Գրքեր

Պահպանե՛ք հոգևորականներին

Մի երիտասարդ կին հայր Անդրեյին հարցրեց. «Ի՞նչ անել, եթե քահանան, որի մոտ խոստովանության ես գնում, քեզ դուր է գալիս որպես տղամարդ»: Հավաքվածքների շարքերով թեթև ծիծաղ անցավ: Սակայն հայր Անդրեյի առաջին իսկ խոսքերից հետո լիակատար լռություն տիրեց: «Եթե ձեզ, տիրուհի՛, ձեր ծխական քահանան դուր է գալիս որպես տղամարդ, եթե դուք անառակության բորբոք կրակ եք զգացել նրա նկատմամբ, ապա ձեր կրունկներին սկիպիդար քսեք ու վազեք ուրիշ եկեղեցի: Դուք պետք է հասկանաք, որ այստեղ բանսարկուի մատը խառն է: Գնացեք այնտեղ, որտեղ ոչ մեկի հետաքրքիր չեք որպես կին և որտեղ բոլոր հոգևորականները ձեզ համար լոկ հոգևոր դեմքեր են: Եվ չմոռանաք ապաշխարելու մասին»: Իհարկե լավագույն տարբերակն այն է, երբ քահանան արդեն ծեր է, ալեհեր, գթասիրտ: Խոստովանության ժամանակ նրան ոչնչով չես զարմացնի: Նա իր կյանքում ամեն ինչ լսել ու տեսել է: Ինչ էլ նրան պատմես, կարեկցանքով գլխով է անում ու ասում. «Ապաշխարիր, թոռնի՛կս, ապաշխարիր և այլևս մեղք մի՛ գործիր»: Իհարկե եկեղեցում շատ չեն նման պապիկները: Իսկ երբ գեղեցիկ կինը կամ կարմրաթուշ աղջիկն իր անառակ խորհուրդներն է բացահայտում երիտասարդ քահանային… ուրեմն դավ փնտրիր այդտեղ: Ուստի, քույրե՛ր, խոստովանության գնացեք տարեց հոգևորականների մոտ, խղճացե՛ք երիտասարդներին: Նրանք առանց այդ էլ ստիպված են ինչ աղբ ասես լսելու, չնայած որ սեփական աղբն էլ բավարար է:

Քահանայի սերն իր հոտի հանդեպ անվախ է ու անձնազոհ: Սակայն դժվար է մշտապես այդպես լարված ապրել, մարդն արագ այրվում է՝ վատնելով կենսական ուժերը: Քահանաներին հատուկ է մարդկանց համար «կերակուր դառնալը»: Ընդ որում մարդիկ դիտավորյալ չեն այդպես անում, և ոչ բոլոր քահանաներին, այլ նրան, ով համարձակվել է իրեն նվիրել մարդկանց: Մյուս քահանաները, դա հրաշալի գիտակցելով, հատուկ հեռավորություն են պահում իրենց ու հոտի միջև: Օրինակ՝ հավատացյալներից մեկն ասում է. «Երկար խոսելիք ունեմ ձեզ հետ»: Քահանան. «Ժամանակ չունեմ»: Նման քահանաները մինչև իննսուն տարեկան ապրում են վարդագույն այտերով: Իսկ այն քահանան, որ ուշադիր լսում է, խորամուխ լինում խնդրի մեջ, թույլ տալիս, որ իր վրա լցնենք այն ամենն, ինչ կուտակվել է ձեր հոգում, հիսուն տարեկանում արդեն ծերունու տեսք ունի: Իսկ մարդիկ շուտով մոռանում են քեզ ու առաջ շարժվում: Հիշո՞ւմ եք՝ «Յոթ սամուրայներ» ֆիլմում սամուրայները զոհվում են, իսկ գյուղացիները շարունակում են իրենց բրինձը հավաքել, ասես ոչինչ էլ չի եղել: Կյանքը շարունակվում է:

