պետք է փնտրել նրա սրտում, որովհետև մարդ իր սրտում է «բնակվում» ու ապրում է իր սրտի թելադրած զգացումներով, սերերով և միտումներով, որոնք էլ ուղեցույց են դառնում նրա կյանքի համար:

Սիրտն է, որ ամեն բանից առաջ մեր «փոխարեն», մեր ներսում գործում է, և մեր նկարագիրն ըստ մեր սրտի ընթացքի է վկայվում: Սիրտն է, որ իր կենսական գոյության ողջ ընթացքում մեզ ուժ ու կորով է ներշնչում, որպեսզի մենք հասնենք մեր գերագույն տենչանքներին:

Սիրտն է, որ տկարանում և հուսահատվում է, սիրում է ու ատում, պաշտում և խորտակում, աղոթում ու հայհոյում: Սիրտն է, որ կա՛մ մոլորեցնում է մեզ, կա՛մ դեպի Հիսուս է առաջնորդում:

Մահն ու կյանքը սրտի մեջ են, ժպիտն ու արցունքը սրտից են ծնվում, և սիրտն է, որ մեզ ճաշակել է տալիս դրանցից մեկը կամ մյուսը: Ահա՛ թե ինչու է սաղմոսերգուն «սուրբ սիրտ» խնդրում Աստծուց: Ահա՛ թե ինչու է Հիսուս երանի տալիս նրանց, ովքեր «սրտով մաքուր են»:

Ահա՛ թե ինչու է առակասացը մեզ պատվիրում «ամենայն զգուշությամբ պահպանել սիրտը» (Առակ. 4.23), չէ որ նա գիտի, որ «ծուռ սիրտ ունեցողները պիղծ են Աստծու առջև» (հմմտ. Առակ. 11.20):

Նույնիսկ հավատքից կախում չունեցող բարոյապաշտության կողմնակիցներն են որպես իրենց ողջ շինվածքի անկյունաքար դավանում սրտի մաքրությունը, առանց որի այս աշխարհում ո՛չ վստահություն կարող է գոյություն ունենալ, և ո՛չ էլ որևէ բարոյական նկարագիր:

Խոսքը կամ արտաքին երևույթներն իրենց կեղծիքներով ու պատրանքներով երբևէ չեն կարողացել հիմնավոր արժեքներ կերտել: Խոսքի կամ արտաքին ուժերի միջոցով ձեռք բերված առօրյա հաջողությունները որևէ երաշխիք չունեն իրենց տևականության համար:

Առանց մաքուր սիրտ ունենալու, սոսկ իրավիճակներ փրկելու համար ժպտալը, վստահաբար, ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ մեր ներքին մարդու քայքայումը, որի հետևանքով մենք մեր իսկ ձեռքով հետզհետե ցամաքեցրած պիտի լինենք Հիսուսի ակնարկած «կենդանի ջրեր»-ի ակունքը՝ այդպիսով ցամաքեցնելով նաև մեր կյանքի աղբյուրն իսկ:

Առակասացը մեզ պատվիրում է «պահպանել մեր սիրտը», քանի որ սրտից կյանքի աղբյուրներ են հոսում: Հիսուս մեզ Իր մոտ է հրավիրում, որպեսզի «մեր որովայնից կենդանի ջրեր բխեցնի»:

Այս երկու հրավերներից կամ պատվիրաններից մեկը մեր սրտի պահպանության կարևորությունն է շեշտադրում, իսկ մյուսն այդ պահպանության միջոցն է ցույց տալիս մեզ:

Մենք՝ մարդիկս, սովորություն ունենք մեզ համար թանկագին առարկաները պահպանելու այն բոլոր պատահականություններից, որոնք կարող են վնաս հասցնել դրանք արժեքին: Ցեցերը կրծում ու մաշեցնում են այդ «գանձերից» շատերը, որոշները բծերի ու անմաքրության պատճառով են եղծվում, և գողերն էլ հափշտակում են դրանք, եթե մենք թերանում ենք դրանց պահպանության հարցում:

