Մտքի աշխատանքը

- Հա՛յր, սուրբ Գրիգոր Պալամասը գրում է, որ առաքինությունները, քանի որ մոտ են Աստծու առաքինություններին, մարդուն ունակ են դարձնում Աստծուն ընդունելու, սակայն չեն միավորում Նրա հետ: Իսկ աղոթքն իրականացնում է Աստծու հետ կապը: Նա ի՞նչ նկատի ունի:

- Սրբազանը խոսում է մաքուր աղոթքի մասին:

- Մաքուր աղոթքն ի՞նչ է:

- Երբ հոգևոր ազնվություն, անձնազոհություն կա, մարդ հարազատանում է Աստծուն, Նրա հետ կապ է ունենում, և միտքը մշտապես Աստծու մեջ է գտնվում: Այդժամ, եթե նա անգամ չի աղոթում, աղոթում է: Նրա ողջ կյանքն աղոթք է: Նա ուրիշ ոչնչի մասին չի մտածում. ինչ էլ, որ անելիս լինի, միտքը մշտապես Աստծու մեջ է: Ինչպես որ անհայր մեծացող երեխան, որ միայն մայր ունի, և որը հանգամանքների բերումով որոշ ժամանակ նրանից հեռու է գտնվում. ինչ էլ անի, որտեղ էլ գտնվի, միտքը մշտապես մայրիկի հետ է: Այդպես էլ մարդն է, որ վտարանդի է երկրիս երեսին, և հեռու է իր Հայր Աստծուց. երբ նա այդ վիճակին է հասնում, նրա միտքը մշտապես Աստծու՝ իր Հոր հետ է: Ահա թե ինչ է մաքուր աղոթքը:

- Իսկ միտքն ինչպե՞ս է մաքրվում, հա՛յր:

- Այն պետք է մշտապես Աստծու հետ լինի, պետք է միավորվի Աստծուն: Աստծուն միավորվելու համար ուշադրություն է հարկավոր, հարատև աղոթք, պետք է հետևես քեզ: Երբ միտքը միավորվում է Աստծուն, այնժամ մարդ Աստծուց բացի ուրիշ ոչնչի մասին չի մտածում: Միտքը մաքուր է, քանի որ դրանում խափանումներ չկան: Այնժամ մարդը «կերպարանքով»-ից դառնում է «նմանությամբ» (Ծննդ. 1:26): Միտքը լավ բան է, բայց երբ այն այլ հաճախության վրա է գտնվում…

Լույսի արագությունից ավելի արագ ընթացող մտքի հզոր ուժը պետք է գործածել և ամբողջությամբ ուղղել Աստծուն՝ լույսի Արարչին: Եթե այդ ուժը ցրված է, ապա միտքն ինչպե՞ս կարող է զորություն ունենալ: Եվ եթե մարդու միտքը ուժ չունի, ապա նա մնում է միայն սոսկ բանականության հետ. բանականությամբ է գործում և Աստծու պատկերից վերածվում է բանականության՝ մեքենայի: Ոմանց հետ հետևյալն է տեղի ունենում. քանի որ նրանք մտքի այդ զորությունը չեն գործածում վերինի համար, ապա այն գործածում է կամ, ավելի ճիշտ է ասել, դրանից օգտվում է թշնամին՝ ստորինի համար՝ նախ երկրայինի, իսկ ապա ավելի ցածրի՝ մեղքի համար՝ դժոխք գցելու նպատակով: Սակայն եթե հաջողվի միտքը բարձունքի հասցնել, ապա նա ամեն ինչ բարձրությունից կտեսնի հոգու աչքերով, աստվածային աչքով, աստվածային լույսի ներքո: Այս ամենը, ցավոք, ես միայն տեսականորեն գիտեմ և պիտի աշխատեմ այդ ուղղությամբ, եթե անգամ մահն ինձ ճամփի կեսին գտնի:

Պաիսիոս Աթոսացի

Ռուսերենից թարգմանեց Էմիլիա Ապիցարյանը