Քահանային մի խուլ անկյուն է պետք, որտեղ նա մենակ կլինի՝ բազկաթոռի մեջ գիրքը ձեռքին, այգում՝ ծառերի մեջ աղոթագիրքը ձեռքին, սրբապատկերի առջև արցունքն աչքերին, կամ երեցկնոջ հետ տանը: Քահանայի անձնական կյանքը շատ կարևոր է: Եվ երիտասարդ ճեմարանականները, որ երազում են համբավի մասին, ուղղակի անխելքներ են: Քահանան աղբահան է, կեղտահորերի՝ որպիսիք մեր հոգիներն են, մաքրման վարպետ: Մենք ամեն ինչ գիտեք թե՛ մեր և թե՛ ձեր մասին: Չէ՞ որ մենք էլ երկնքից չենք իջել: Աստված մեզ քահանայության շնորհ է տվել, սակայն մենք չենք դադարել մարդ լինելուց, մենք էլ ենք բորբոքվում, բռնկվում, գայթակղվում, հոգնում, տանջվում… և համբերությամբ ամեն տեսակի գարշելիություն լսում խոստովանության ժամանակ: Հետևաբար դուք էլ խնամքով վերաբերվեք ձեր քահանաներին, չափից ավելի մի՛ հոգնեցրեք: Խոստովանության եք եկել՝ կարճ ու հստակ խոսեք, գնացեք: Թե չէ գալիս են ու. «Հիմա կպատմեմ, թե ինչպես վիճեցի սկեսուրիս հետ…» Եվ կես ժամ անձնավորված պատմում է: Ինչի՞ համար: Խղճացե՛ք տեր հորը: Ախր ծաղրում եք մեզ, սպանում ձեր դատարկաբանությամբ: Հատկապես երիտասարդներին խղճացեք, ընդամենը երեսուն տարեկան է, կինն ու երեխաները սպասում են տանը, դեռ պետք է վաղվա քարոզը նախապատրաստի: Իսկ նա սիրուց մղված լսում է ձեզ, սակայն խելագարվում է՝ փորձելով գլուխ հանել ձեր ու ձեր հարևանի խճճված սիրավեպից: Բայց չէ՞ որ միայն դուք չեք, դեռ մի հիսուն հոգի իր հերթին է սպասում: Այո, մեզ կարելի է առավոտից-երեկո կշտամբել, պատճառ կգտնվի, բայց արժե՞ արդյոք: Ախր ազնիվ չէ: Մենք էլ ձեզ պես մեղավոր մարդիկ ենք, իսկ դուք մեզանից այնպես եք պահանջում, ասես հրեշտակներ ենք: Ինչո՞ւ մեզ բոլորից ավելի շատ քննադատել: Որովհետև Աստծուն ենք աղոթո՞ւմ, որովհետև կանգնում ենք Աստծու դիմաց ու խնդրո՞ւմ. «Տե՛ր Աստված, ողորմիր ինձ՝ անարժանիս և բոլոր նրանց, որ իմ հետևում կանգնած են՝ անառակներին, որկրամոլներին, հարբեցողներին, սուտ վկայություն տվողներին, ծույլերին…»

Տեսե՛ք, թե հրեաներն ու արաբներն ինչպես են իրենց հոգևորականներին վերաբերվում: Ոչ մեկն իր հոգևորականներին չի հայհոյում: Հրեաները գիտեն, որ ռաբբիները ճիշտ նույնպիսի անառակներ, կաշառակերներ, հարբեցողներ ու որկրամոլներ են, ինչպես և բոլորը: Սակայն ոչ մի հրեա իր ռաբբիին չի անարգի: Ոչ մի մահմեդական ձեզ չի ասի, որ իրենց մոլլան որկրամոլ է, կաշառակեր ու անառակ: Միայն մենք ենք աղբ շպրտում մեր հոգևորականների վրա: Չե՞ք ուզում հոգևորականներին պաշտպանել՝ պետք չէ, գոնե նրանց դեմ հալածանքներին մի մասնակցեք: Այո, նյութական արժեքներ չենք արտադրում՝ կաղապարներ չենք պատրաստում, հող չենք փորում, ցորեն չենք ցանում: Սակայն եթե մենք դադարենք մկրտելուց, պսակելուց, հոգեհանգիստ կատարելուց, խոստովանություն ընդունելուց, Հաղորդություն տալուց… բոլորի վիճակն ավելի կվատանա: Հոգևորականների ուսերին ծանրագույն պատասխանատվություն է դրված: Աստված մեզանից այլ կերպ է պատասխան պահանջելու, քան ձեզանից: Տիրոջ խոսակցությունը հոգևորականների հետ այլ է: Ձեզնից որևէ մեկը բարկացած կասի. «Թո՜ւհ, խոզ է, այլ ոչ թե քահանա» Տերը կպատասխանի. «Խոզ է, բայց Իմն է: Դատելն էլ է Իմը, ողորմելն էլ»: Աստված տար, մենք էլ մեր հոգևորականներին սիրեինք այնպես, ինչպես մահմեդականներն իրենց մոլլաներին ու իմամներին, իսկ հրեաներն իրենց ռաբիններին:

Ձեր քահանան ինչ-որ բանով վա՞տն է: Տխուր է: Բայց նա ձե՛ր քահանան է, մի՛ վատաբանեք նրան, մի՛ հայհոյեք ամեն քայլափոխի: Որքան էլ երեխան անբան, բռի ու անտաշ լինի, միևնույն է, ձեր երեխան է, և դուք նրան սիրում եք: Հասկացե՛ք՝ դուք մերն եք, իսկ մենք՝ հոգևորականներս, ձերը: Երբ հեղափոխությունը սկսվեց, ումի՞ց սկսեցին: Ազնվականների՞ց: Կապիտալիստների՞ց: Ո՛չ: Հոգևորականներից: Նախ հոգևորականներին վերացրին, իսկ հետո հեշտ ու հանգիստ մնացածն արեցին: Մտածե՞լ եք, թե ինչու: Մեր թշնամիները հրաշալի գիտեն, թե ում է պետք առաջինն արատավորել ու սպանել: Որովհետև եթե Եկեղեցին ու հոգևորականներին վերացնեն, ժողովուրդը հոտի կվերածվի: Ձեր դուստրերը մարմնավաճառներ ու իգամոլներ կդառնան, ձեր որդիները՝ արվամոլներ, այլասեռվածներ: Իսկ դուք կխելագարվեք լիակատար հուսահատությունից: Եթե մենք չլինեք, թեկուզ անխելք, գեր, տկար, մեղավոր, բայց Քրիստոսի խոսքը, ճշմարտության լույսը տարածող, դուք էլ շուտով չեք լինի: Ձեզ՝ որպես ազգի, արմատախիլ կանեն… Մի՞թե այդքանը չեք հասկանում: Աստված մեզ հնարավորություն է տվել, վերածնել է Եկեղեցին, իսկ մենք ի՞նչ ենք անում: Այսօր կսպանեն մեզ, իսկ վաղը ձեր դուռը կթակեն. «Դո՛ւրս արի, շարվի՛ր, դեմքով դեպի պատը…» Մեր պատմության մեջ այդպես արդեն եղել է: Մենք դա արդեն անցել ենք: Նախ տերտերներին ձերբակալեցին: Բոլորն ուրախացան. «Առա՛ջ, կախե՛ք, գնդակահարե՛ք, խեղդե՛ք այդ երկարամորուս հաստափորերին»: Իսկ հետո նրանց հետևից էլ եկան: Նրանք էլ, թե՝ իսկ մե՛զ ինչի՞ համար: Իսկ ես կասեմ, թե ինչի՝ անաստվածության, հավատուրացության, խիղճը կորցնելու համար: Ձեզ վրդովեցնում է, որ հոգևորականները «մերսեդեսներ» են վարում: Բայց դրանք բարյացկամ մարդիկ են նվիրում, այն էլ հոգևորականների փոքր տոկոսին, իսկ մյուսները հին «Ժիգուլի»-ին էլ են ուրախ: Բա գիտե՞ս, էն տերտերն էլ Բարի գնաց՝ իբր սուրբ Նիկողայոսի մասունքներին անձամբ խոնարհվելու: Հարազատնե՛րս, Ռուսաստանը (տե՛ս՝ Հայաստանը, թրգմ.) կանգուն է, քանի դեռ եկեղեցիներում Պատարագ է մատուցվում, քանի դեռ հոգևորականները Ավետարանն են քարոզում, բազկատարած՝ Աստծուն են աղոթում: Դուք հիմա թերթ եք կարդում, իսկ մի տեղ երեկոյան ժամերգություն է: Առավոտյան դեռ ճմլկոտում եք անկողնում, իսկ եկեղեցիներում վաղ Պատարագն է մատուցվում: Դուք եկեղեցի չեք գնացել, իսկ Պատարագը մատուցվում է: Ինչպես Գոգոլն էր ասում՝ եթե մարդիկ իրար հում-հում չեն ուտում, ապա դա նրանից է, որ աշխարհում շարունակվում է Սուրբ Պատարագ մատուցվել:

Ընդհանրապես մենք այնքա՜ն քիչ ենք: Աշխարհում ընդամենը 4% ուղղափառ քրիստոնյա կա: Մեր երկրում հեղափոխությունից առաջ 7% էր, այժմ մոտավորապես 5%: Քանի՞ միլիոն մարդ է ապրում Ռուսաստանում: Մոտավորապես 140-150 միլիոն, իսկ ուղղափառներն ընդամենը 5% են: Ո՞ւր ենք մենք: Տանը, երշիկով հերթական բրդուճն ենք ուտում, հեռուստահաղորդումներ դիտում, որոնք մեզ ապուշացնում են, ցեխ են շպրտում Ռուսաստանի ու ռուսների վրա… Իսկ մենք պետք է ուժեղ լինենք, կազմակերպված, խելացի ու համերաշխ: Կուռ համա՛յնք ստեղծեք ձեր եկեղեցում, պահպանե՛ք ձեր քահանային, հաստատո՛ւն մնացեք ուղղափառ հավատքի մեջ: Համախմբվե՛ք, օգնե՛ք միմյանց: Թույլ մի՛ տվեք, որպեսզի վիրավորեն ձեր քահանաներին: Ամեն կիրակի եկեղեցի՛ գնացեք: Այլապես Ռուսաստանը մեր երկիրը չի լինի, այն կխլեն մեզանից:

 

Ավագ քահանա Անդրեյ Տկաչով

Ռուսերենից թարգմանեց Էմիլիա Ապիցարյանը

28.04.20
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․