Ուրեմն՝ պահպանությունն այլ բան չէ, եթե ոչ պատահական կորստյան դեմ նախապես ձեռք առնվող ապահովության միջոց: Այդ կորուստը կարող է լինել նյութական, բայց կարող է լինել նաև բարոյական կամ հոգևոր:

Սրտի պահպանության հարցում թերացումը մեզ հանգեցնում է բարոյական կործանման: Այդժամ ստորակա կրքերը կարող են մեզնից գողանալ մեր սիրտը, խոչընդոտել մեր մաքուր զգացումների դրսևորմանը, պղտորել մեր վճիտ պայծառասիրությունը՝ մեր ժառանգած անբիծ սրբությունը փոխանակելով ապականությունների, չար սովորությունների և մեղքերի հետ:

Նախ պիտի ըմբռնենք, որ մեր հարստություններից մեծագույնն ու թանկագինը «մաքուր սիրտն է», քանի որ ա՛յն է հաճելի Աստծու առջև (հմմտ. Առակ. 23.1): Ուրեմն՝ նախ հարկ է գնահատել մաքուր սրտի արժեքը, և այդպիսով հարթած կլինենք դժվարությունների մեծ մասը:

Բայց և այնպես ոչ ոք չի կարող ուրանալ, որ սրտի պահպանությունը խիստ դժվարին մի առաքելություն է, մանավանդ երբ խոսքն այդ առաքելության իրականացման սկզբնական փուլի մասին է։

Մենք կարող ենք սանձ դնել մեր լեզվին ու մեր վարմունքին, ուրիշների հետ մեր ունեցած հարաբերությունները կարող ենք չափավորել մեր ուզած կամ ընտրած ձևով, կարող ենք ինքներս մեզնից հեռացնել այն հարաբերությունները, որոնք հաճելի կամ ախորժելի չեն մեզ։

Մինչդեռ սրտին իշխելու, այն սանձահարելու, նրա ներքին զգացողությունների վրա չափ ու սահման դնելու, մեկ խոսքով՝ այն «սուրբ» պահելու համար անհրաժեշտ է ամենատաժանելի ջանքերը գործադրել։

Սիրտը շատ սերտ կապի մեջ է մարմնի հետ, և մենք չենք կարող շարունակաբար կամ մեկընդմիշտ խզել այդ կապը։ Եվ ահա այս պատճառով է, որ պետք է մեծագույն աչալրջություն ցուցաբերենք սրտի պահպանության հարցում մեր ստանձնած պարտավորությունն իրականացնելիս։

Կարող եք վստահ լինել, որ կամքն ու հաստատուն մտադրությունն անկարող են մեր մեջ արթնացնել մեզանից հեռացող մեր մանկության պարզությունը, հրեշտակային, անմեղ ու միամիտ մանկությունը, որը մեր կյանքի բոլոր շրջափուլերում էլ ապրում է մեր մեջ, և որը Հիսուսի կողմից իբրև հաստատուն պայման սահմանվեց Աստծու թագավորություն մուտք գործել կարողանալու համար (Մատթ․ 18․2-3)։

Հիսուս զգաց սրտի պահպանության մեծագույն դժվարությունը, զգաց մարդկության տկարությունները և միայնակ դրանք դարմանելու մարդկային անկարողությունը։ Ահա թե ինչու Հիսուս մոտեցավ մարդկության այդ տկարություններին ու դրանց մեծագույն մասը Խաչի հետ Իր ուսերի վրա վերցրեց։

Քրիստոս չցանկացավ, որ մարդ մենակ մնա այդ դժվարության մեջ, այլ կամեցավ օժանդակել նրան, եղավ մարդկանց գործակիցն ու առաջնորդը նրանց փրկության, դարձի գալու, մեղքերի համար զղջալու և սրտի պահպանության պարտավորության հարցում։

Եվ Հիսուս Իր ունկնդիրներին ասաց․ «Եկե՛ք Ինձ մոտ, բոլոր հոգնածներդ ու բեռնավորվածներդ» (Մատթ․ 11․28)։ «Եկե՛ք Ինձ մոտ, և Ես ձեզ կհանգստացնեմ, եկե՛ք Ինձ մոտ, և ձեր որովայնից կենդանի ջրեր պիտի բխեն»։ Այդ հրավերը քաջալերության ձայն էր՝ ուղղված լքվածներին և ընկածներին, հուսահատներին ու մեղքի կողմից հաղթվածներին։ Եվ այդ հրավերը տվողն այնպիսի մի Մարդ էր, որի նման նախկինում ոչ ոք երբեք չէր խոսել։

Հայտնության գրքի հեղինակն իր տեսիլքներից մեկում մեզ ասում է․ «Եվ Գառը, որ իր աթոռի մեջտեղում է, պիտի հովվի նրանց ու պիտի առաջնորդի նրանց դեպի կյանքի աղբյուրը կենդանի ջրի, քանզի Աստված նրանց աչքերից սրբեց ամեն արտասուք»:

Սրանից ավելի պարզորոշ չէր կարող բացատրվել Հիսուսի առաքելությունը՝ մարդկության մեծաթիվ զանգվածներին առաջնորդելու համար դեպի բարոյական ա՛յն սկզբունքները, որոնք հիմնված են «կենդանի ջրերի» ու դրանց ակնաղբյուրի՝ մաքուր սրտի վրա։

Հիսուս միայն բարու նպատակը չէ, որ ցույց էր տալիս Իր ունկնդիրներին, այլև ցույց էր տալիս այդ նպատակի իրագործման պայմաններն ու միջոցները։ Քրիստոնեական բարոյականության այդ մխիթարող նրբերանգն էր, որ շողում էր Հիսուսի անձի մեջ, և որը շուտով գրավեց այն գեղջուկ ու ռամկական մտքերի ուշադրությունը, որոնք հավաքվել էին Սելովամի շուրջը և քաղցրառիթ տպավորությունների ներքո մեկը մյուսին ասում էին, թե այս հարցերի մասին սրանից առաջ «ոչ մի մարդ երբեք այդպես չէր խոսել»։

Քրիստոնեական բարոյականությունը զորացել է Քրիստոսի գերագույն անձնազոհության օրինակին հետևելով։ Հիսուս օրենքին հնազանդվելով չէ, որ քարոզում էր, Նա որևէ շահի ակնկալություն չուներ, երբ ներկայացնում էր Իր տեսությունը «կենդանի ջրերի» մասին ու դրանց ակունքն էր բաց անում նյութապաշտական զգացումներով տոգորված հոգիների խորքերում։

«Ես ձրիաբար պիտի բաշխեմ կենդանի ջրի աղբյուրից»,- ասում է Աստված․․․ բոլոր նրա՛նց, ովքեր մաքուր սիրտ կրելու իրենց մտադրության մեջ երկյուղով չեն լցվում, ովքեր անհավատ չեն գտնվում Նրա փրկարար կոչի առջև և ովքեր հրաժարվում են «պղծությունից, կռապաշտությունից ու ստախոսությունից» (հմմտ․ Հայտն․ 21․6-8)։

Պետք է ասել, որ երբ այդ աշխարհիկ, ստորակա կրքերն իրենց բովանդակ զորությամբ տիրապետում են մարդու ներսում և գրավում են մեր սրտի ու խորհրդածությունների տիրույթները, այդ ժամանակ արդեն մարդ չի կարող ինքն իրեն հաշտեցնել արդարության գաղափարի հետ, և դա այն դեպքում, որ արդարության հակառակորդն էլ՝ որպես մի սատանորդի, մեզ շեղում է «Տիրոջ շիտակ ճանապարհներից» (հմմտ․ Գործք․ 13․10)։

Այդպիսի մեկը չի կարող Աստծու զավակ լինել, քանի որ «ով արդարություն չի գործում, Աստծուց չէ» (Ա Հովհ․ 3․10)։ Կայուն հոգու և մաքուր սրտի վրա է հիմնվում Աստծու թագավորությունը, որը՝ որպես պարգև հավիտենական կյանքի ու գոյության համար, մարդկանց խոստացված երանությունների ամբողջությունը պիտի լինի։

Եվ արդյոք կարիք կա՞ ասելու, որ Աստծու արքայությունն այդ «կենդանի ջրերի» ակունքում է պետք փնտրել, մի հանգամանք, որը Հիսուս մշտապես մատնացույց է անում մեզ․ «Աստծու արքայությունը ձեր մեջ է» (հմմտ․ Ղուկ․ 17․22)։

Մինչդեռ ժողովուրդն այդ արքայությունը փնտրում էր իրենից դուրս, իր շուրջը, այն արտաքնապես բարեպաշտական հրահանգների մեջ, որոնք ծայրատում էին մարդկության գերագույն տենչանքները և ապականությունների տակ էին թաղում կենդանության ջրերի ակունքները։

Պատրանքների խորտակումը, սխալ համոզմունքների հանդեպ իրենց ապրած հիասթափությունը, իրենց կորցրած սրտերի հայտնագործումը մի խորհրդավոր աշխարհի արշալույս էր մարդկանց համար, և այդ կյանքի առավոտը, ներքին տիեզերքի, հոգևոր մարդու այդ վերազարթոնքը միայն այդժամ էր տեղի ունենում, քանի որ Հիսուսից առաջ  «ոչ մի մարդ երբեք այդպես չէր խոսել»։

Երբ մարդ այս աշխարհում իրեն միայնակ է կարծում և զգում, դա ամենաշատն է ջլատում ու հուսահատեցնում նրան՝ առաջնորդելով դեպի ամենանենգ վարմունքի և ամենաաղտեղի արարքների։

Այս աշխարհում իրեն միայնակ զգացող մարդու համար միջոցները ևս դադարում են օրինավոր լինելուց, և մարդ հպատակվում է կրքերի անսանձ հորձանքին։ Այդպիսով մարդ նույնիսկ սեփական արժանավորության գիտակցումն է կորցնում, քանի որ բոլոր երևույթների և իրողությունների մեջ իրենից բացի միայն ոչնչություն է տեսնում։

Տիեզերքի մեծավայելչությունը նրա համար դադարում է Աստծու մասին վկայելուց, սեփական անձի հանդեպ նրա հարգանքը նվազում է, և այդպիսի մարդը դադարում է դատողություններ անելուց, մեկ խոսքով ասած՝ ցամաքում են նրա սրտի կենդանի ջրերի աղբյուրները և մարում է բարոյականության հանդեպ նրա ունեցած  ծարավը։

Այդ մարդը մոլությունների գերին է դառնում, և մաքուր խղճի պապակը խեղդում է նրա կոկորդը։ Այդ կացության մեջ ընկած մարդկանց է, որ Հիսուս ասում է․ «Եկե՛ք Ինձ մոտ»։ Դա մի հրավեր էր, որը Հիսուսից առաջ ոչ ոք չէր արել, դա փրկության պայման էր, որը Նրանից առաջ ոչ ոք չէր առաջարկել մարդկությանը։

Հիսուս այսօր էլ և մշտապես մեզ Իր մոտ է հրավիրում, եղբայրնե՛րս։ Եվ գիտե՞ք, որ Հիսուսի մոտ գնալ՝ նշանակում է «նմանվել Նրան»։ Իսկ ահա Հիսուսին նմանվելու միակ եղանակը մաքուր սիրտ ունենալն է։

Մեր այս հաշվարկների դարաշրջանում որքա՜ն դժվար է այդ պայմանն ապահովել։ Այժմ «ոսկե հորթ»-ի պաշտամունքը շփոթության է ենթարկված Աստծու պաշտամունքի հետ, և այդ հանգամանքը մեզ ստիպում է սպիտակեցված գերեզմաններ լինել աշխարհի, Հիսուսի առջև, մեր պարտականությունների, մեր նվիրական կոչման առջև։

Բավական է սակայն, որ զգանք պահանջված մաքրության նպատակի մեծությունը, բավական է, որ զգանք Հիսուսի մոտ գնալու, Նրան նմանվելու անհրաժեշտությունը, և այն ժամանակ, վստահաբար, զոհողությունը պիտի դյուրին դառնա, ու մենք կարող պիտի լինենք մաքրելու ներքին մարդուն և մեր հոգիները դարձնելու կենդանի Աստծու տաճարներ։

Հիսուսին նմանվելը մեզ համար անհրաժեշտություն է, և բավական չէ, որ Նրան մերձենանք միայն մեր անձերի օգտի համար, այլ հարկավոր է նաև, որ խորհենք ուրիշների օգտի մասին։

Մենք այս աշխարհում միայնակ չենք, մեր շուրջը, մեզ հետ ապրողներ կան, հետևաբար մեր սրտի մաքրությունը պիտի նպաստի ոչ միայն մեր բարոյականության ձևավորմանը, այլ նաև ուրիշների երջանկությանը։

Եթե մենք խորհում ենք մեր իրավունքները գործադրելու ազատությունն ունենալու մասին, միևնույն ժամանակ խորհենք նաև առ այն, որ մեր անձը «մարդկություն» կոչվող մի մեծ շղթայի օղակներից մեկն է, և մենք պատկանում ենք նաև ուրիշներին։

Եթե մեր մոլությունը մի կողմից մեզ է ստորացնում, ապա մյուս կողմից վտանգում է մեր նմանների, մեր եղբայրների բարոյական կյանքը և խոչընդոտում է համընդհանուր, առողջ համակեցությանը։

Բարոյական անկումը նման է ժանգի․ այն շուտով փոխանցվում է բոլոր նրանց, ովքեր շփման մեջ են մտնում իրար հետ։ Ահա թե ինչու Հիսուսին նմանվելու մեր բաղձանքի հիմնակետը պիտի լինի մեր մեղքերից հեռանալ, մեր թերությունները դարմանել և ուրիշների արցունքները սրբել կարողանալը, գիտենալը կյանքը սիրել այն գերագույն իմացականությամբ, որը մարդուն պատրաստակամ է դարձնում զոհողություններ կատարելու․․․

Ցավալի է ասել, որ մենք դեռևս չենք հասել այդ բարձրակետին ու չենք եղել այն, ինչ որ կարող էինք լինել և ինչը լինելն իսկ մեր կյանքի բուն նպատակն է։ Այդ ամենի պատճառն այն է, որ մենք դեռևս Հիսուսի մոտ չենք գնացել, մինչդեռ Նա գրկաբաց սպասում է մեզ, եղբայրնե՛րս, և Նրա շնորհները ձրի են, ուստի բավական է միայն, որ մենք ցանկանանք հաղթահարել մեր կրքերը, զգանք մեր սրտի բուն արժեքը և արտաքին ցուցամոլ հարդարանքներից առավել մեր ներքի՛նը հարդարենք։

Իսկ ահա դրան հասնելու համար հարկ է, որ մեր մեջ դադարի այն երկվությունը, որը մեզ բաժանում է մեր սրտից ու մեզ դարձնում է «արտաքին» մարդ։ Մենք մեզնից դուրս չենք կարող իսկապես ապրել, մեր կյանքը մեր ներսում է, ուրեմն այնտե՛ղ փնտրենք այն։

Հիսուս Ինքն էլ մեզ հետ փնտրում է մեր այդ կորուսյալ կյանքը, և այդ կյանքի գյուտը մեր փրկությունն իսկ պիտի լինի։

Երբ զգանք ու համոզվենք, որ մեր ներսում է կենդանի ջրերի ակնաղբյուրը, Աստծու արքայությունը, Հոգու տաճարը, այդ նույն պահին կդադարենք մեր արտաքինի ու ներքինի մեջ անջատ ապրելուց, և մեր կյանքը կմիանա մեզ ու Հիսուսին՝ նմանվելով Նրան։

Եվ այդ ժամանակ է, որ պիտի արժևորենք Հիսուսի առաքելությունը, մեզ փնտրող ու սիրող Նրա բարեկամությունը, և այդ ժամանակ մենք ինքներս էլ փրկված ու մաքրված, խորին համոզումով և սուրբ հավատքով պիտի ասենք, որ, արդարև, «ոչ մի մարդ երբեք այդպես չէր խոսել»։

 

Մուշեղ ծ. վրդ․ Սերոբյան (Կ. Պոլիս), «Փոքր քարոզգիրք ժողովրդի համար»,Կ․ Պոլիս, 1905 թ.

Արևելահայերենի վերածեց Գևորգ սրկ. Կարապետյանը